သမီးမ်ားကို အိမ္တြင္ လာေရာက္၍ အဂၤလိပ္စာ သင္ၾကား ေပးေနေသာ ရန္ကုန္ ၿမိဳ႕ထဲမွ အဂၤလိပ္ စာနည္းျပ တစ္ဦးမွ ေမးလာခဲ့သည္။
“ဟုတ္ပါတယ္ နည္းနည္း ပါးပါးေရး ျဖစ္ပါတယ္”
“ဒါဆုိရင္ ဆရာရယ္ လုိင္းကားဒ႐ိုင္ ဘာေတြ၊ စပယ္ယာေတြ မုိက္႐ိုင္းတဲ့ အေၾကာင္းေရး ေပးပါလားဗ်ာ”
“ဘာေတြ ျဖစ္ခဲ့လို႔လဲဗ်”ဟုေမးရ၏။
“ကၽြန္ေတာ္္လိုင္းကားစီးတုိင္း ဒ႐ိုင္တာ၊ စပယ္ယာေတြရဲ႕ မိုက္မုိက္႐ိုင္း႐ိုင္းေျပာ တာဆုိတာ ဆက္ဆံတာခံရတယ္ဗ်ာ။ ကားေမာင္းၾကမ္းတဲ့ ဒဏ္ခံရတယ္ဗ်ာ။ ကၽြန္ေတာ္အေျပာအဆုိမခံရလည္း အျခား ခရီးသည္တစ္ေယာက္မဟုတ္တစ္ေယာက္ ေတာ့ ခံရတာပဲ။ ေျပာတာဆိုတာေတြကို နားမခံသာပါဘူး။ ျမန္မာ့ယာဥ္ေက်းမႈနဲ႔ လံုး၀မအပ္စပ္ပါဘူးဆရာရာယ္။ သူတို႔က ဒ႐ိုင္ဘာက (၁) ေယာက္၊ စပယ္ယာက (၂) ေယာက္ဆုိေတာ့ ဘယ္ခရီးသည္က မွလည္း ယွဥ္ၿပီးျပန္မေျပာရဲၾကပါဘူး။ ေတာ္ေတာ္ကို ႐ိုင္းလို႔ေျပာတာပါ။”
“ေကာင္းပါၿပီဗ်ာ။ ကၽြန္ေတာ္္စုံစမ္း ၿပီး အခ်က္အလက္စုေဆာင္းၾကည့္ပါဦး မယ္။ မွန္ရင္ေတာ့ေရးၾကည့္မယ္ဗ်ာ”
“ကၽြန္ေတာ္ေျပာတာက အမွန္ပါေတြ ဆရာ ကၽြန္ေတာ္ဘယ္လုိင္းကားစီးစီး ဆက္ဆံပုံက သိပ္မကြာပါဘူး။ အတူတူ ပါပဲ”ဟု သူအေတြ႕အႀကံဳအရ ခံစားရမွ် ကို ေျပာျပ၏။
လုိင္းကားယာဥ္ေမာင္းမ်ား၊ ယာဥ္ ေနာက္လုိက္မ်ား၏ အေျပာအဆုိ၊ အမူ အယာ၊ ၀တ္စားဆင္ယင္မႈႏွင့္ အေလ့ အထမ်ားကို ေလ့လာရန္ ကိုယ္တုိင္လုိင္း ကားစီး၍လည္းေကာင္း၊ လိုင္းကားစီးခရီး သည္မ်ားထံမွလည္းေကာင္း၊ လုိင္းကား ယာဥ္ေမာင္းႏွင့္ ယာဥ္ေနာက္လုိက္မ်ား ႏွင့္ ေတြ႕ဆံု၍လည္းေကာင္းမွတ္တိုင္မ်ား တြင္ ကိုယ္တုိင္ရပ္ၾကည့္၍လည္းေကာင္း ေလ့လာရေတာ့သည္။
မွတ္တုိင္တြင္ေလ့လာေနစဥ္အဓိပတိ (အ၀ါ)ေပၚမွ ယာဥ္ေမာင္းမွ ယာဥ္ေနာက္ လိုက္အား ေအာ္ဟစ္ဆူလုိက္သည့္္အသံ ကိုၾကားရသည္။ ေဘးကလူကမ်ားေတာ့ နားမခံခ်င္စရာ။
