ျမန္မာစစ္တပ္နဲ႔ ႏြယ္တဲ့ စီးပြားေရး အေမရိကန္ ရင္းနွီးျမဳပ္ႏွံဖို႔မရိွ

ျမန္မာႏိုင္ငံအတြင္း ရင္းႏွီး ျမွဳပ္ႏွံမႈေတြကို လုပ္ေဆာင္တဲ့ ေနရာမွာ အေမရိကန္ ျပည္ေထာင္စု အေနနဲ႔  ျမန္မာ စစ္တပ္ပိုင္း နဲ႔ ပူးေပါင္း လုပ္ေဆာင္တဲ့ ရင္းႏွီး ျမွဳပ္ႏွံမႈမ်ိဳး လုပ္မွာ မဟုတ္ဘူးလို႔ အေမရိကန္ အစိုးရထိပ္ပိုင္း ေခါင္းေဆာင္ေတြက ေျပာလိုက္ပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ ျမန္မာႏိုင္ငံ တိုးတက္ဖို႔အတြက္  ႏိုင္ငံေရး နဲ႔ စီးပြားေရးအျပင္၊ လူ႔အခြင့္အေရး  အေျခခိုင္ဖို႔ အေမရိကန္က လိုလားတဲ့အေၾကာင္း အေမရိကန္အစိုးရ ထိပ္ပိုင္းေခါင္းေဆာင္ေတြက ေျပာပါတယ္။  မေန႔က အေမရိကန္ ေအာက္လႊတ္ေတာ္မွာ ၾကာသပေတးေန႔က ျပဳလုပ္တဲ့ ၾကားနာစစ္ေဆးပြဲမွာ အေမရိကန္ ထိပ္ပိုင္းေခါင္းေဆာင္ေတြက အခုလို ေျပာလိုက္တာျဖစ္ပါတယ္။ ဒီအေၾကာင္း အေသးစိတ္ကိုေတာ့ ကိုယ္တိုင္ သြားေရာက္ သတင္းယူခဲ့တဲ့ ကိုေက်ာ္သိခၤက တင္ျပေပးထားပါတယ္။

ၿပီးခဲ့တဲ့ ရက္ပိုင္းအတြင္းကပဲ အေမရိကန္ စီးပြားေရးကိုယ္စားလွယ္ေတြ နဲ႔ အတူ ျမန္မာႏိုင္ငံကို သြားေရာက္ခဲ့တဲ့ အေမရိကန္အစိုးရ  ဒီမိုကေရစီ၊ လူ႔အခြင့္အေရး နဲ႔ အလုပ္သမားေရးရာ လက္ေထာက္ႏိုင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီး Michael Posner နဲ႔အတူ ျမန္မာႏိုင္ငံဆိုင္ရာ အေမရိကန္ မူ၀ါဒေရးရာ အထူးညွိႏိႈင္းေဆာင္ရြက္ေရးမွဴး Patrick Murphy တို႔ဟာ မေန႔က ျပဳလုပ္တဲ့ ျမန္မာႏိုင္ငံနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ လူ႔အခြင့္အေရးဆိုင္ရာ ၾကားနာပြဲ မွာ ျမန္မာႏိုင္ငံအတြင္းက လူ႔အခြင့္အေရးအေျခအေနေတြအျပင္၊  အနာဂတ္မွာ အေမရိကန္ နဲ႔ ျမန္မာ စစ္ေရးအရ ဆက္ဆံေရး နဲ႔ အေမရိကန္ရဲ႕ ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံမႈအခန္း႑ နဲ႔ ပက္သက္ၿပီးေတာ့လည္း ေဆြးေႏြးခဲ့ပါတယ္။

ျမန္မာႏိုင္ငံအတြင္း အေမရိကန္ႏိုင္ငံရဲ႕ ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံမႈ နဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ျမန္မာျပည္သူလူထုအေနနဲ႔ ဒီ စီးပြားေရးရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံမႈကေနတဆင့္ စီးပြားေရးဆိုင္ရာ အခြင့္အလမ္း ေတြ နဲ႔ အလုပ္အကိုင္ ရ႐ွိေရးကို ေမွ်ာ္လင့္ေနၾကတာျဖစ္တယ္လို႔လည္း မစၥတာ Posner က ေျပာပါတယ္။ အေမရိကန္ အေနနဲ႔ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္း ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံမႈေတြ လုပ္ေဆာင္ရာမွာ အေမရိကန္အေနနဲ႔  လူ႔အခြင့္အေရး နဲ႔ ဒီမိုကေရစီကို ေထာက္ခံအားေပးတဲ့ မူ၀ါဒအရ ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံမွာျဖစ္တယ္လို႔လည္း သူက ေျပာပါတယ္။

