ေလာဘ၊ေဒါသ၊ေမာဟ
ေလာဘနွင့္ သံသရာလည္ပံု
သံသရာခ်ဲ.တတ္ေသာ တရား(၆)ပါးမွ မ်က္စိဒြါရမွ သံသရာခ်ဲ.ပံု မွာ- အဆင္းအာရံုနွင့္ မ်က္စိအၾကည္ကို ဖႆက တိုက္ဆိုင္မွုေၾကာင့္ ေပၚလာေသာ ျမင္စိတ္နွင့္ ျမင္လို.ေကာင္းတယ္ ဆိုေသာ သုခေဝဒနာတုိ.သည္ ပစၥဳပၸန္အက်ိဳးတရားမ်ား အျဖစ္ ေပၚလာသည္။ ပစၥဳပၸန္အက်ိဳးကာလထဲတြင္ မ်က္စိဒြါရမွ သံသရာခ်ဲ.လာျခင္းသည္ ေဝဒနာထိေရာက္ရွိလာေပသည္။ “စကၡံဳစ ပဋိစ ရူေပစ ဥပၸဇၨတိ စကၡဳဝိညာဏံ၊ တိဏၰံ သဂၤတိ ဖေႆာ၊ ဖႆ ပစၥယာ သုခေဝဒနာ” ပင္ျဖစ္သည္။ ျမင္လို.ေကာင္းတယ္ဆိုေသာ သုခေဝဒနာကို သာယာေသာအခါ တဏွာေပၚေပါက္လာသည္။ တဏွာသည္ အေၾကာင္းတရားအျဖစ္ ပစၥဳပၸန္ကာလာထဲတြင္ ေပၚေပါက္လာသည္။ ထို.ေၾကာင့္ ပစၥဳပၸန္အက်ိဳးတရားထဲက ပစၥဳပၸန္အေၾကာင္းတရား ေခါင္းေဆာင္ တဏွာေပၚလာ၍ အက်ိဳးထဲက အေၾကာင္းေပၚျပီဟု ဆိုနိုင္ပါသည္။ တနည္းအားျဖင့္ အကြက္(၂)မွ အကြက္(၃)သို. ကူးသြားျပီဟု ဆိုနိုင္ပါသည္။ ထို.ေၾကာင့္ “သုခေဝဒနာ ပစၥယာ တဏွာ” သည္ ပဋိစၥသမုပၸာဒ္ ေဒသနာေတာ္ စက္ဝိုင္းၾကီးတြင္ အလယ္မွေဖာက္၍စေသာ ပဋိစၥသမုပၸာဒ္ဟု ေခၚသည္။
ျမင္လို.ေကာင္းတယ္ဆိုေသာ သုခေဝဒနာကို သာယာေသာ တဏွာအားၾကီးလာေသာအခါ(သို.) အားေကာင္းလာေသာအခါ စြဲလမ္းျခင္း ဥပါဒါန္ “တဏွာ ပစၥယာ ဥပါဒါနံ” ကို ေက်းဇူးျပဳသည္။ ဥပါဒါန္နွင့္ စြဲလမ္းျပီဆိုလ်င္ ကမၼဘဝ“ဥပါဒါန ပစၥယာ ကမၼဘဝ” ဆိုေသာ ကံ(၃)ပါး ကို အားထုတ္မည္ျဖစ္သည္။ သို.ျဖစ္၍ ပစၥဳပၸန္ကာလ မ်က္စိေပါက္မွေန၍ ေနာင္ျဖစ္လတၱံ. အနာဂတ္ကာလတြင္ အက်ိဳးေပးစရာ ကံတစ္ကံ အထေျမာက္သြားျပီဟု ဆိုနိုင္ပါသည္။ သို.ေသာ္ အနာဂတ္ကာလတြင္ အက်ိဳးေပးမည့္ ထိုကံကို တဏွာနွင့္ ဥပါဒါန္တို.က အုပ္ခ်ဳပ္ထားပါသည္။ တဏွာနွင့္ ဥပါဒါန္သည္ တရားကိုယ္အားျဖင့္ ေလာဘအေသးနွင့္ ေလာဘအၾကီးသာ ျဖစ္သည္။ ထို.ေၾကာင့္ ထိုေလာဘ၏ အလိုက်သာ ကံကအက်ိဳးေပးမည္ျဖစ္သည္။ ေလာဘ၏အလိုက် ကံက အက်ိဳးေပးပါက “ကမၼဘဝ ပစၥယာ ၿပိတၱာဇာတိ” ျဖစ္ရေပသည္။ သို.ျဖစ္၍ မ်က္စိဖြင့္တိုင္း ျမင္စိတ္ျဖစ္ျပီး သုခေဝဒနာကို ေက်းဇူးျပဳေသာေၾကာင့္ တဏွာနွင့္ ဥပါဒါန္ အုပ္ခ်ဳပ္သည့္ ကံမ်ားသာ အထေျမာက္ေနမည္ဆိုပါက ၿပိတၱာဘံုမွ တက္နိုင္စရာ အေၾကာင္းမရွိေတာ့ပါ။
ျမတ္စြာဘုရားကလည္း “ေလာဘအုပ္ခ်ဳပ္ေသာ ကံနွင့္ ေသလ်င္ ၿပိတၱာဘံုကိုခ်ည္း ေရာက္သည္” ဟုေဟာထားပါသည္။ ထို.ေၾကာင့္ ၿပိတၱာဘံုသည္ မ်က္လံုးေပါက္ကခ်ေသာ ၿပိတၱာဘံုသာျဖစ္ေပသည္။ တစ္ေန. တစ္ရက္တြင္ မ်က္လံုးဖြင့္ေသာ အၾကိမ္ေပါင္း၊ တစ္လတစ္လ တြင္ မ်က္လံုးဖြင့္ေသာ အၾကိမ္ေပါင္း၊ တစ္ဘဝ တစ္ဘဝတြင္ မ်က္လံုးဖြင့္ေသာ အၾကိမ္ေပါင္း၊ သံသရာနွင့္အမွ် မ်က္လံုးဖြင့္ေသာ အၾကိမ္ေပါင္းမ်ားနွင့္ ခ်ိန္ထိုးၾကည့္ပါက ၿပိတၱာဘံုကို ေရာက္စရာ ကံေပါင္း အသေခၤ် အနႏၱတို.သည္ အပရာအပရိယေဝဒနိယ ကံအျဖစ္ နိဗၺာန္မရမခ်င္း(သုိ.) နိဗၺာန္မရမီစပ္ၾကား၌ အက်ိဳးေပးစရာကံမ်ားကို စုေဆာင္းထားျပီးသားမ်ားခ်ည္း ျဖစ္ေပသည္။ မ်က္လံုးေပါက္မွ ၿပိတၱာဘံုသို.အေရာက္ လည္ေသာ ပဋိစၥသမုပၸါဒ္ သံသရာတစ္မ်ိဳးဟု မွတ္ယူရမည္ျဖစ္သည္။
က်န္ေသာ ဒြါရ(၅)ေပါက္မွလည္း နားမွာၾကားတိုင္း၊ နွာေခါင္းမွာ နံတိုင္း ေမြးတိုင္း၊ လ်ွာမွာစားတုိင္း ေသာက္တိုင္း၊ ကိုယ္မွာ ထိတိုင္း ေတြ.တုိင္း၊ စိတ္မွာၾကံတိုင္း ေတြးတိုင္း၊ ၾကားစိတ္၊ နံစိတ္၊ စားစိတ္၊ ေတြ.ထိစိတ္၊ ၾကံေတြးစိတ္မ်ား ျဖစ္ေပၚျပီး သုခေဝဒနာကို ေက်းဇူးျပဳ၍ တဏွာ ဥပါဒါန္ အုပ္ခ်ဳပ္ေသာ ကံမ်ားခ်ည္းသာ အထေျမာက္ေနၾကပါက မ်က္လံုးေပါက္မွလည္ေသာ ပဋိစၥသမုပၸါဒ္ သံသရာအတိုင္း ၿပိတၱာဘံုထဲကိုခ်ည္း တြန္းခ်ေနတတ္သည္ကို သေဘာေပါက္နိုင္မည္ျဖစ္သည္။