“လူေခၚတင္ေလကြာ။ ေအာ္ေလကြာ မင္းဘာလုပ္ေနတာလဲ။ အတိတ္ေမ့ေန တာလား။ ေရႊေပ်ာက္ေနလား။ သန္းကိုက္ ေနလား။ ၀ဲကုတ္ေနလား။ မႈံ၀ါး၀ါးနဲ႔”ဟု နင္ပဲငဆ ၫႊန္ၾကားအမိန္႔ေပးေလ၏။
ထိုအသံကိုၾကားေသာ ယာဥ္ေနာက္ လုိက္မွာ ခုံမ်ားျပည့္ေနၿပီး မတ္တပ္ရပ္ခရီး သည္ (၂၀) ေယာက္ခန္႔ရွိေနသည့္အထဲမွ “အေပၚလမ္းကို အေပၚမင္းကို ထိုင္စီးရ မယ္၊ ထိုင္စီးရမယ္”ဟု ေအာ္ေခၚေနေတာ့ ၏။
ယာဥ္ေနာက္လုိက္တို႔၏ ထူးျခားမႈ က ပုံသ႑ာန္ႏွင့္ ၀တ္စားဆင္ယင္မႈပင္ ျဖစ္သည္။ ဆံပင္ကမသပ္မရပ္၊ အေပၚ အက်ႌက ေအာက္ခံကတီရွပ္၀တ္ထားၿပီး ယူနီေဖာင္းက ရင္ဘတ္ၾကယ္သီးမတတ္။ ခါးတြင္ခါးပတ္မပါ။ တခ်ဳိ႕ကပါေသာ္လည္း ခါးပတ္ကိုခ်ိတ္မထား။ ေဘာင္းဘီရွည္က လူမွန္ဆုိဒ္မွန္မဟုတ္သလိုတခ်ဳိ႕ကပြေယာင္း ေယာင္း၊ ေဘာင္းဆီေအာက္နားကေခါက္ ထားေသးသည္။ တခ်ဳိ႕က်ျပန္ေတာ့ အေပၚအက်ႌကယူနီေဖာင္းေအာက္ကပုဆုိး၊ အမ်ားအားျဖင့္ ေနပူဒဏ္ခံႏိုင္ေအာင္ ရွာထိုးဦးထုပ္ခပ္ႏြမ္းႏြမ္းေဆာင္းထားတတ္ ၾကသည္။
ယာဥ္အတြင္းေဆးလိပ္မေသာက္ရ ဟု သတိေပးတားျမစ္ခ်က္စာေရးထား ေသာ္လည္း ဒ႐ိုင္ဘာႏွင့္ စပယ္ယာအမ်ား စုကေတာ့ လက္ၾကားတြင္စီးကရက္ကိုယ္ စီႏွင့္ အိုက္တင္ေပးလ်က္ ခရီးသည္မ်ားက ႏွာေခါင္း႐ႈံ႕လ်က္ ယူနီေဖာင္းအေရာင္ ကလည္း ခြဲျခားထားသည္။ ပါရမီယာဥ္ လိုင္းက ကာကီေရာင္အက်ႌ၊ ေဘာင္းဘီ ကနက္ျပာ၊ မထသလုိင္းမ်ားတြင္ေတာ့ အေပၚကအျပာရင့္၊ (သို႔) အျပာႏု၊ ေဘာင္းဘီက အျပာနက္၊ သို႔ေသာ္ ေခၽြး စားမႈ၊ ေနေရာင္စားမႈ၊ အႀကိမ္ႀကိမ္အခါ ခါေလွ်ာ္ဖြယ္ရမႈမ်ားေၾကာင့္ မူလအေရာင္ မ်ားလြင့္စင္ေပ်ာက္ကြယ္ကုန္ၾကေလၿပီ။
