ပတၱျမား ငေမာက္

ပတၱျမား ငေမာက္

ျမန္မာဘုရင္မ်ားအဆက္ဆက္တြင္အထြတ္အျမတ္ထားခဲ့ေသာပတၱျမားငေမာက္ေက်ာက္ျမတ္ရတနာကို မိုးကုတ္ပတၱျမားနယ္ေျမ အတြင္း အင္းေခါင္းမွ ရရွိသည္။ ၄င္းေက်ာက္ကို အင္...ၾကင္းေတာင္ႏွင့္ ေက်ာက္ေဆာင္လူးေတာ္မ်ားမွရသည္ဟုလည္းမူကြဲလွ်က္ ရွိသည္။

ရရွိပံု

ရရွိပံုမွာခ်င္းတြင္းနယ္သားျဖစ္ေသာငေမာက္ဆိုသူသည္မိုးကုတ္နယ္ေျမတြင္လာေရာက္ၿပီးလယ္ယာစိုက္ပ်ဳိးေနထိုင္ရာ၊တစ္ညေသာ အခါ မိမိၿခံအတြင္းမွ ၿပိဳးၿပိဳးပ်က္ပ်က္ အေရာင္တလက္လက္ႏွင့္ ထူးဆန္းေတာက္ပေနသည္ကို ျမင္ရသျဖင့္သြားေရာက္ၾကည့္ရွဳ ေလေသာ္ အလြန္တရာလွပေသာ ေက်ာက္နီ ပတၱျမားႀကီး တစ္လံုးကိုေတြ႕ရွိေလသည္။

ငေမာက္လည္း၀မ္းသာစြာေကာက္ယူခဲ့ၿပီးေနာက္ သိမ္းဆည္းထားရာမွ၂ပိုင္းခြဲၿပီးလွ်င္ တစ္ပိုင္းကို ေယာက္ဖျဖစ္သူ ေမာင္ေရႊအားတ႐ုတ္ျပည္ဘက္သို့ ေရာင္းရန္ေစလႊတ္လိုက္ၿပီးေနာက္၊ က်န္တစ္ပိုင္းကို သကၠရာဇ္၁၀၂၃ခု၊ ငါးထပ္ႀကီးဒါယကာ ပင္းတလဲမင္း
လက္ထက္ အင္း၀ၿမိဳ႕ေတာ္သို့ သြားေရာက္ ဆက္သရာ ဘုရင္မင္းျမတ္လည္းမ်ားစြာႏွစ္သက္အားရ ၀မ္းေျမာက္လွသျဖင့္ ငေမာက္အား ဆုေတာ္ေငြမ်ားေပးသနားေတာ္ မူလိုက္ေလသည္။ ထို႕ေၾကာင့္ ထိုပတၱျမားကို ငေမာက္ဆိုသူဆက္သသျဖင့္ ငေမာက္ပတၱျမား ဟု ထင္ရွားေက်ာ္ေစာေလသည္။

တ႐ုတ္ျပည္သို့ ေရာက္သြားေသာ ထိုေက်ာက္တစ္ပိုင္းမွာလည္း ထိုအခ်ိန္၌
တ႐ုတ္ျပည္တြင္ မင္မင္းဆက္ ပ်က္စီးၿပီး တိုင္းျပည္မၿငိမ္မသက္ ဖ႐ုိဖရဲျဖစ္ေနေသာေၾကာင့္ နီးစပ္ရာတိုင္းျပည္မ်ားသို႔၀င္ေရာက္တိုက္ခိုက္ေနၾကသျဖင့္တ႐ုတ္ျပည္သို႔ေရာက္သြားေသာထိုေက်ာက္တစ္ပိုင္းကိုျမန္မာျပည္ခို၀င္လာေသာတရုတ္လူမ်ိဳးတစ္ဦး
လက္ထဲတြင္ငေမာက္ေရာင္းခ်ခဲ့ေသာပတၱျမားတစ္ပို္င္းလည္းပါလာခဲ့ပါသည္။