ဤသည္မွာ ပဋိစၥသမုပၸါဒ္ စက္ဝိုင္းေဒသနာေတာ္ၾကီး၌ “ သုခေဝဒနာ ပစၥယာ တဏွာ” ဆိုေသာ အလယ္မွေဖာက္၍ စသည့္ ပဋိစၥသမုပၸါဒ္ လည္ပံုလည္နည္းကို(သို.) သံသရာခ်ဲ.ပံုခ်ဲ.နည္းကို သေဘာေပါက္နားလည္နိုင္ရန္ ရွင္းလင္းျခင္းပင္ျဖစ္ပါသည္။
(ဆရာေတာ္ဦးသုမန ေရးသားျပဳစုေသာ မိုးကုတ္ဝိပႆနာ ဥာတပရိညာစခန္း အေျခခံ ပဋိစၥသမုပၸါဒ္သင္တန္းမွ ေကာက္နုတ္ေဖာ္ျပ ပါသည္။)
ေဒါသနွင့္ သံသရာလည္ပံု
မ်က္စိအၾကည္နွင့္ အဆင္းအာရံုကို ဖႆ (မ်က္စိ၊ နား၊ နွာေခါင္း၊ လွ်ာ၊ ကိုယ္၊ စိတ္ သဠာယတန(၆)ပါးေၾကာင့္ ဖႆ(၆)ပါးျဖစ္ေပၚလာရပါသည္။ ဖႆဆိုသည္မွာ ေတြ.ထိေသာ သေဘာျဖစ္သည္။ ဥပမာ- မ်က္စိနွင့္ အဆင္း ေတြ.ထိေသာေၾကာင့္ ျဖစ္ေပၚလာေသာ ေတြ.ထိမွု သေဘာမွ်သာျဖစ္သည္။) က တိုက္ဆိုင္ေသာအခါ ျမင္စိတ္ျဖစ္ေပၚလာသည္။ ထိုျမင္စိတ္ကို မေကာင္းလိုက္တာဟု ဆိုေသာအခါ ဒုကၡေဝဒနာ ေပၚလာပါသည္။ ျမင္စိတ္နွင့္ ဒုကၡေဝဒနာတို.သည္ (၂)အကြက္ထဲတြင္ ေပၚၾကေသာ ပစၥဳပၸန္အက်ိဳးတရားမ်ားျဖစ္ၾကသည္။ ျမင္ရတာ မေကာင္းလိုက္တာဆိုေသာ ဒုကၡေဝဒနာေပၚလာလ်င္ ေနာက္ထပ္ မျမင္ခ်င္ေသာ ေဒါသကို ေက်းဇူးျပဳေပသည္။ “ဒုကၡေဝဒနာ ပစၥယာ ေဒါသ” ဟုဆိုထားပါသည္။ ေဒါသသည္ ပဋိစၥသမုပၸါဒ္စက္ဝိုင္းထဲတြင္ (၄)နံပါတ္ အကြက္ထဲတြင္ ပါဝင္ေသာ တရားတစ္ခု ျဖစ္ပါသည္။ ေဒါသတရားေခါင္းေဆာင္၍ ေပၚလာပါက ယွဥ္ေဖာ္ယွဥ္ဖက္(သို.) ေနာက္လိုက္ျဖစ္ေသာ ေသာက၊ ပရိေဒဝ၊ ဒုကၡ၊ ေဒါမနႆ၊ ဥပါယာသ တရားမ်ား ခြဲ၍မရ တြဲလ်က္ပါလာပါသည္။ ထိုတရားမ်ား ေရာက္လာပါက ဘံုဘဝထဲတြင္ ျမဳပ္ျခင္း၊ ေမ်ာျခင္းကို လည္ေစေတာ့မည္မွာ အမွန္ပင္ျဖစ္သည္။ ဘံုဘဝထဲမွာ ျမဳပ္ေအာင္ ေမ်ာေအာင္ လည္ေစတတ္ေသာတရားကို “အာသဝ” ဟု မွတ္ထားရမည္ျဖစ္သည္။ “အာသဝတရား” ဟုဆိုလ်င္ “အာသဝ သမုဒယာ အဝိဇၨာ သမုဒေယာ” ျဖစ္ျပီး အဝိဇၨာကို ေက်းဇူးျပဳမည္မွာ ဓမၼနိယာမပင္ ျဖစ္သည္။ ဤသည္မွာ ပဋိစၥသမုပၸါဒ္ စက္ဝုိင္းေဒသနာေတာ္ၾကီးထဲမွာ (၄)နံပါတ္ဆိုေသာ ပဋိစၥသမုပၸါဒ္ အဆံုးကြက္မွ (၁)နံပါတ္ဆိုေသာ အစကြက္သို. ျပန္ျပီးလည္ေသာ ပဋိစၥသမုပၸါဒ္ တစ္မ်ိဳး ျဖစ္ပါသည္။
အဝိဇၨာ ေပၚလာျပန္လ်င္ “ အဝိဇၨာ ပစၥယာ သခၤါရာ” ဆိုေသာေၾကာင့္ ကံသခၤါရကို ဆက္လက္ေက်းဇူးျပဳမည္ ျဖစ္သည္။ သခၤါရတိုင္ေအာင္ ေရာက္လာလ်င္ ကံေျမာက္သြားျပီဟု ဆိုနိုင္ပါသည္။ ဤအထိ ေၾကာင္းက်ိဳးဆက္ၾကည့္လ်င္- “စကၡံဳစ ပဋိစၥ ရူေပစ ဥပၸဇၨတိ စကၡဳဝိညာဏံ တိဏၰံ သဂၤတိ ဖေႆာ၊ ဖႆ ပစၥယာ ဒုကၡေဝဒနာ၊ ဒုကၡေဝဒနာ ပစၥယာ ေဒါသ၊ ေသာက၊ ပရိေဒဝ၊ ဒုကၡ၊ ေဒါမနႆ၊ ဥပါယာသ၊ အာသဝ သမုဒယာ အဝိဇၨာ သမုဒေယာ အဝိဇၨာ ပစၥယာ သခၤါရာ” ျဖစ္သည္။ ဤနည္းျဖင့္ သံသရာခ်ဲ.ကား၍ က်ယ္ပြားလာသည္မွာ ျမင္စိတ္မွ “ ဒုကၡေဝဒနာ ပစၥယာ ေဒါသ” ကို ေက်းဇူးျပဳ ေဒါသဦးစီးေသာ အာသဝ တရားမ်ားသည္ “အဝိဇၨာ ပစၥယာ သခၤါရာ” ထိ ေရာက္ေအာင္ ဆက္လက္ေက်းဇူးျပဳေသာေၾကာင့္ ဤကံသခၤါရသည္ ေဒါသအုပ္ခ်ဳပ္ေသာ ကံအခၤါရဟု ဆိုနိုင္ပါသည္။ ထို.ေၾကာင့္ သံသရာထဲ၌ ခႏၶာတစ္မ်ိဳး၊ အက်ိဳးေပးစရာအျဖစ္နွင့္ မ်က္လံုးေပါက္ကေနျပီး ေဒါသအုပ္ခ်ဳပ္ေသာ ကံသခၤါရ တစ္ခု စုမိျပီဟု ဆိုနိုင္ပါသည္။ ကံသခၤါရသည္ ခႏၶာအက်ိဳးေပးရာ၌ ကံသခၤါရ၏ သေဘာအတိုင္း အက်ိဳးမေပးဘဲ ကံသခၤါရအေပၚ၌ အုပ္ခ်ဳပ္ေနေသာ ေဒါသ၏ အလိုက် အက်ိဳးေပးမည္ ျဖစ္ပါသည္။