ယာဥ္ေမာင္းယာဥ္ေနာက္လိုက္မ်ား ရဲ႕ ခံစားခ်က္က ယာဥ္လိုင္းအလိုက္ ကြဲ ျပားၾကသည္။ မထသလိုင္းမ်ားက ရတဲ့ ၀င္ေငြကိုမူတည္ၿပီး ရာခုိင္ႏႈန္းအလိုက္ေပး သည္။ တစ္စီးႏွင့္ တစ္စီးၿပိဳင္ဆုိင္မႈမျပင္း ထန္လြန္း၊ စည္းကမ္းလိုက္နာမႈသင့္သည္။ ကားပိုင္ရွင္မ်ားမွာ ကားအစီးေရနည္းသည့္ အတြက္ ယာဥ္ေမာင္းယာဥ္ေနာက္လုိက္ မ်ားကို စနစ္တက်ႀကီးၾကပ္ကြပ္ကြဲႏိုင္ သည္။ ယာဥ္ပိုင္ရွင္သည္ ယာဥ္ေမာင္း ထက္ယာဥ္ေနာက္လုိက္ (ေငြကိုင္)ကို ယုံၾကည္စိတ္ခ်ရသည့္ ငယ္ေမြးၿခံေပါက္ ကို ေမြးထားသည္။ ယာဥ္ေမာင္းက်ေတာ့ အေသာက္အစားနည္းသူ ၀တ္ပုံစားပုံ၊ ေနပုံထိုင္ပုံ သပ္သပ္ယပ္ယပ္ရွိသူကို ဦးစားေပးခန္႔ထားသည္ဟု သိရသည္။ ယာဥ္ပိုင္ရွင္သည္ ယာဥ္မေတာ္တဆတုိက္ ခိုက္မႈျဖစ္ပါက ယာဥ္ေမာင္းယာဥ္အကူ ကိုၾကည့္သည္။ မိသားစုကိုေစာင့္ေရွာက္ သည္။ ရဲအမႈကို ကူညီေျဖရွင္းေပးသည္ ဟုဆိုသည္။
ပါရမီယာဥ္လုိင္းမ်ားျဖစ္သည့္ အဓိ ပတိ အျပာ၊ အ၀ါ၊ အနီအလိုက္ ပါရမီ ၁၇၄၊ ၁၃၂၊ ၁၃၃ အလုိက္ေန႔စဥ္ ပုံမွန္ (စံခ်ိန္) ေၾကးသတ္မွတ္ထားသည္။ ယာဥ္ ေမာင္းမ်ားအေနျဖင့္ ေန႔စဥ္စံခ်ိန္ေၾကး Gas ဖိုး၊ ယာဥ္ေမာင္းယာဥ္ေနာက္လုိက္ မ်ားစားစရိတ္၊ ေန႔တြက္စရိတ္၊ ဟိုေပး ဒီေပးစရိတ္မ်ား ရေအာင္ရွာၾကေတာ့ သည္။ စေန။ တနဂၤေႏြႏွင့္ အျခား ႐ုံးပိတ္ ရက္ကဲ့သို႔ လုိင္းကားစီးခရီးသည္နည္း ေသာရက္မ်ားတြင္လည္း စံခ်ိန္ေၾကးမေလွ်ာ့ ေပးသျဖင့္ အလုအယက္အၿပိဳင္အဆုိင္ ေမာင္းၾကရသည္။ စံခ်ိန္ေၾကးမျပည့္ပါက ကားျပန္အပ္လွ်င္ အေႂကြးျဖင့္အပ္ရသည္။ ေငြအဆင္ေျပတဲ့ ရက္ေရာက္မွ ျပန္ဆပ္ ရသည္ဟုဆိုသည္။
ဒီကိစၥမ်ားေျပာျပ ေရးျပေနရတာက ယာဥ္ေမာင္းမ်ား အၿပိဳင္အဆုိင္ေမာင္းရ ျခင္း၊ ယာဥ္ေနာက္လုိက္မ်ားခရီးသည္ကို အမဲဖ်က္သလို ကားေပၚကိုအတင္းဆြဲတင္ ျခင္း၊ ကားမရပ္မိ မွတ္တုိင္ေရာက္မီ အဆင္ေျပတဲ့ေနရာမ်ားတြင္ ခရီးသည္ကို ႏြားေမာင္းသလုိေမာင္းခ်ျခင္းတို႔ျဖစ္လာ သည့္အေၾကာင္းရင္းမ်ားပင္။