"ျမန္မာႏိုင္ငံ နဲ႔ ျမန္မာႏိုင္ငံသားေတြ ေအာင္ျမင္တိုးတက္ဖို႔အတြက္ က်ေနာ္တို႔ လိုလားပါတယ္။ ဒီလိုျဖစ္လာဖို႔က ႏိုင္ငံေရး နဲ႔ စီးပြားေရး ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲဖို႔လိုအပ္ပါတယ္။ စီးပြားေရးမွာ ျမန္မာႏိုင္ငံအေနနဲ႔ ေစ်းကြက္မွာ ယွဥ္ၿပိဳင္ဖို႔လိုသလို ႏိုင္ငံေရးစနစ္မွာလည္း လူ႔အခြင့္အေရး နဲ႔ ဒီမိုကေရစီ အေျခခံဖို႔ လိုပါတယ္။ အဲဒီႏွစ္ရပ္က အတူတကြ ဒြန္တြဲေနရမွာျဖစ္ပါတယ္။ ခို္င္မာတဲ့ တရားဥပေဒစိုးမိုးမႈမရွိပဲ ဒီမိုကေရစီကို သံဓိဌာန္ခိုင္မာစြာ မေဖာ္ေဆာင္တဲ့ ႏိုင္ငံမွာဆိုရင္ ႏိုင္ငံျခားကုမၸဏီေတြ နဲ႔ ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံမႈက မလြယ္ပါဘူး။ က်ေနာ္ ျမင္ရသေလာက္ကေတာ့ က်ေနာ္တို႔ရဲ႕ အက်ိဳးစီးပြားကေတာ့ လူ႔အခြင့္အေရး နဲ႔ ဒီမိုကေရစီကို ေထာက္ခံအားေပးတဲ့ မူ၀ါဒျဖစ္ရမွာပါ။”

အေမရိကန္ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းေတြအေနနဲ႔ ျမန္မာႏိုင္ငံအတြင္း ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံမႈလုပ္ရာမွာ စစ္တပ္ပါ၀င္ေနတဲ့ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းေတြမွာ ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံတာေတြ မျပဳလုပ္ဖို႔ကို လည္း အေမရိကန္အစိုးရအေနနဲ႔ ကုမၸဏီေတြကို ကန္႔သတ္ထားေၾကာင္းလည္း မစၥတာ Posner က ေျပာပါတယ္။

“ေျပာရမယ္ဆိုရင္ေတာ့ အေမရိကန္စီးပြားေရးလုပ္ငန္းေတြအေနနဲ႔ စစ္တပ္ပါ၀င္ေနတဲ့ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းေတြမွာ ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံမႈ မလုပ္ဖို႔ ေျပာေနသလို၊ တျခား အကန္႔အသတ္ေတြလည္း က်ေနာ္တို႔ ခ်ထားပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ ျပန္ၿပီးေတာ့ အစီရင္ခံဖို႔ လိုအပ္ခ်က္ေတြလည္း က်ေနာ္တို႔ ခ်မွတ္ထားပါတယ္။ လူ႔အခြင့္အေရး နဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ေတာ့ ေလးစားလိုက္နာဖို႔ နဲ႔ ပတ္၀န္းက်င္ ထိန္းသိမ္းေရး၊ အလုပ္သမားေရး နဲ႔ ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ ကုမၸဏီေတြက ေလ့လာဖို႔ကိုလည္း က်ေနာ္တို႔ အေလးထားပါတယ္။ ခ႐ိုနီေတြအေပၚမွာ က်ေနာ္တို႔ ဒဏ္ခတ္ပိတ္ဆို႔မႈေတြလည္း ခ်မွတ္ထားပါတယ္။ ဒီကိစၥ နဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး က်ေနာ္တို႔ ေလွ်ာ့ေပးမွာမဟုတ္ပါဘူး။ ဒီကိစၥေတြဟာ က်ေနာ္တို႔ အေလးထားတဲ့ ကိစၥရပ္ေတြျဖစ္ပါတယ္”

ဒါ့အျပင္ အေမရိကန္ ျမန္မာ စစ္ေရးဆက္ဆံေရး နဲ႔ ပတ္သက္ၿပီးေတာ့လည္း သူက ဗြီအိုေအကို အခုလိုေျပာပါတယ္။