ေဒါသ၏အလိုက် ကံသခၤါရက အက်ိဳးေပးပါက “ သခၤါရ ပစၥယာ ငရဲဝိညာဏ္(သို.) ငရဲခႏၶာ(၅)ပါး” သာျဖစ္သည္။ ျမတ္စြာဘုရားသည္ “ေဒါသနွင့္ ေသလ်င္ ငရဲေရာက္သည္” ဟု ေဟာၾကားခဲ့ပါသည္။ သို.ျဖစ္၍ မ်က္လံုးဖြင့္တိုင္း ဖြင့္တိုင္း ျမင္စိတ္ျဖစ္ေပၚ၍ ဒုကၡေဝဒနာကို ေက်းဇူးျပဳေသာေၾကာင့္ ေဒါသအုပ္ခ်ဳပ္ေသာ ကံသခၤါရမ်ားခ်ည္း အထေျမာက္ေနပါက ငရဲအိုးထဲမွ တက္နိုင္စရာ အေၾကာင္းမရွိေတာ့ပါ။ ထို.ေၾကာင့္ ထိုငရဲအိုးသည္ မ်က္လံုးေပါက္မွ ခ်ေသာ ငရဲအိုးဟု ဆိုရမည္ျဖစ္သည္။ တစ္ေန.တစ္ရက္တြင္ မ်က္လံုးဖြင့္ေသာ အၾကိမ္ေပါင္း၊ တစ္လ တစ္လတြင္ မ်က္လံုးဖြင့္ေသာ အၾကိမ္ေပါင္း၊ တစ္နွစ္ တစ္နွစ္တြင္ မ်က္လံုးဖြင့္ေသာ အၾကိမ္ေပါင္း၊ တစ္ဘဝ တစ္ဘဝတြင္ မ်က္လံုးဖြင့္ေသာ အၾကိမ္ေပါင္း၊ သံသရာႏွင့္အမွ် မ်က္လံုးဖြင့္ေသာ အၾကိမ္ေပါင္းမ်ားနွင့္သာ ခ်ိန္ထိုးနွိုင္းယွဥ္ၾကည့္ပါက ငရဲေရာက္စရာ ကံေပါင္း အသေခၤ် အနႏၱတို.သည္ အပရာ အပရိယ ေဝဒနိယကံ အျဖစ္ နိဗၺာန္မရမခ်င္း(သို.) နိဗၺာန္မရမီ စပ္ၾကားတြင္ အက်ိဳးေပးစရာကံမ်ား စုေဆာင္းထားျပီးသားခ်ည္း ျဖစ္ေနမည္ျဖစ္သည္။ ဤသည္ကို မ်က္လံုးမွေန၍ ငရဲသုိ. အေရာက္လည္ေသာ ပဋိစၥသမုပၸါဒ္ သံသရာတစ္မ်ိဳးဟု မွတ္ယူရမည္ ျဖစ္ပါသည္။
က်န္ေသာ ဒြါရ(၅)ေပါက္မွ ေန၍လည္း နားမွာၾကားတိုင္း ၾကားတိုင္း၊ နွာေခါင္းမွာ နံတိုင္း ေမြးတိုင္း၊ လ်ွာမွာစားတုိင္း ေသာက္တိုင္း၊ ကိုယ္မွာ ထိတိုင္း ေတြ.တုိင္း၊ စိတ္မွာၾကံတိုင္း ေတြးတိုင္း၊ ၾကားစိတ္၊ နံစိတ္၊ စားစိတ္၊ ေတြ.ထိစိတ္၊ ၾကံေတြးစိတ္မ်ား ျဖစ္ေပၚျပီး ဒုကၡေဝဒနာကို ေက်းဇူးျပဳ၍ ေဒါသ အုပ္ခ်ဳပ္ေသာ ကံသခၤါရမ်ားခ်ည္းသာ အထေျမာက္ေနၾကပါက မ်က္လံုးေပါက္မွလည္ေသာ ပဋိစၥသမုပၸါဒ္ သံသရာအတိုင္း ငရဲဘံုထဲကိုခ်ည္း တြန္းခ်ေနတတ္သည္ကို သေဘာေပါက္နိုင္မည္ျဖစ္သည္။
ဤသည္မွာ ပဋိစၥသမုပၸါဒ္စက္ဝိုင္းေဒသနာေတာ္ၾကီးတြင္ “ ဒုကၡေဝဒနာ ပစၥယာ ေဒါသ” ဆိုျပီး အဆံုးကပတ္၍ အစကျပန္လည္ေသာ ပဋိစၥသမုပၸါဒ္ လည္ပံုလည္နည္း(သို.) သံသရာခ်ဲ.ပံုခ်ဲ.နည္းကို သေဘာေပါက္နိုင္ေလာက္ရံုမွ် ရွင္းလင္းျခင္းျဖစ္ပါသည္။
ေမာဟနွင့္ သံသရာလည္ပံု
မ်က္စိအၾကည္နွင့္ အဆင္းအာရံုကို ဖႆ က တိုက္ဆိုင္ေသာအခါ ျမင္စိတ္ျဖစ္ေပၚလာသည္။ ထိုျမင္စိတ္ကို အေကာင္းအဆိုး မေဝဖန္ဘဲ ျမင္ကာမွ်သက္သက္ဟု ဆိုလွ်င္ ဥေပကၡာေဝဒနာ ေပၚလာပါသည္။ ျမင္ကာမွ်မတၱဟုဆိုေသာ ဥေပကၡေဝဒနာေပၚပါက “ ဥေပကၡာ ေဝဒနာ ပစၥယာ ေမာဟ” ျဖစ္ေသာေၾကာင့္ အဝိဇၨာ(မသိမွု)ကို ေက်းဇူးျပဳပါသည္။ ေမာဟသည္ ပဋိစၥသမုပၸါဒ္စက္ဝိုင္းတြင္ (၁)နံပါတ္ အကြက္ထဲရွိ အဝိဇၨာပင္ ျဖစ္သည္။ အဝိဇၨာေပၚလာပါက “အဝိဇၨာ ပစၥယာ သခၤါရာ” ျဖစ္၍ သခၤါရ ကို ဆက္လက္ေက်းဇူးျပဳမည္ ျဖစ္သည္။ ဤသည္မွာ ပဋိစၥသမုပၸါဒ္စက္ဝိုင္းတြင္ (၁)နံပါတ္မွ စလည္ေသာ (သို.) အစကစလည္ေသာ ပဋိစၥသမုပၸါဒ္ပင္ ျဖစ္သည္။ သခၤါရထိေရာက္လာျပီ ျဖစ္ေသာေၾကာင့္ ကံေျမာက္သြားျပီဟု ဆိုနိုင္ပါသည္။ ဤအထိ ေၾကာင္းက်ိဳးဆက္ၾကည့္ပါက- “ စကၡံဳစ ပဋိစၥရူေပစ ဥပၸဇၨတိ စကၡဳဝိညာဏံ၊ တိဏၰံ သဂၤတိ ဖေႆာ၊ ဖႆ ပစၥယာ ဥေပကၡာ ေဝဒနာ၊ ဥေပကၡာ ေဝဒနာ ပစၥယာ ေမာဟ(ဝါ) အဝိဇၨာ၊ အဝိဇၨာ ပစၥယာ သခၤါရာ” ျဖစ္သည္။ ဤကံသခၤါရသည္ အဝိဇၨာ(သို.) ေမာဟ အုပ္ခ်ဳပ္ေသာ ကံသခၤါရပင္ ျဖစ္သည္။ ထိုသို. အဝိဇၨာ ေမာဟ၏ အလိုက် ကံသခၤါရ အက်ိဳးေပးပါက “သခၤါရ ပစၥယာ တိရစာၦန္ ဝိညာဏ္(ဝါ) တိရစာၦန္ခႏၶာ ၅ပါး ” ပင္ျဖစ္သည္။ ျမတ္စြာဘုရားကလည္း - “ေမာဟနွင့္ေသလွ်င္ တိရစာၦန္ဘံု ေရာက္တယ္” ဟု ေဟာၾကားထားပါသည္။