“ေရွ႕ကားကို လိုက္ဖိုက္ထားဆရာ
ေနာက္ကားမွီလာေတာ့မယ္။ ေရွ႕မီး ပြိဳင့္မွာ အတင္းျဖတ္ၿပီးခ်န္ထားခဲ့မယ္” ဆိုသည္က ယာဥ္ေနာက္လိုက္မ်ား၏ ယာဥ္ေမာင္းမ်ားကို မတရား၊ မဟားဒရား ေမာင္းေစရန္ ေသြးထုိးေပးမႈမ်ားျဖစ္သည္။ ထိုသို႔ ယာဥ္ေနာက္လိုက္ထံမွ သတိေပး အမိန္႔ရသည္ႏွင့္ တစ္ၿပိဳင္နက္ (၉၇) ဒိုင္ နာလိုင္းကားယာဥ္ေမာင္းသည္ ကားေခါင္း ေပၚတက္ေနဆဲအမ်ဳိးသမီးႏွစ္ဦးကားတံခါး မပိတ္ရေသးမီအတင္းေမာင္းထြက္ေလ ေတာ့သည္။
အခ်ဳိ႕လိုင္းကားမ်ားသည္ကား တစ္စီးခ်င္း၏ေန႔စဥ္ေပးသြင္းရမည့္ပုံမွန္ စံခ်ိန္ သတ္မွတ္ထားသျဖင့္ ေနာက္ကားအရိပ္အေျခမျမင္ရမခ်င္း လူေစာင့္တင္ျခင္း၊ ေရွ႕ကားအား အတင္း ေက်ာ္တက္ျခင္းျဖင့္ အရွိန္ျပင္းစြာျဖင့္ ခရီးသည္မ်ား အႏၱရာယ္ျဖစ္ေလာက္ေအာင္ ေမာင္းႏွင္ျခင္း၊ မီးပြိဳင့္မ်ားတြင္ ေရွ႕ဆံုး ေနရာသို႔ေရာက္ေရးအတြက္ လမ္းေၾကာင္း ေျပာင္းျပန္ေမာင္း၍ အတင္းတိုး၀င္ျခင္း၊ ခရီးသည္မ်ားအား အိေျႏၵပ်က္ေလာက္ ေအာင္လက္ေမာင္း၊ ခါး တင္တို႔မွ ေပြ႕တင္ ျခင္း၊ အဆင္းတြင္လည္း “အျမန္ေလး၊ အျမန္းေလး” ဟု အတင္းေမာင္းခ်ျခင္း၊ လူတင္လိုပါက ကားမည္မွ်ၾကပ္ေနသည္ ျဖစ္ေစ မတန္တဆတင္၍ အၿပိဳင္ေမာင္း ၿပီး။ မတင္လုိပါက မွတ္တုိင္မ်ားေက်ာ္ သြားျခင္းစသည့္ ခရီးသြားျပည္သူစိတ္မခ်မ္း ေျမ႕ေအာင္ယာဥ္ေမာင္းႏွင့္ ယာဥ္ေနာက္ လိုက္မ်ား ျပဳမႈလုပ္ေဆာင္တတ္ၾကေလ သည္။
ယာဥ္ေမာင္းမ်ားမွားယြင္းစြာဆံုးျဖတ္ ေမာင္းႏွင္ေသာ အခ်က္တစ္ခုမွာ ညအိပ္ ရပ္နားေသာ ကား၀င္းအတြင္းအုပ္ခ်ဳပ္မႈ ေလ်ာ့ရဲျခင္းမ်ားေၾကာင့္ျဖစ္ေၾကာင္းလည္း ယာဥ္ေမာင္းအခ်ဳိ႕ကဖြင့္ဟ၀န္ခံရွာ၏။