ထိုတရုတ္လူမ်ိဳးကုန္သည္ႀကီးသည္ိုပတၱျမားတစ္ပုိင္း ကိုျမန္မာဘုရင္အား ဆက္သခဲ့ရာ ဘုရင္လည္း၀မ္းေျမာက္၀မ္းသာ လက္ခံၿပီးဆုေတာ္ေငြမ်ား ျပန္လည္ေပးသနားခဲ့ပါသည္။
ဘုရင္မင္းျမတ္လည္း ၀မ္းသာအားရ၊ မိမိတြင္ရွိရင္းျဖစ္ေသာ(ငေမာက္)ေက်ာက္တစ္ျခမ္းႏွင့္ ဆက္စပ္ၾကည့္ရာ တစ္လံုးတည္း ႐ွဳမၿငီးသည့္ေက်ာက္ႀကီး ျဖစ္ေၾကာင္းသိကာ၊ ငေမာက္အား အားလံုးကို မဆက္သရသေလာဟုအမ်က္ေတာ္ပြားသျဖင့္၊ မင္းပရိယာယ္ျဖင့္ ေရေ၀းရာေတာင္ကုန္းတြင္မီးေလာင္စင္ႀကီးမ်ား ျပဳလုပ္ၿပီး၊ ငေမာက္၏ ေဆြ(၇)ဆက္ မ်ဳိး(၇)ဆက္ ကိုေခၚကာကြပ္မ်က္ေတာ္မူေလသည္။ ငေမာက္ႏွင့္ ေဆြမ်ိဳးမ်ား ေသဆံုးခဲ့ရေသာေနရာကိုေလာင္းစင္ရြာဟူ၍၄င္း၊ ေရႏွင့္ေ၀းေသာေနရာျဖစ္ ၍ ေရေ၀းရြာ ( ေနာင္တြင္ေရေ၀ရြာ ) ဟူ ၍ ၄င္း ယခုတိုင္ ေခၚဆိုေနၾကေသးသည္။

မီးတိုက္ေနေသာ အျခင္းအရာကို ငေမာက္၏ အမျဖစ္သူ ေဒၚနန္း ျမင္လွ်င္ လြတ္ရာသို႕ေျပးရရွာေလသည္။ ေတာင္ေပၚတစ္ခုသို႔ ေရာက္ေသာအခါ ျပန္လွည့္ ၾကည့္လိုက္ရာ၊မ်ားစြာပူပင္ေသာက၊ စိတ္ဒုကၡေရာက္ၿပီး ရင္ကြဲနာက်ကာ ထိုေတာင္၌ပင္ ေသေလသည္။၄င္းေသဆံုးရာ၌ လြမ္းေစတီကေလး တစ္ဆူကိုပင္ တည္ထားလွ်က္ရွိေပသည္။ေဒၚနန္းလွည့္ၾကည့္သည့္ေတာင္ကို အစြဲျပဳၿပီး ေဒၚနန္းၾကည့္ေတာင္၊ကာလၾကာေသာအခါ ေဒၚနန္းၾကည္ေတာင္ ဟု ေခၚေ၀ၚၾကေလသည္။ ၄င္းပတၱျမားမ်က္ရွင္မွာ
တတိယအဂၤလိပ္-ျမန္မာ စစ္ပြဲတြင္ အစတံုးကာ လံုးလံုးႀကီး ကြယ္ေပ်ာက္ၿပီးမည္သည့္လက္သို႔ ေရာက္ေနသည္ဟု အေသအခ်ာ မေျပာျပႏိုင္ေတာ့ေပ။

ထူးျခားခ်က္

ငေမာက္ပတၱျမား(ေခၚ)ပတၱျမားငေမာက္အေလးခ်ိန္မွာရတီ(၉၀)ရွိၿပီးလံုးေခ်ာေသြးထားကာအရည္အေသြးအလြန္ေကာင္းလွေၾကာင္း သိရပါသည္။ စြတ္စြတ္ျဖဴေနေသာ ၀ါဂြမ္း ( သို႕) ႏြားနိဳ႕အတြင္းတြင္ ထိုပတၱျမားကိုထည့္လုိက္္လွ်င္ ၀ါဂြမ္းႏွင့္ ႏြားနိဳ႕ပင္ အနီေရာင္ ေျပာင္းလာေၾကာင္းသိရပါသည္။ ိုပတၱျမားငေမာက္ကို လက္ညႇိဳးႏွင့္လက္မညႇပ္ကိုင္ထားလွ်င္အရည္လည္ၿပီးေပါက္ကြဲယိုစီးမလား ထင္ရသည္။ ေမွာင္ထဲမွာအနီေရာင္တလွ်မ္းလွ်မ္း ျဖာထြက္ေနသည္။ လက္ထဲ ဘယ္ေလာက္ၾကာၾကာဆုပ္ထားေပမဲ့ေအးျမေန သည္။ ေရထဲစိမ္ေသာက္လွ်င္ လည္ေခ်ာင္းနာ၊ ရင္ပူ၊ ေခါင္းကိုက္၊ ဇက္ေလး၊မူးေမာ္၊ ေမာပန္းတာေတြ ေပ်ာက္ၿပီး အားအင္တိုးလာသည္ဟု ဆိုသည္။ မ်က္ႏွာကိုပြတ္သပ္ေပးလွ်င္ ေအးျမၿပီး၊ ၀က္ျခံ တင္းတိတ္ ကင္းေစသည္။