ထို.ေၾကာင့္ မ်က္လံုးဖြင့္တိုင္း ျမင္စိတ္ျဖစ္ျပီး ဥေပကၡာေဝဒနာကို ေက်းဇူးျပဳကာ အဝိဇၨာ ေမာဟ အုပ္ခ်ဳပ္ေသာ ကံသခၤါရမ်ားခ်ည္း အထေျမာက္ေနပါက တိရစာၦန္ဘံုမွ တက္နိုင္စရာ အေၾကာင္းမရွိေတာ့ပါ။ မ်က္လံုးေပါက္မွ ခ်ေသာ တိရစာၦန္ဘံု ျဖစ္သည္။ တစ္ေန. တစ္ရက္တြင္ မ်က္လံုးဖြင့္ေသာ အၾကိမ္ေပါင္း၊ တစ္လတစ္လ တြင္ မ်က္လံုးဖြင့္ေသာ အၾကိမ္ေပါင္း၊ တစ္ဘဝ တစ္ဘဝတြင္ မ်က္လံုးဖြင့္ေသာ အၾကိမ္ေပါင္း၊ သံသရာနွင့္အမွ် မ်က္လံုးဖြင့္ေသာ အၾကိမ္ေပါင္းမ်ားနွင့္ ခ်ိန္ထိုးၾကည့္ပါက တိရစာၦန္ဘံုကို ေရာက္စရာ ကံေပါင္း အသေခၤ် အနႏၱတို.သည္ အပရာအပရိယေဝဒနိယ ကံအျဖစ္ နိဗၺာန္မရမခ်င္း(သုိ.) နိဗၺာန္မရမီစပ္ၾကား၌ အက်ိဳးေပးစရာကံမ်ားကို စုေဆာင္းထားျပီးသားမ်ားခ်ည္း ျဖစ္ေပသည္။ ၎ကို မ်က္လံုးေပါက္မွ တိရစာၦန္ဘံုအေရာက္ လည္ေသာ ပဋိစၥသမုပၸါဒ္ သံသရာတစ္မ်ိဳးဟု မွတ္ယူရမည္ျဖစ္သည္။
က်န္ေသာ ဒြါရ(၅)ေပါက္မွ ေန၍လည္း နားမွာၾကားတိုင္း ၾကားတိုင္း၊ နွာေခါင္းမွာ နံတိုင္း ေမြးတိုင္း၊ လ်ွာမွာစားတုိင္း ေသာက္တိုင္း၊ ကိုယ္မွာ ထိတိုင္း ေတြ.တုိင္း၊ စိတ္မွာၾကံတိုင္း ေတြးတိုင္း၊ ၾကားစိတ္၊ နံစိတ္၊ စားစိတ္၊ ေတြ.ထိစိတ္၊ ၾကံေတြးစိတ္မ်ား ျဖစ္ေပၚျပီး ဥပကၡာေဝဒနာကို ေက်းဇူးျပဳ၍ ေမာဟ အုပ္ခ်ဳပ္ေသာ ကံသခၤါရမ်ားခ်ည္းသာ အထေျမာက္ေနၾကပါက မ်က္လံုးေပါက္မွလည္ေသာ ပဋိစၥသမုပၸါဒ္ သံသရာအတိုင္း တိရစာၦန္ဘံုထဲကိုခ်ည္း တြန္းခ်ေနတတ္သည္ကို သေဘာေပါက္နိုင္မည္ျဖစ္သည္။
ဤသည္မွာ ပဋိစၥသမုပၸါဒ္စက္ဝိုင္း ေဒသနာေတာ္ၾကီးတြင္ “ ဥေပကၡာေဝဒနာ ပစၥယာ ေမာဟ” ဆိုေသာ အစမွလည္ေသာ ပဋိစၥသမုပၸါဒ္ လည္ပံုလည္နည္း(သို.) သံသရာခ်ဲ.ပံုခ်ဲ.နည္း ပင္ ျဖစ္ပါသည္။
ဒြါရ(၆)ေပါက္ (သို.) သံသရာခ်ဲ.ေသာတရား၆ ပါးျဖစ္သည့္ မ်က္စိ၊နား၊ နွာေခါင္း၊ လွ်ာ၊ ကိုယ္၊ စိတ္ တို.မွေန၍ ေဝဒနာ(၃) မ်ိဳး ျဖစ္ေပၚကာ ပဋိစၥသမုပၸါဒ္(၃)မ်ိဳး (သို.) သံသရာ(၃)မ်ိဳး လည္ပံုကို ပဋိစၥသမုပၸါဒ္ စက္ဝိုင္းေဒသနာေတာ္ၾကီး အတိုင္း ရွင္းလင္းျခင္းပင္ ျဖစ္ပါသည္။ စက္ဝိုင္းေဒသနာေတာ္ အလိုအားျဖင့္ “သုခေဝဒနာ ပစၥယာ တဏွာ” ဆိုေသာ အလယ္ကေဖာက္စသည့္ ပဋိစၥသမုပၸါဒ္၊ “ဒုကၡေဝဒနာ ပစၥယာ ေဒါသ” ဆိုေသာ အဆံုးကပတ္၍ ျပန္စေသာ ပဋိစၥသမုပၸါဒ္၊ “ဥေပကၡေဝဒနာ ပစၥယာ ေမာဟ” ဆိုေသာ အစက စလည္သည့္ ပဋိစၥသမုပၸါဒ္ဟု ရွင္းလင္းထားေသာ္လည္း ခႏၶာျဖစ္စဥ္ အလိုအားျဖင့္ ရွင္းလွ်င္ (၂)နံပါတ္မွ (၃)နံပါတ္သို. ကူးသည္ခ်ည္းသာ ျဖစ္သည္။ အက်ိဳးတရားထဲမွ အေၾကာင္းတရား ေပၚသည္ခ်ည္းသာ ျဖစ္သည္။ တနည္းအားျဖင့္ ဒုကၡသစၥာမွ သမုဒယသစၥာမ်ား ပြားမ်ားျခင္းပင္ ျဖစ္သည္။ ပယ္သတ္ရမည့္ သမုဒယသစၥာမ်ားကို ပြားမ်ားေအာင္လုပ္ေနပါက သံသရာလည္ျပီးရင္း လည္ေနမည္ျဖစ္သည္ကို အသိတရားထည့္သြင္းျပီး စဥ္းစားဆင္ျခင္ နိုင္ၾကေစရန္ ေဖာ္ျပေရးသားျခင္း ျဖစ္ပါေတာ့သည္။
(ဆရာေတာ္ဦးသုမန ေရးသားျပဳစုေသာ မိုးကုတ္ဝိပႆနာ ဥာတပရိညာစခန္း အေျခခံ ပဋိစၥသမုပၸါဒ္သင္တန္းမွ ေကာက္နုတ္ေဖာ္ျပ ပါသည္။)