“ညအိပ္ရပ္နားတဲ့ကား၀င္းေတြထဲမွ ညဆိုရင္ ညလံုးေပါက္နီးပါ ဖဲ၀ိုင္းေတြရွိ တယ္။ အရက္၀ိုင္းေတြရွိတယ္။ ကားေတြ ေပၚမွာ အနီးနားပတ္၀န္းက်င္ဆုိင္ေတြထဲ မွာ မီးတိုင္ေတြေအာက္မွာ စည္းမဲ့ကမ္း မဲ့ပဲ၊ ဖဲ႐ိုက္ေတာ့အိပ္ေရးပ်က္ေတာ့ ကားထိမ္းသိမ္းေမာင္းႏွင္ရာ အားနည္း လာၿပီး ယာဥ္စည္းကမ္းေဖာက္ဖ်က္မႈေတြ ျဖစ္၊ ဖဲ႐ႈံးေတာ့ ခိုးမႈေတြျဖစ္အက်င့္ေတြ ပ်က္ ေငြရေအာင္ပိုရွာဆုိေတာ့ ယာဥ္ စည္းကမ္းလမ္းစည္းကမ္းေတြကို ခ်ဳိးေဖာက္ ရေတာ့တာေပါ့”ဟု ဆုိ၏။
လမ္းတြင္ရွိေသာ အခ်ိန္ထိန္းအဖြဲ႕ အခ်ိန္ထိန္းဂိတ္မ်ားႏွင့္လည္း ပတ္သက္ ၍ “အခ်ိန္ထိန္းအဖြဲ႕တစ္ဖြဲ႕ကို ကားတစ္ စီး ၂၀၀ ေပးရတယ္။ “မေပးလွ်င္ ဘာျဖစ္ သလဲလို႔ေမးေတာ့”မေပးရင္သူတို႔ရဲ႕ အစီ ရင္ခံစာထဲမွာ ယာဥ္ေမာင္းယာဥ္ေနာက္ လုိက္ေတြ ဖိနစ္မစီး၊ ဦးထုပ္မေဆာင္း၊ အေပၚအက်ႌမ၀တ္၊ ခရာႀကိဳးမပါ၊ အခ်ိန္မမွန္ဆုိၿပီး ေရးတင္လိုက္ရင္ ႐ံုးမွာ ပိုက္ဆံအျဖတ္ခံရေတာ့တာပဲဗ်”ဟု အဓိပတိအျပာလိုင္းမွ ယာဥ္ေနာက္လိုက္ တစ္ဦးကေျပာ၏။
“ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ကလည္း လူေတြၾကား ထဲတိုးေ၀ွ႔ရ၊ ကားေပၚအတက္အဆင္းက လည္း မၾကာခဏလုပ္ရ၊ တခ်ဳိ႕ကားဆုိ ဂ်မ္းတံုးခုရ၊ ယာဥ္ထိန္းရဲဆီနဲ႔ အခ်ိန္ထိန္း ဂိတ္ဆီေျပးရလႊားရနဲ႔ ယူနီေဖာင္း၀တ္တာ ကျိုလည္း သိပ္အေလးမထားႏိုင္ပါဘူး ဆရာရယ္”တဲ့
“မင္းတို႔ကို ႐ိုင္းတယ္႐ိုင္းတယ္နဲ႔ ျပည္သူကေျပာေနၾကတာ ယဥ္ယဥ္ေက်း ေက်းဆက္ဆံလို႔မရဘူးလားကြာ”ဟု လွည္းတန္းကိုေန႔စဥ္ျဖတ္ေနက် အဓိပတိ (အ၀ါ)မွ ယာဥ္ေနာက္လိုက္တစ္ဦးကိုေမး ၾကည့္ရာ
“ေနာက္ကိုျပင္မယ္၊ မနက္က်ရင္ျပင္ မယ္နဲ႔ေတာ့ ဆံုးျဖတ္ထားတာပဲဆရာ။ ဒါေပမဲ့ ကားေပၚေရာက္ေတာ့ ခရီးသည္ အမ်ဳိးမ်ဳိးနဲ႔ ဆက္ဆံရ၊ ယာဥ္ေမာင္းကဆူ၊ အလုပ္ကပင္ပန္းနဲ႔ ဆက္ဆံေရးေတြ အေျပာအဆိုေတြ႐ိုင္းစိုင္းကုန္ေတာ့တာပဲ ဆရာေရ”တဲ့ ကဲေကာင္းေရာ
ကဲ
ယာဥ္ေနာက္လုိက္ေတြက ဆက္ဆံ ပုံ႐ိုင္းစိုင္းတာ၀န္ခံပါၿပီ။