ေပ်ာက္ဆံုးပံု

" သီေပါက တိုင္တန္းသည့္ငေမာက္ပတၱျမားအပါအဝင္ အဖိုးတန္ရတနာမ်ားကိစၥ ႏွင့္ပတ္သက္၍မူ အိႏိၵယျပည္ဆိုင္ရာအတြင္းဝန္ က အခ်က္မ်ားကို တင္ျပရန္ ထက္ ေအာက္ အရာရွိမ်ားကို ေတာင္းဆိုသည္။ ဆိုင္ရာတို႕ကစုံစမ္းျပီးအထက္သို႕တင္ျပ သည္။ တင္ျပခ်က္မွာယခင္ကအတိုင္းပင္ျဖစ္သည္။စေလဒင္သည္သီေပါထံမွအဖိုးတန္ရတနာပစၥည္းမ်ား ယူသည္ဟု ထင္စရာအေၾကာင္း ဘာမွ်မရွိေၾကာင္း၊ မည္သည့္ကတိဝန္ခံ ခ်က္ကိုမွ်လည္း မေပးခဲ့ေၾကာင္း၊သီေပါသည္ မိမိႏွင့္ တစ္ပါတည္း ယူေဆာင္ လာေသာ ရတနာပစၥည္းမ်ားမွအပအျခားမည္သည့္ရတနာပစၥည္းကိုမွ်ျပန္ရမည္ဆိုသည္ကတိစကားလည္းမရွိခဲ့ေၾကာင္းျဖင့္အေၾကာင္းျပန္
သည္။စေလဒင္သည္ပစၥည္းသိမ္းေကာ္မတီကသိမ္းယူခဲ့ေသာရတနာပစၥည္းမ်ားကိုပစၥည္းသိမ္းေကာ္မတီ၏ကိုယ္စားတာဝန္က် သည့္ အေစာင့္ကိုလႊဲေျပာင္းေပးလိုက္ေၾကာင္း၊ ထိုေန႕က (၁၈၈၅ ခု၊ ႏိုဝင္ဘာ လ ၃၀ ရက္ေန႕) ဘုရင္လက္နက္ခ်သည့္အခါ တြင္ မိမိႏွင့္တာဝန္ရွိသူမ်ားသည္သီေပါႏွင့္မိသားစုတို႕ယူေဆာင္သြားျခင္းမျပဳေသာပစၥည္းမ်ားကိုဗိုလ္ခ်ဴပ္ပရင္ဒါဂတ္စ္၏အမိန္႕အရပစၥည္း သိမ္း ေကာ္မတီသို႕ လႊဲေျပာင္းေပးလိုက္ေၾကာင္း ျဖင့္ေဖာ္ျပပါရွိသည္။

ျမန္မာျပည္အစိုးရသည္ ထိုကိစၥႏွင့္ ပတ္သက္၍ ျမန္မာဝန္ေဟာင္းတခ်ိဳ႕ကိုလည္း ေသခ်ာစြာစုံးစမ္းခဲ့သည္။