ေလာဘနွင့္ သံသရာလည္ပံု
သံသရာခ်ဲ.တတ္ေသာ တရား(၆)ပါးမွ မ်က္စိဒြါရမွ သံသရာခ်ဲ.ပံု မွာ- အဆင္းအာရံုနွင့္ မ်က္စိအၾကည္ကို ဖႆက တိုက္ဆိုင္မွုေၾကာင့္ ေပၚလာေသာ ျမင္စိတ္နွင့္ ျမင္လို.ေကာင္းတယ္ ဆိုေသာ သုခေဝဒနာတုိ.သည္ ပစၥဳပၸန္အက်ိဳးတရားမ်ား အျဖစ္ ေပၚလာသည္။ ပစၥဳပၸန္အက်ိဳးကာလထဲတြင္ မ်က္စိဒြါရမွ သံသရာခ်ဲ.လာျခင္းသည္ ေဝဒနာထိေရာက္ရွိလာေပသည္။ “စကၡံဳစ ပဋိစ ရူေပစ ဥပၸဇၨတိ စကၡဳဝိညာဏံ၊ တိဏၰံ သဂၤတိ ဖေႆာ၊ ဖႆ ပစၥယာ သုခေဝဒနာ” ပင္ျဖစ္သည္။ ျမင္လို.ေကာင္းတယ္ဆိုေသာ သုခေဝဒနာကို သာယာေသာအခါ တဏွာေပၚေပါက္လာသည္။ တဏွာသည္ အေၾကာင္းတရားအျဖစ္ ပစၥဳပၸန္ကာလာထဲတြင္ ေပၚေပါက္လာသည္။ ထို.ေၾကာင့္ ပစၥဳပၸန္အက်ိဳးတရားထဲက ပစၥဳပၸန္အေၾကာင္းတရား ေခါင္းေဆာင္ တဏွာေပၚလာ၍ အက်ိဳးထဲက အေၾကာင္းေပၚျပီဟု ဆိုနိုင္ပါသည္။ တနည္းအားျဖင့္ အကြက္(၂)မွ အကြက္(၃)သို. ကူးသြားျပီဟု ဆိုနိုင္ပါသည္။ ထို.ေၾကာင့္ “သုခေဝဒနာ ပစၥယာ တဏွာ” သည္ ပဋိစၥသမုပၸာဒ္ ေဒသနာေတာ္ စက္ဝိုင္းၾကီးတြင္ အလယ္မွေဖာက္၍စေသာ ပဋိစၥသမုပၸာဒ္ဟု ေခၚသည္။
ျမင္လို.ေကာင္းတယ္ဆိုေသာ သုခေဝဒနာကို သာယာေသာ တဏွာအားၾကီးလာေသာအခါ(သို.) အားေကာင္းလာေသာအခါ စြဲလမ္းျခင္း ဥပါဒါန္ “တဏွာ ပစၥယာ ဥပါဒါနံ” ကို ေက်းဇူးျပဳသည္။ ဥပါဒါန္နွင့္ စြဲလမ္းျပီဆိုလ်င္ ကမၼဘဝ“ဥပါဒါန ပစၥယာ ကမၼဘဝ” ဆိုေသာ ကံ(၃)ပါး ကို အားထုတ္မည္ျဖစ္သည္။ သို.ျဖစ္၍ ပစၥဳပၸန္ကာလ မ်က္စိေပါက္မွေန၍ ေနာင္ျဖစ္လတၱံ. အနာဂတ္ကာလတြင္ အက်ိဳးေပးစရာ ကံတစ္ကံ အထေျမာက္သြားျပီဟု ဆိုနိုင္ပါသည္။ သို.ေသာ္ အနာဂတ္ကာလတြင္ အက်ိဳးေပးမည့္ ထိုကံကို တဏွာနွင့္ ဥပါဒါန္တို.က အုပ္ခ်ဳပ္ထားပါသည္။ တဏွာနွင့္ ဥပါဒါန္သည္ တရားကိုယ္အားျဖင့္ ေလာဘအေသးနွင့္ ေလာဘအၾကီးသာ ျဖစ္သည္။ ထို.ေၾကာင့္ ထိုေလာဘ၏ အလိုက်သာ ကံကအက်ိဳးေပးမည္ျဖစ္သည္။ ေလာဘ၏အလိုက် ကံက အက်ိဳးေပးပါက “ကမၼဘဝ ပစၥယာ ၿပိတၱာဇာတိ” ျဖစ္ရေပသည္။ သို.ျဖစ္၍ မ်က္စိဖြင့္တိုင္း ျမင္စိတ္ျဖစ္ျပီး သုခေဝဒနာကို ေက်းဇူးျပဳေသာေၾကာင့္ တဏွာနွင့္ ဥပါဒါန္ အုပ္ခ်ဳပ္သည့္ ကံမ်ားသာ အထေျမာက္ေနမည္ဆိုပါက ၿပိတၱာဘံုမွ တက္နိုင္စရာ အေၾကာင္းမရွိေတာ့ပါ။
ျမတ္စြာဘုရားကလည္း “ေလာဘအုပ္ခ်ဳပ္ေသာ ကံနွင့္ ေသလ်င္ ၿပိတၱာဘံုကိုခ်ည္း ေရာက္သည္” ဟုေဟာထားပါသည္။ ထို.ေၾကာင့္ ၿပိတၱာဘံုသည္ မ်က္လံုးေပါက္ကခ်ေသာ ၿပိတၱာဘံုသာျဖစ္ေပသည္။ တစ္ေန. တစ္ရက္တြင္ မ်က္လံုးဖြင့္ေသာ အၾကိမ္ေပါင္း၊ တစ္လတစ္လ တြင္ မ်က္လံုးဖြင့္ေသာ အၾကိမ္ေပါင္း၊ တစ္ဘဝ တစ္ဘဝတြင္ မ်က္လံုးဖြင့္ေသာ အၾကိမ္ေပါင္း၊ သံသရာနွင့္အမွ် မ်က္လံုးဖြင့္ေသာ အၾကိမ္ေပါင္းမ်ားနွင့္ ခ်ိန္ထိုးၾကည့္ပါက ၿပိတၱာဘံုကို ေရာက္စရာ ကံေပါင္း အသေခၤ် အနႏၱတို.သည္ အပရာအပရိယေဝဒနိယ ကံအျဖစ္ နိဗၺာန္မရမခ်င္း(သုိ.) နိဗၺာန္မရမီစပ္ၾကား၌ အက်ိဳးေပးစရာကံမ်ားကို စုေဆာင္းထားျပီးသားမ်ားခ်ည္း ျဖစ္ေပသည္။ မ်က္လံုးေပါက္မွ ၿပိတၱာဘံုသို.အေရာက္ လည္ေသာ ပဋိစၥသမုပၸါဒ္ သံသရာတစ္မ်ိဳးဟု မွတ္ယူရမည္ျဖစ္သည္။
က်န္ေသာ ဒြါရ(၅)ေပါက္မွလည္း နားမွာၾကားတိုင္း၊ နွာေခါင္းမွာ နံတိုင္း ေမြးတိုင္း၊ လ်ွာမွာစားတုိင္း ေသာက္တိုင္း၊ ကိုယ္မွာ ထိတိုင္း ေတြ.တုိင္း၊ စိတ္မွာၾကံတိုင္း ေတြးတိုင္း၊ ၾကားစိတ္၊ နံစိတ္၊ စားစိတ္၊ ေတြ.ထိစိတ္၊ ၾကံေတြးစိတ္မ်ား ျဖစ္ေပၚျပီး သုခေဝဒနာကို ေက်းဇူးျပဳ၍ တဏွာ ဥပါဒါန္ အုပ္ခ်ဳပ္ေသာ ကံမ်ားခ်ည္းသာ အထေျမာက္ေနၾကပါက မ်က္လံုးေပါက္မွလည္ေသာ ပဋိစၥသမုပၸါဒ္ သံသရာအတိုင္း ၿပိတၱာဘံုထဲကိုခ်ည္း တြန္းခ်ေနတတ္သည္ကို သေဘာေပါက္နိုင္မည္ျဖစ္သည္။