ယာဥ္ေမာင္းေတြ အေမာင္းၾကမ္း၊ အေကြ႕ၾကမ္း၊ လမ္းစည္းကမ္းယာဥ္စည္း ကမ္းေဖာက္တာလုိင္းကားစီးခရီးသည္မ်ား ကိုယ္ေတြ႕ကားလိုင္းတာ၀န္ရွိသူမ်ားဘက္ ကေရာ
“ကၽြန္ေတာ္တို႔ကေတာ့ ေန႔စဥ္နီးပါး တန္းစီးၿပီးမွာတာပဲ။ တနလၤာ၊ ေသာၾကာ ဆို မပ်က္မကြယ္ကို တန္းစီၿပီး အေသး စိတ္ကိုမွာတာပဲဆရာ။ အေရးယူစရာရွိရင္ လည္း တိတိက်က်အေရးယူတာပဲ။ ဒါေပမဲ့ ယာဥ္လိုင္းေတြမ်ားေတာ့ တစ္လုိင္းမေကာင္းတစ္လိုင္း၊ တစ္စီးမ ေကာင္းတစ္စီးေျပာင္းေနက်ေတာ့ ခက္သားလားဆရာရဲ႕”
ဒီဒဏ္ေတြကို ဘယ္သူေတြခံၾကရ သနည္း။ ယာဥ္စီးျပည္သူမ်ားခံၾကရသည္။ ပိုၿပီးခံရတာ အဘိုးအို၊ အဘြားအိုမ်ား၊ ကိုယ္၀န္သည္မိခင္မ်ား၊ ကေလးငယ္မ်ား၊ အမ်ဳိးသမီးပ်ဳိမ်ား၊ ေန႔စဥ္၀န္ထမ္းမ်ား၊ ေက်ာင္းသားေက်ာင္းသူမ်ား အမ်ားဆံုး ျဖစ္သည္။
ျပည္ေထာင္စုုသမၼတျမန္မာႏုိင္ငံ ေတာ္အစိုးရ၊ ရထားပို႔ေဆာင္ေရး၀န္ႀကီး ဌာန၊ ကုန္လမ္းပုိ႔ေဆာင္ေရးၫႊန္ၾကားမွဴး ဦးစီးဌာနကထုတ္ေ၀ေသာ “၁၉၄၆ ေမာ္ေတာ္ယာဥ္ဥပေဒ၊ ၁၉၈၉ ေမာ္ေတာ္ ယာဥ္နည္းဥေပဒမ်ားႏွင့္ လမ္းၫႊန္အမွတ္ အသားမ်ားႏွင့္ အခ်က္ျပမ်ား စာအုပ္ စာမ်က္ႏွာ ၇၉ ႏွင့္ ၈၀ တို႔တြင္ ယာဥ္ ေနာက္လုိက္နာရမည့္စည္းကမ္းခ်က္မ်ားႏွင့္ ပတ္သက္၍ နည္းဥပေဒ ၆၃ လက္မွတ္ အေရာင္း (သို႔မဟုတ္) ဧည့္ႏိုင္ငံသား (သို႔မဟုတ္) ႏိုင္ငံသားျပဳခြင့္ရသူျဖစ္ရ သည္။ သတ္မွတ္ထားေသာ က်န္းမာေရး အဆင့္အတန္းႏွင့္ ညီၫြတ္ရမည့္အျပင္ ဗဟိုမွတ္ပုံတင္အဖြဲ႕က သတ္မွတ္သည့္ စစ္ေဆးမႈမ်ားကိုပါ ေအာင္ျမင္ရမည္။ နည္းဥပေဒ ၆၄ ခရီးသည္တင္ အငွား ဘတ္စ္ကားႏွင့္ လုိက္ပါေသာလက္မွတ္ ေရာင္းသည္လည္းေကာင္း။ အငွားကုန္ တင္ယာဥ္ႏွင့္ လုိက္ပါလာေသာ စပယ္ ယာသည္လည္းေကာင္း၊ တာ၀န္ထမ္းေဆာင္ ေနခ်ိန္တြင္ ၎၏ အရည္အခ်င္းကို ပ်က္ယြင္းေစေသာ ေအာက္ပါအခ်က္ မ်ားကို ေရွာင္က်ဥ္ရမည့္