သူတို႕ထြက္ဆိုခ်က္အရ သီေပါဘုရင္၏သရဖူထဲတြင္ရွိေၾကာင္း၊ထိုပတၱျမားၾကီးသည္အရည္အေသြးေကာင္းမြန္၍ တန္ဖိုးမျဖတ္ႏိုင္ သည့္ ပတၱျမား ၾကီးျဖစ္ျပီး ဘိုးေတာ္ဘုရား (၁၉၈၂-၁၈၁၉) လက္ထက္ကတည္းက ရွိခဲ့ေသာ နန္းစဥ္ရတနာၾကီးျဖစ္ေၾကာင္း၊ ၁၈၈၅ ခု၊ ႏိုဝင္ဘာ ၂၉ ရက္ေန႕မနက္တြင္ သီေပါမင္းကိုယ္တိုင္ထိုပတၱျမားၾကီးကို စေလဒင္ လက္သို႕ေပးအပ္လိုက္ေၾကာင္း၊ ထိုအခ်ိန္က စေလဒင္၏စာေရးေတာ္ ၾကီး နီကလတ္ လည္းရွိေၾကာင္း၊ ထို႕ျပင္ တိုင္းတာမင္းၾကီးလည္းရွိေၾကာင္း၊ မိမိကိုယ္ပိုင္ ပုရပိုဒ္ တစ္ဆူေပၚတြင္ ရတနာပစၥည္း မ်ား၏စာရင္းကို ေရးမွတ္ေပးရေၾကာင္း၊ သို႕ရာတြင္ အျပည့္အစံု မမွတ္ရေသးေၾကာင္း၊ထိုစာရင္း ကို နီကလတ္သို႕ ေပးလိုက္ေၾကာင္း၊ ထိုပစၥည္းမ်ားအားလုံးကိုစေလဒင္ကအဂၤလိပ္အရာရွိတစ္ေယာက္ လက္ေအာက္ရွိ အေစာင့္တစ္ေယာက္ကိုေပးအပ္လိုက္သည္ကို မိမိျမင္လိုက္ေၾကာင္းျဖင့္ ေရႊတိုက္ဝန္ကထြက္ဆိုသည္။

ထိုအဂၤလိပ္အရာရွိ၏ အမည္ကို သတိရျခင္း ရွိမရွိ၊ ေရႊတိုက္အတြင္းဝန္၏ ထြက္ဆိုခ်က္ မွန္မမွန္၊ ထိုစာရင္း ႏွင့္ ထိုအဖိုးတန္ ပစၥည္းမ်ား မည္သို႕မည္ပံု ျဖစ္သြားသည္ကို သိမသိ၊ ပစၥည္းသိမ္းေကာ္မတီသို႕ အပ္ရာတြင္မည္သို႕ေသာ အေျခအေနရွိသည္ကို သိမသိ စသည္သို႕ကို စေလဒင္အား ေမးျမန္းသည္။

၁၈၈၇ ခုႏွစ္၊ ေဖေဖာ္ဝါရီလ ၂၅ ရက္ေန႕စြဲျဖင့္ စေလဒင္က အေသးစိတ္ ျပန္ၾကားရာ၌ ေရႊတိုက္အတြင္းဝန္ေျပာသည့္စကား မွန္ႏိုင္ေၾကာင္း၊မိမိသည္ထိုေန႕မနက္ကေရႊတိုက္အတြင္းဝန္ကိုနန္းေတာ္ထဲတြင္ေတြ႕ခဲ့ရေၾကာင္း၊သို႕ရာတြင္ပုရပိုဒ္တစ္ဆူေပးသည္မေပးသည္ကိုမူမိမိမမွတ္မိေတာ့ေၾကာင္းထိုသို႕ရုတ္ရုတ္သဲသဲအခ်ိန္မ်ိဳးတြင္အဖိုးတန္ေက်ာက္မ်က္္္ရတနာမ်ား၊စီျခယ္ထားသည့္ ေရႊထည္ပစၥည္းအေသး၊အၾကီးအမ်ိဳးမ်ိဳးတို႕ပါသည္နန္းစဥ္ရတနာပစၥည္းအားလုံးကိုေရးမွတ္ဖို႕ဆိုသည္မွာခက္ခဲလွေၾကာင္းျဖင့္ စေလဒင္ကအေၾကာင္းျပန္ သည္။

ထိုရတနာပစၥည္းမ်ားအားလုံးသည္နန္းေတာ္ဝရန္တာၾကမ္းျပင္ႏွင့္က်ယ္ဝန္းလွေသာညီလာခံသဘင္ခန္းမၾကမ္းျပင္တြင္စုပံုျပန္႔ု ၾကဲလ်က္ ရွိပါသည္..........။