ဤသည္မွာ ပဋိစၥသမုပၸါဒ္ စက္ဝိုင္းေဒသနာေတာ္ၾကီး၌ “ သုခေဝဒနာ ပစၥယာ တဏွာ” ဆိုေသာ အလယ္မွေဖာက္၍ စသည့္ ပဋိစၥသမုပၸါဒ္ လည္ပံုလည္နည္းကို(သို.) သံသရာခ်ဲ.ပံုခ်ဲ.နည္းကို သေဘာေပါက္နားလည္နိုင္ရန္ ရွင္းလင္းျခင္းပင္ျဖစ္ပါသည္။
(ဆရာေတာ္ဦးသုမန ေရးသားျပဳစုေသာ မိုးကုတ္ဝိပႆနာ ဥာတပရိညာစခန္း အေျခခံ ပဋိစၥသမုပၸါဒ္သင္တန္းမွ ေကာက္နုတ္ေဖာ္ျပ ပါသည္။)
ေဒါသနွင့္ သံသရာလည္ပံု
မ်က္စိအၾကည္နွင့္ အဆင္းအာရံုကို ဖႆ (မ်က္စိ၊ နား၊ နွာေခါင္း၊ လွ်ာ၊ ကိုယ္၊ စိတ္ သဠာယတန(၆)ပါးေၾကာင့္ ဖႆ(၆)ပါးျဖစ္ေပၚလာရပါသည္။ ဖႆဆိုသည္မွာ ေတြ.ထိေသာ သေဘာျဖစ္သည္။ ဥပမာ- မ်က္စိနွင့္ အဆင္း ေတြ.ထိေသာေၾကာင့္ ျဖစ္ေပၚလာေသာ ေတြ.ထိမွု သေဘာမွ်သာျဖစ္သည္။) က တိုက္ဆိုင္ေသာအခါ ျမင္စိတ္ျဖစ္ေပၚလာသည္။ ထိုျမင္စိတ္ကို မေကာင္းလိုက္တာဟု ဆိုေသာအခါ ဒုကၡေဝဒနာ ေပၚလာပါသည္။ ျမင္စိတ္နွင့္ ဒုကၡေဝဒနာတို.သည္ (၂)အကြက္ထဲတြင္ ေပၚၾကေသာ ပစၥဳပၸန္အက်ိဳးတရားမ်ားျဖစ္ၾကသည္။ ျမင္ရတာ မေကာင္းလိုက္တာဆိုေသာ ဒုကၡေဝဒနာေပၚလာလ်င္ ေနာက္ထပ္ မျမင္ခ်င္ေသာ ေဒါသကို ေက်းဇူးျပဳေပသည္။ “ဒုကၡေဝဒနာ ပစၥယာ ေဒါသ” ဟုဆိုထားပါသည္။ ေဒါသသည္ ပဋိစၥသမုပၸါဒ္စက္ဝိုင္းထဲတြင္ (၄)နံပါတ္ အကြက္ထဲတြင္ ပါဝင္ေသာ တရားတစ္ခု ျဖစ္ပါသည္။ ေဒါသတရားေခါင္းေဆာင္၍ ေပၚလာပါက ယွဥ္ေဖာ္ယွဥ္ဖက္(သို.) ေနာက္လိုက္ျဖစ္ေသာ ေသာက၊ ပရိေဒဝ၊ ဒုကၡ၊ ေဒါမနႆ၊ ဥပါယာသ တရားမ်ား ခြဲ၍မရ တြဲလ်က္ပါလာပါသည္။ ထိုတရားမ်ား ေရာက္လာပါက ဘံုဘဝထဲတြင္ ျမဳပ္ျခင္း၊ ေမ်ာျခင္းကို လည္ေစေတာ့မည္မွာ အမွန္ပင္ျဖစ္သည္။ ဘံုဘဝထဲမွာ ျမဳပ္ေအာင္ ေမ်ာေအာင္ လည္ေစတတ္ေသာတရားကို “အာသဝ” ဟု မွတ္ထားရမည္ျဖစ္သည္။ “အာသဝတရား” ဟုဆိုလ်င္ “အာသဝ သမုဒယာ အဝိဇၨာ သမုဒေယာ” ျဖစ္ျပီး အဝိဇၨာကို ေက်းဇူးျပဳမည္မွာ ဓမၼနိယာမပင္ ျဖစ္သည္။ ဤသည္မွာ ပဋိစၥသမုပၸါဒ္ စက္ဝုိင္းေဒသနာေတာ္ၾကီးထဲမွာ (၄)နံပါတ္ဆိုေသာ ပဋိစၥသမုပၸါဒ္ အဆံုးကြက္မွ (၁)နံပါတ္ဆိုေသာ အစကြက္သို. ျပန္ျပီးလည္ေသာ ပဋိစၥသမုပၸါဒ္ တစ္မ်ိဳး ျဖစ္ပါသည္။
အဝိဇၨာ ေပၚလာျပန္လ်င္ “ အဝိဇၨာ ပစၥယာ သခၤါရာ” ဆိုေသာေၾကာင့္ ကံသခၤါရကို ဆက္လက္ေက်းဇူးျပဳမည္ ျဖစ္သည္။ သခၤါရတိုင္ေအာင္ ေရာက္လာလ်င္ ကံေျမာက္သြားျပီဟု ဆိုနိုင္ပါသည္။ ဤအထိ ေၾကာင္းက်ိဳးဆက္ၾကည့္လ်င္- “စကၡံဳစ ပဋိစၥ ရူေပစ ဥပၸဇၨတိ စကၡဳဝိညာဏံ တိဏၰံ သဂၤတိ ဖေႆာ၊ ဖႆ ပစၥယာ ဒုကၡေဝဒနာ၊ ဒုကၡေဝဒနာ ပစၥယာ ေဒါသ၊ ေသာက၊ ပရိေဒဝ၊ ဒုကၡ၊ ေဒါမနႆ၊ ဥပါယာသ၊ အာသဝ သမုဒယာ အဝိဇၨာ သမုဒေယာ အဝိဇၨာ ပစၥယာ သခၤါရာ” ျဖစ္သည္။ ဤနည္းျဖင့္ သံသရာခ်ဲ.ကား၍ က်ယ္ပြားလာသည္မွာ ျမင္စိတ္မွ “ ဒုကၡေဝဒနာ ပစၥယာ ေဒါသ” ကို ေက်းဇူးျပဳ ေဒါသဦးစီးေသာ အာသဝ တရားမ်ားသည္ “အဝိဇၨာ ပစၥယာ သခၤါရာ” ထိ ေရာက္ေအာင္ ဆက္လက္ေက်းဇူးျပဳေသာေၾကာင့္ ဤကံသခၤါရသည္ ေဒါသအုပ္ခ်ဳပ္ေသာ ကံအခၤါရဟု ဆိုနိုင္ပါသည္။ ထို.ေၾကာင့္ သံသရာထဲ၌ ခႏၶာတစ္မ်ိဳး၊ အက်ိဳးေပးစရာအျဖစ္နွင့္ မ်က္လံုးေပါက္ကေနျပီး ေဒါသအုပ္ခ်ဳပ္ေသာ ကံသခၤါရ တစ္ခု စုမိျပီဟု ဆိုနိုင္ပါသည္။ ကံသခၤါရသည္ ခႏၶာအက်ိဳးေပးရာ၌ ကံသခၤါရ၏ သေဘာအတိုင္း အက်ိဳးမေပးဘဲ ကံသခၤါရအေပၚ၌ အုပ္ခ်ဳပ္ေနေသာ ေဒါသ၏ အလိုက် အက်ိဳးေပးမည္ ျဖစ္ပါသည္။