(၁) ေသရည္ေသရက္ေသာက္စားျခင္း၊ မူးယစ္ထံုထမ္းျဖစ္ေစသည့္ေဆး၀ါးမ်ား သံုးစြဲျခင္း။
(၂) ႐ိုင္းပ်စြာဆက္ဆံျခင္း၊ ဆဲေရးတုိင္း ထြာျခင္း၊ ေစာ္ကားျခင္း။
(၃) အျခားအငွားဘတ္စ္ကားတြင္ ခရီး သည္တင္ျခင္း (သို႔မဟုတ္) အျခားအငွား ကုန္တင္ယာဥ္တြင္ ကုန္စည္တင္ျခင္းကို ကို တားျမစ္ျခင္း (သို႔မဟုတ္) တားျမစ္ ရန္ ႀကိဳးစားျခင္း။
(၄) ဘတ္စ္ကားစီးခရီးသည္မ်ား (သို႔မဟုတ္) အျခားခရီးသည္မ်ား အေႏွာင့္အယွက္ျဖစ္ ေစရန္၊ စိတ္ၿငိဳျငင္ေစရန္ျပဳမႈျခင္း။.
(၅) သတ္မွတ္ထားေသာ ယာဥ္စီးခ (သို႔မဟုတ္) ကုန္တင္ခထက္ ေငြပိုမိုေတာင္း ခံျခင္း၊ ယာဥ္စီးခအတြက္ လက္မွတ္ေပးရန္ ပ်က္ကြက္ျခင္း။
(၆) ယာဥ္ေပၚမွပစၥည္းမ်ားေအာက္သို႔မက် ေစရန္လည္းေကာင္း ယာဥ္ေပၚရွိအရာ ၀တၱဳမ်ားအျပင္သို႔ စြန္းထြက္ျခင္းမရွိေစရန္ လည္းေကာင္း ႀကိဳတင္ေဆာင္ရြက္မႈရွိျခင္း
(၇) မိမိလိုက္ပါသည့္ယာဥ္တြင္ ခရီးသည္ မ်ားက်န္ခဲ့ေသာ ပစၥည္းမ်ားကိုေတြ႕ရွိလွ်င္ ျပည္သူ႔ရဲ႕စခန္း (သို႔မဟုတ္) သက္ဆုိင္ ရာသို႔လႊဲအပ္ရန္ပ်က္ကြက္ျခင္း။
(၈) ကူးစက္တတ္ေသာေရာဂါသည္မွအပ ဖ်ားနာေနသူ (သို႔မဟုတ္) ထိခိုက္ဒဏ္ ရာရရွိေနသူအာား ေမာ္ေတာ္ယာဥ္တြင္ ခရီးသည္အျဖစ္လက္ခံရန္ျငင္းဆိုျခင္း။
(၉) ၀တ္စားဆင္ယင္မႈမျပည့္စုံျခင္း၊ မသန္႔ရွင္းျခင္း၊ မေသသပ္ျခင္း။
လို႔ဆိုၿပီးအေသးစိတ္ဆုိထားပါတယ္။ ျပင္ပလက္ေတြ႕ေလာကမွာေတာ့ “အထက္ ပါအခ်က္မ်ားႏွင့္ လံုး၀မကိုက္ညီေသာ သူမ်ားကို စပယ္ယာဟုေခၚသည္”လုိ႔ဆုိ ရမလုိပါပဲ။
ယာဥ္ေမာင္းမ်ားႏွင့္ ပတ္သက္၍ နည္းဥပေဒ ၇၄ (က)၊ ၇၅ (က) (ခ) (ဂ) ႏွင့္ ၇၆ (က)တုိ႔တြင္
နည္းဥပေဒ ၇၄ (က) ဤအခန္းအရ ယာဥ္ေမာင္းလုိင္စင္ရရွိထားသူ (သို႔မဟုတ္) လက္မွတ္အေရာင္း/စပယ္ယာလုိင္စင္ ရရွိထားသူသည္ ေအာက္ပါအရည္အခ်င္း ပ်က္ယြင္းမႈတစ္ခုခုႏွင့္ ၿငိစြန္းေနသည္ဟု ယံုၾကည္လွ်င္ ဗဟိုမွတ္ပုံတင္အဖြဲ႕သည္ ၎င္း၏လုိင္စင္ကို ေလးႏွစ္ကာလအပိုင္း အျခားထိ႐ုပ္သိမ္းႏုိင္သည္။