ျဗိတိလွ်အစိုးသည္ အနည္းငယ္မွ်ေသာ ေက်ာက္မ်က္ရတနာအခ်ိဳ႕ကိုဝိတိုရိယဘုရင္မၾကီးထံ ေပးပို႕သည္။ က်န္ပစၥည္းမ်ားမွာ ေဆာက္ကင္ဆီတန္ျပတိုက္သို႕ေပးပို႕သည္။

ဧကရီဘုရင္မၾကီးထံ ေပးပို႕သည့္ပစၥည္းမ်ားထဲတြင္ သီေပါ၏ အေကာင္းဆုံး သရဖူတစ္ခု၊ ဒုတိယ သရဖူမွ ျမေက်ာက္ၾကီးသုံးလုံး၊ သရဖူထဲမွ ကြၽတ္က်သည့္ ေက်ာက္အလြတ္ ၈ လုံးထည့္ထားသည့္ စကၠအိတ္တစ္လုံး၊ စိန္ေဒါင္း႐ုပ္ပါသည့္ဘယက္တစ္ကုံး ႏွင့္ ေရႊဘီး တစ္ေခ်ာင္း တို႕ပါသည္။

ဒီအမႈကို သီေပါဘုရင္က ၁၉၁၁ ခုႏွစ္၊ ဒီဇင္ဘာလ အိႏၵိယ ျပည္ဘုရင္အျဖစ္ ရာဇဘိေသက ခံဖို႕ရာလာတဲ့ ပဥၥမေျမာက္ ေဂ်ာ့ဘုရင္ထံ သူ႕ရတနာပစၥည္းေတြ အတြက္ တာဝန္ရွိသူစေလဒင္ကိုတိုင္တန္းစာ ပို႔ရာက ျဖစ္လာတဲ့ေနာက္ဆက္တြဲေျဖရွင္း ခ်က္ မ်ားျဖစ္သည္။
ရတနာပံုေရႊတိုက္ေတာ္စာရင္းအရ ျမန္မာ့နန္းစဥ္ပတၱျမားမ်ား

၁။သကၠရာဇ္ ၁၀၃၂ (ေအဒီ ၁၆၆၁) ေလာက္ကတည္းက ရွိခဲ့တဲ့ အေလးခ်ိန္ ရတီကိုးဆယ္ေက်ာ္ရွိေသာ ပတၱျမား ငေမာက္

၂။ဗဒံုမင္းလက္ထက္ကတည္းက ရွိခဲ့တဲ့ ရတီခ်ိန္ ႏွစ္ဆယ္ခန္႔ရွိတဲ့ ေလွာ္ကားတင္ကေလး ဟုေခၚေသာ ပတၱျမား

၃။သကၠရာဇ္ ၁၁၉၉ (ေအဒီ၁၈၃၇) ခုႏွစ္ ေရႊဘိုမင္းလက္ထက္ကတည္းက ရွိခဲ့တဲ့ ရတီခ်ိန္ေလးဆယ္ေက်ာ္ ေလွာ္ကားတင္ၾကီး ဟုေခၚေသာ ပတၱျမား

၄။အေလးခ်ိန္ ေလးဆယ္ရတီရွိ ဆင္ျဖဴေတာ္ ဟုေခၚေသာ ပတၱျမား

၅။အေလးခ်ိန္ ဆယ္ရတီရွိ ဆင္မေတာ္ ဟုေခၚေသာ ပတၱျမား

၆။စံထားအသံုးျပဳရတဲ့ အခ်ိန္ေျခာက္ရတီရွိတဲ့ စံေက်ာက္ေတာ္ ဟုေခၚေသာ ပတၱျမား တို႔ျဖစ္သည္။

က်မ္းကိုး

1. ↑ ရာဇ၀င္စာတင္ရေသာ နန္းစဥ္ ပတၱျမားေက်ာက္မ်က္မ်ား မိုးကုတ္ၿမိဳ႕၊ ပတၱျမားေျမသမိုင္း
2. ↑ ေတာ္ဘုရားကေလး(ေအာင္ေဇ)၏ ပတၱျမားငေမာက္ လန္ဒန္ေရာက္
3. ↑ မူရင္း Deposed King Thibaw of Burma in India, 1885-1916 by W.S Desai ကို ဆရာ ျမသန္းတင့္ ဘာသာျပန္တဲ့ ေတာင္သမန္ေရႊအင္းက ေလညင္းေဆာ္ေတာ့ အခန္းဆက္
ေဆာင္းပါး မ်ားမွ