ေဒါသ၏အလိုက် ကံသခၤါရက အက်ိဳးေပးပါက “ သခၤါရ ပစၥယာ ငရဲဝိညာဏ္(သို.) ငရဲခႏၶာ(၅)ပါး” သာျဖစ္သည္။ ျမတ္စြာဘုရားသည္ “ေဒါသနွင့္ ေသလ်င္ ငရဲေရာက္သည္” ဟု ေဟာၾကားခဲ့ပါသည္။ သို.ျဖစ္၍ မ်က္လံုးဖြင့္တိုင္း ဖြင့္တိုင္း ျမင္စိတ္ျဖစ္ေပၚ၍ ဒုကၡေဝဒနာကို ေက်းဇူးျပဳေသာေၾကာင့္ ေဒါသအုပ္ခ်ဳပ္ေသာ ကံသခၤါရမ်ားခ်ည္း အထေျမာက္ေနပါက ငရဲအိုးထဲမွ တက္နိုင္စရာ အေၾကာင္းမရွိေတာ့ပါ။ ထို.ေၾကာင့္ ထိုငရဲအိုးသည္ မ်က္လံုးေပါက္မွ ခ်ေသာ ငရဲအိုးဟု ဆိုရမည္ျဖစ္သည္။ တစ္ေန.တစ္ရက္တြင္ မ်က္လံုးဖြင့္ေသာ အၾကိမ္ေပါင္း၊ တစ္လ တစ္လတြင္ မ်က္လံုးဖြင့္ေသာ အၾကိမ္ေပါင္း၊ တစ္နွစ္ တစ္နွစ္တြင္ မ်က္လံုးဖြင့္ေသာ အၾကိမ္ေပါင္း၊ တစ္ဘဝ တစ္ဘဝတြင္ မ်က္လံုးဖြင့္ေသာ အၾကိမ္ေပါင္း၊ သံသရာႏွင့္အမွ် မ်က္လံုးဖြင့္ေသာ အၾကိမ္ေပါင္းမ်ားနွင့္သာ ခ်ိန္ထိုးနွိုင္းယွဥ္ၾကည့္ပါက ငရဲေရာက္စရာ ကံေပါင္း အသေခၤ် အနႏၱတို.သည္ အပရာ အပရိယ ေဝဒနိယကံ အျဖစ္ နိဗၺာန္မရမခ်င္း(သို.) နိဗၺာန္မရမီ စပ္ၾကားတြင္ အက်ိဳးေပးစရာကံမ်ား စုေဆာင္းထားျပီးသားခ်ည္း ျဖစ္ေနမည္ျဖစ္သည္။ ဤသည္ကို မ်က္လံုးမွေန၍ ငရဲသုိ. အေရာက္လည္ေသာ ပဋိစၥသမုပၸါဒ္ သံသရာတစ္မ်ိဳးဟု မွတ္ယူရမည္ ျဖစ္ပါသည္။
က်န္ေသာ ဒြါရ(၅)ေပါက္မွ ေန၍လည္း နားမွာၾကားတိုင္း ၾကားတိုင္း၊ နွာေခါင္းမွာ နံတိုင္း ေမြးတိုင္း၊ လ်ွာမွာစားတုိင္း ေသာက္တိုင္း၊ ကိုယ္မွာ ထိတိုင္း ေတြ.တုိင္း၊ စိတ္မွာၾကံတိုင္း ေတြးတိုင္း၊ ၾကားစိတ္၊ နံစိတ္၊ စားစိတ္၊ ေတြ.ထိစိတ္၊ ၾကံေတြးစိတ္မ်ား ျဖစ္ေပၚျပီး ဒုကၡေဝဒနာကို ေက်းဇူးျပဳ၍ ေဒါသ အုပ္ခ်ဳပ္ေသာ ကံသခၤါရမ်ားခ်ည္းသာ အထေျမာက္ေနၾကပါက မ်က္လံုးေပါက္မွလည္ေသာ ပဋိစၥသမုပၸါဒ္ သံသရာအတိုင္း ငရဲဘံုထဲကိုခ်ည္း တြန္းခ်ေနတတ္သည္ကို သေဘာေပါက္နိုင္မည္ျဖစ္သည္။
ဤသည္မွာ ပဋိစၥသမုပၸါဒ္စက္ဝိုင္းေဒသနာေတာ္ၾကီးတြင္ “ ဒုကၡေဝဒနာ ပစၥယာ ေဒါသ” ဆိုျပီး အဆံုးကပတ္၍ အစကျပန္လည္ေသာ ပဋိစၥသမုပၸါဒ္ လည္ပံုလည္နည္း(သို.) သံသရာခ်ဲ.ပံုခ်ဲ.နည္းကို သေဘာေပါက္နိုင္ေလာက္ရံုမွ် ရွင္းလင္းျခင္းျဖစ္ပါသည္။
ေမာဟနွင့္ သံသရာလည္ပံု
မ်က္စိအၾကည္နွင့္ အဆင္းအာရံုကို ဖႆ က တိုက္ဆိုင္ေသာအခါ ျမင္စိတ္ျဖစ္ေပၚလာသည္။ ထိုျမင္စိတ္ကို အေကာင္းအဆိုး မေဝဖန္ဘဲ ျမင္ကာမွ်သက္သက္ဟု ဆိုလွ်င္ ဥေပကၡာေဝဒနာ ေပၚလာပါသည္။ ျမင္ကာမွ်မတၱဟုဆိုေသာ ဥေပကၡေဝဒနာေပၚပါက “ ဥေပကၡာ ေဝဒနာ ပစၥယာ ေမာဟ” ျဖစ္ေသာေၾကာင့္ အဝိဇၨာ(မသိမွု)ကို ေက်းဇူးျပဳပါသည္။ ေမာဟသည္ ပဋိစၥသမုပၸါဒ္စက္ဝိုင္းတြင္ (၁)နံပါတ္ အကြက္ထဲရွိ အဝိဇၨာပင္ ျဖစ္သည္။ အဝိဇၨာေပၚလာပါက “အဝိဇၨာ ပစၥယာ သခၤါရာ” ျဖစ္၍ သခၤါရ ကို ဆက္လက္ေက်းဇူးျပဳမည္ ျဖစ္သည္။ ဤသည္မွာ ပဋိစၥသမုပၸါဒ္စက္ဝိုင္းတြင္ (၁)နံပါတ္မွ စလည္ေသာ (သို.) အစကစလည္ေသာ ပဋိစၥသမုပၸါဒ္ပင္ ျဖစ္သည္။ သခၤါရထိေရာက္လာျပီ ျဖစ္ေသာေၾကာင့္ ကံေျမာက္သြားျပီဟု ဆိုနိုင္ပါသည္။ ဤအထိ ေၾကာင္းက်ိဳးဆက္ၾကည့္ပါက- “ စကၡံဳစ ပဋိစၥရူေပစ ဥပၸဇၨတိ စကၡဳဝိညာဏံ၊ တိဏၰံ သဂၤတိ ဖေႆာ၊ ဖႆ ပစၥယာ ဥေပကၡာ ေဝဒနာ၊ ဥေပကၡာ ေဝဒနာ ပစၥယာ ေမာဟ(ဝါ) အဝိဇၨာ၊ အဝိဇၨာ ပစၥယာ သခၤါရာ” ျဖစ္သည္။ ဤကံသခၤါရသည္ အဝိဇၨာ(သို.) ေမာဟ အုပ္ခ်ဳပ္ေသာ ကံသခၤါရပင္ ျဖစ္သည္။ ထိုသို. အဝိဇၨာ ေမာဟ၏ အလိုက် ကံသခၤါရ အက်ိဳးေပးပါက “သခၤါရ ပစၥယာ တိရစာၦန္ ဝိညာဏ္(ဝါ) တိရစာၦန္ခႏၶာ ၅ပါး ” ပင္ျဖစ္သည္။ ျမတ္စြာဘုရားကလည္း - “ေမာဟနွင့္ေသလွ်င္ တိရစာၦန္ဘံု ေရာက္တယ္” ဟု ေဟာၾကားထားပါသည္။