“က်ေနာ္ေျပာခဲ့သလိုပါ။ ေအာက္တိုဘာလတုန္းက လူ႔အခြင့္အေရး အေျခတင္ေဆြးေႏြးမႈမွာ အေမရိကန္ အာ႐ွပစိဖိတ္ေရးရာ စစ္ဌာနခ်ဳပ္က ဗိုလ္ခ်ဳပ္ ဝက္ရွင္းစကီး အပါအ၀င္ ထိပ္တန္း အေမရိကန္ စစ္ဖက္အရာ႐ွိေတြ ပါ၀င္ခဲ့ပါတယ္။ သူက စစ္တပ္ကို အရပ္ဖက္က ထိန္းခ်ဳပ္တဲ့ ကိစၥအေၾကာင္း၊ တပ္အုပ္ခ်ဳပ္မႈအေၾကာင္း၊ အသက္ေမြး၀မ္းေက်ာင္း ဆိုင္ရာ ေလ့က်င့္သင္တန္းေတြ အေၾကာင္း၊ ၿပီးေတာ့ ဥပေဒ ခ်ိဳးေဖာက္ရာမွာ တာ၀န္ခံမႈအေၾကာင္း စတာေတြကို သူက ေဆြးေႏြးခဲ့ပါတယ္။ ဒါက စစ္တပ္အေနနဲ႔ ျပဳမူေဆာင္ရြက္သင့္တဲ့ အေၾကာင္းေတြပါ။ ဒီအခ်က္ေတြ နဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး က်ေနာ္တို႔ အရပ္ဖက္ကိုသာမက ၊ စစ္ဖက္က ပုဂိၢဳလ္ေတြကိုလည္း အလားတူမ်ိဳး အရိပ္လကၡဏာေတြျပသင့္ပါတယ္”

ျမန္မာႏိုင္ငံအတြင္း လူ႔အခြင့္အေရးအေျခအေန ဆက္ၿပီျဖစ္ပြားေနဆဲျဖစ္တဲ့အတြက္ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စု အေနနဲ႔ အခုလို ျမန္မာအစိုးရ နဲ႔ နီးနီးကပ္ကပ္ဆက္ဆံေန တာက ေစာလြန္းေနေသးတယ္လို႔လည္း ဒီပြဲမွာတက္ေရာက္ခဲ့တဲ့ ထိုင္းႏိုင္ငံအေျခစိုက္ ကခ်င္အမ်ိဳးသမီး အစည္းအ႐ံုးရဲ႕ လက္ေထာက္ ေစ့စပ္ညွိႏႈိင္းေရးမွဴး Ah Noh က ေျပာပါတယ္။

“အခုအခ်ိန္က အရမ္းေစာလြန္းေနေသးတယ္လို႔ ထင္တယ္။ ဘာလို႔လဲဆိုေတာ့ အေျပာင္းအလဲက ရန္ကုန္ နဲ႔ မႏၱေလးမွာပဲ႐ွိတယ္။ ဖြဲ႔စည္းပံု အေျခခံဥပေဒ ျပဳျပင္ ေျပာင္းလဲတယ္ ဆိုတာကလည္း ေအာက္ေျခအထိ မေရာက္ေသးဘူး။ အစိုးရကို တရား၀င္လုပ္ပိုင္ခြင့္ေပးတာ နဲ႔ အေထာက္အပံ့ေပးဖို႔ဆိုတာ စစ္တပ္ကေန အခု က်ဴးလြန္ေနတဲ့ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္မႈေတြ အခုခ်က္ျခင္း ရပ္တန္းက ရပ္ရမယ္။ မရပ္ေသးသေရြ႕ မျဖစ္ႏိုင္ေသးပါဘူး”

ထိုင္းႏိုင္ငံ အေျခစိုက္ ကခ်င္အမ်ိဳးသမီးအစည္းအ႐ံုးရဲ႕ လက္ေထာက္ေစ့စပ္ညွိႏႈိင္းေရးမွဴး Ah Noh က ေျပာသြားတာပါ။

ဒါေပမယ့္ ျမန္မာႏိုင္ငံအတြင္း လူ႔အခြင့္အေရးအေျခအေနေတြ ပိုၿပီးတိုးတက္ေကာင္းမြန္လာေစဖို႔ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စု အေနနဲ႔ အေထာက္အပံ့ေတြ ဆက္ၿပီး ေပးသြားမွာျဖစ္သလို၊ ျမန္မာႏိုင္ငံ နဲ႔ ဆက္ၿပီး လက္တြဲ လုပ္ေဆာင္သြားမယ္လို႔ ျမန္မာႏိုင္ငံဆိုင္ရာ အေမရိကန္ မူ၀ါဒေရးရာ အထူးညွိႏိႈင္းေဆာင္ရြက္ေရးမွဴး Patrick Murphy က ေျပာပါ တယ္။

ေက်ာ္သိခၤ (ဗီြအုိေအ)

အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုရဲ့ ဒီမိုကေရစီ၊ လူ႔အခြင့္အေရး နဲ႔ အလုပ္သမားေရးရာ လက္ေထာက္ႏိုင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီး Michael Posner