(၁) ေရာဂါ (သို႔မဟုတ္) မသန္မစြမ္းမႈ တစ္ခုခုေၾကာင့္ ေမာ္ေတာ္ယာဥ္ေမာင္း ႏွင္ေစရန္မသင့္ေလ်ာ္သူ၊
(၂) နည္းဥပေဒ ၇၇ ပါ မွတ္တမ္းအရ၊ ျပစ္မႈမၾကာခဏ က်ဴးလြန္တတ္သူ၊
(၃) ေသရည္ေသရက္ အလြန္အၾကဴး အၿမဲတေစေသာက္စားမူးယစ္တတ္သူ (သို႔မဟုတ္) မူးယစ္ေဆး၀ါးမ်ား အၿမဲသံုး စြဲတတ္သူ၊
(၄) ျပည္သူ႔ရဲတပ္ဖြဲ႕အေရးယူပိုင္ေသာ ျပစ္မႈတစ္ခုခုက်ဴးလြန္ရာတြင္ ပါ၀င္သည့္ ေမာ္ေတာ္ယာဥ္ကို အသံုးျပဳလ်က္ရွိသူ (သို႔မဟုတ္) အသံုးျပဳခဲ့သူ၊
(၅) ေမာ္ေတာ္ယာဥ္ကို အရမ္းကာေရာ ေမာင္းႏွင္သူ (သို႔မဟုတ္) ေဘးအႏၱရာယ္ ျဖစ္ေအာင္ ေမာင္းႏွင္သူ၊
(၆) ဥပေဒပုဒ္မ ၃ ႏွင့္ ဥပေဒပုဒ္မ ၁၂ ၏ ျပ႒ာန္းခ်က္မ်ားကို ဆန္႔က်င္သူ၊
(၇) ဥပေဒအရျဖစ္ေသာ ျပစ္မႈအတြက္ တရား႐ုံးကယာဥ္ေမာင္းလုိင္စင္႐ုပ္သိမ္း ရန္ စီရင္ျခင္းခံရသူ၊
(၈) ျပည္သူတစ္ဦးတစ္ေယာက္က ငွားရမ္း လွ်င္ လုံေလာက္ေသာအေၾကာင္းတစ္စုံ တစ္ရာမရွိဘဲ ယာဥ္ငွားရမ္းရန္ ျငင္းဆို ေသာ အငွားယာဥ္ေမာင္းသူ၊
(၉) နည္းဥပေဒ ၆၄ ၏ ျပ႒ာန္းခ်က္မ်ား တစ္ခုခုကို ဆန္႔က်င္ျပဳေသာ လက္မွတ္ အေရာင္း (သို႔မဟုတ္) စပယ္ယာ။
(ခ) နည္းဥပေဒခြဲ (က)အရ ႐ုပ္သိမ္းျခင္း ခံရေသာ လုိင္စင္ကို မွတ္ပုံတင္အဖြဲ႕က သိမ္းယူထားရမည္။ ၎င္းလုိင္စင္အစား ယာယီခြင့္ျပဳလက္မွတ္ထုတ္မေပးရ။
(ဂ) ႐ုပ္သိမ္းခံရသည့္လုိင္စင္အတြက္ ႐ုပ္သိမ္းခံရသည့္ကာလျပည့္ေျမာက္လွ်င္ မွတ္ပုံတင္အဖြဲ႕သည္ ၎င္းလိုင္စင္ရရွိသူ အား သတ္မွတ္ထားသည့္ ယာဥ္ေမာင္း စစ္ေဆးျခင္းေအာင္ျမင္မွသာ လုိင္စင္ျပန္ ေပးရမည္။ ဗဟိုမွတ္ပုံတင္အဖြဲ႕က သတ္မွတ္သည့္စစ္ေဆးခကိုေပးေဆာင္ရ မည္။
No comments:
Post a Comment