ထို.ေၾကာင့္ မ်က္လံုးဖြင့္တိုင္း ျမင္စိတ္ျဖစ္ျပီး ဥေပကၡာေဝဒနာကို ေက်းဇူးျပဳကာ အဝိဇၨာ ေမာဟ အုပ္ခ်ဳပ္ေသာ ကံသခၤါရမ်ားခ်ည္း အထေျမာက္ေနပါက တိရစာၦန္ဘံုမွ တက္နိုင္စရာ အေၾကာင္းမရွိေတာ့ပါ။ မ်က္လံုးေပါက္မွ ခ်ေသာ တိရစာၦန္ဘံု ျဖစ္သည္။ တစ္ေန. တစ္ရက္တြင္ မ်က္လံုးဖြင့္ေသာ အၾကိမ္ေပါင္း၊ တစ္လတစ္လ တြင္ မ်က္လံုးဖြင့္ေသာ အၾကိမ္ေပါင္း၊ တစ္ဘဝ တစ္ဘဝတြင္ မ်က္လံုးဖြင့္ေသာ အၾကိမ္ေပါင္း၊ သံသရာနွင့္အမွ် မ်က္လံုးဖြင့္ေသာ အၾကိမ္ေပါင္းမ်ားနွင့္ ခ်ိန္ထိုးၾကည့္ပါက တိရစာၦန္ဘံုကို ေရာက္စရာ ကံေပါင္း အသေခၤ် အနႏၱတို.သည္ အပရာအပရိယေဝဒနိယ ကံအျဖစ္ နိဗၺာန္မရမခ်င္း(သုိ.) နိဗၺာန္မရမီစပ္ၾကား၌ အက်ိဳးေပးစရာကံမ်ားကို စုေဆာင္းထားျပီးသားမ်ားခ်ည္း ျဖစ္ေပသည္။ ၎ကို မ်က္လံုးေပါက္မွ တိရစာၦန္ဘံုအေရာက္ လည္ေသာ ပဋိစၥသမုပၸါဒ္ သံသရာတစ္မ်ိဳးဟု မွတ္ယူရမည္ျဖစ္သည္။
က်န္ေသာ ဒြါရ(၅)ေပါက္မွ ေန၍လည္း နားမွာၾကားတိုင္း ၾကားတိုင္း၊ နွာေခါင္းမွာ နံတိုင္း ေမြးတိုင္း၊ လ်ွာမွာစားတုိင္း ေသာက္တိုင္း၊ ကိုယ္မွာ ထိတိုင္း ေတြ.တုိင္း၊ စိတ္မွာၾကံတိုင္း ေတြးတိုင္း၊ ၾကားစိတ္၊ နံစိတ္၊ စားစိတ္၊ ေတြ.ထိစိတ္၊ ၾကံေတြးစိတ္မ်ား ျဖစ္ေပၚျပီး ဥပကၡာေဝဒနာကို ေက်းဇူးျပဳ၍ ေမာဟ အုပ္ခ်ဳပ္ေသာ ကံသခၤါရမ်ားခ်ည္းသာ အထေျမာက္ေနၾကပါက မ်က္လံုးေပါက္မွလည္ေသာ ပဋိစၥသမုပၸါဒ္ သံသရာအတိုင္း တိရစာၦန္ဘံုထဲကိုခ်ည္း တြန္းခ်ေနတတ္သည္ကို သေဘာေပါက္နိုင္မည္ျဖစ္သည္။
ဤသည္မွာ ပဋိစၥသမုပၸါဒ္စက္ဝိုင္း ေဒသနာေတာ္ၾကီးတြင္ “ ဥေပကၡာေဝဒနာ ပစၥယာ ေမာဟ” ဆိုေသာ အစမွလည္ေသာ ပဋိစၥသမုပၸါဒ္ လည္ပံုလည္နည္း(သို.) သံသရာခ်ဲ.ပံုခ်ဲ.နည္း ပင္ ျဖစ္ပါသည္။
ဒြါရ(၆)ေပါက္ (သို.) သံသရာခ်ဲ.ေသာတရား၆ ပါးျဖစ္သည့္ မ်က္စိ၊နား၊ နွာေခါင္း၊ လွ်ာ၊ ကိုယ္၊ စိတ္ တို.မွေန၍ ေဝဒနာ(၃) မ်ိဳး ျဖစ္ေပၚကာ ပဋိစၥသမုပၸါဒ္(၃)မ်ိဳး (သို.) သံသရာ(၃)မ်ိဳး လည္ပံုကို ပဋိစၥသမုပၸါဒ္ စက္ဝိုင္းေဒသနာေတာ္ၾကီး အတိုင္း ရွင္းလင္းျခင္းပင္ ျဖစ္ပါသည္။ စက္ဝိုင္းေဒသနာေတာ္ အလိုအားျဖင့္ “သုခေဝဒနာ ပစၥယာ တဏွာ” ဆိုေသာ အလယ္ကေဖာက္စသည့္ ပဋိစၥသမုပၸါဒ္၊ “ဒုကၡေဝဒနာ ပစၥယာ ေဒါသ” ဆိုေသာ အဆံုးကပတ္၍ ျပန္စေသာ ပဋိစၥသမုပၸါဒ္၊ “ဥေပကၡေဝဒနာ ပစၥယာ ေမာဟ” ဆိုေသာ အစက စလည္သည့္ ပဋိစၥသမုပၸါဒ္ဟု ရွင္းလင္းထားေသာ္လည္း ခႏၶာျဖစ္စဥ္ အလိုအားျဖင့္ ရွင္းလွ်င္ (၂)နံပါတ္မွ (၃)နံပါတ္သို. ကူးသည္ခ်ည္းသာ ျဖစ္သည္။ အက်ိဳးတရားထဲမွ အေၾကာင္းတရား ေပၚသည္ခ်ည္းသာ ျဖစ္သည္။ တနည္းအားျဖင့္ ဒုကၡသစၥာမွ သမုဒယသစၥာမ်ား ပြားမ်ားျခင္းပင္ ျဖစ္သည္။ ပယ္သတ္ရမည့္ သမုဒယသစၥာမ်ားကို ပြားမ်ားေအာင္လုပ္ေနပါက သံသရာလည္ျပီးရင္း လည္ေနမည္ျဖစ္သည္ကို အသိတရားထည့္သြင္းျပီး စဥ္းစားဆင္ျခင္ နိုင္ၾကေစရန္ ေဖာ္ျပေရးသားျခင္း ျဖစ္ပါေတာ့သည္။
(ဆရာေတာ္ဦးသုမန ေရးသားျပဳစုေသာ မိုးကုတ္ဝိပႆနာ ဥာတပရိညာစခန္း အေျခခံ ပဋိစၥသမုပၸါဒ္သင္တန္းမွ ေကာက္နုတ္ေဖာ္ျပ ပါသည္။)
No comments:
Post a Comment