ျမန္မာ့သတင္းစာ၊ ဂ်ာနယ္ လက္ကားေစ်းကြက္တြင္ စာေစာင္မ်ားကို ထုတ္ယူေနၾကစဥ္။
ျမန္မာနိုင္ငံမွာ ေန႔စဥ္သတင္းစာေတြ ထုတ္ခြင့္ရတဲ့အခါမွာ လြတ္လပ္မွ်တတဲ့ သတင္းေတြ ထုတ္ျပန္နိုင္ေရးမွာ သတင္းသမားေတြမွာလဲ တာဝန္ရွိတယ္လို႔ ျမန္မာနုိင္ငံသတင္းစာမ်ားအသင္း တာဝန္ရွိသူ တေယာက္က ေျပာလိုက္ပါတယ္။ လာမဲ့ ႏွစ္ April လ ၁ ရက္ေန႔က စလို႔ လြတ္လပ္တဲ့ ပုဂၢလိကပိုင္ ေန႔စဥ္သတင္းစာေတြ ထုတ္ေဝခြင့္ျပဳေတာ့မယ္လို႔ ဒီကေန႔ ေသာၾကာေန႔မွာ အစိုးရက ေၾကညာခဲ့တဲ့အေပၚမွာ အခုလုိ ေျပာၾကားလိုက္တာျဖစ္ပါတယ္၊ ဘယ္လုိ သတင္းစာေတြ ထုတ္ခြင့္ျပဳမွာလဲ၊ ဘယ္သူေတြ ထုတ္ေဝခြင့္ရွိသလဲ ဆုိတဲ့အေၾကာင္း အျပည့္အစံုကို ဘန္ေကာက္ရံုးက မစုျမတ္မြန္က တင္ျပပါမယ္။
သမၼတဦးသိန္းစိန္စိုးရသက္တမ္း ၂ ႏွစ္ျပည့္တဲ့ 2013 ခုႏွစ္ April လ ၁ ရက္ ေန႔က စလို႔ ပုဂၢလိကပိုင္ ေန႔စဥ္ သတင္းစာေတြကို ထုတ္ေဝခြင့္ျပဳေတာ့မယ္ လို႔ ျပန္ၾကားေရး ဝန္ႀကီးဌာနက ေၾကညာၿပီးေတာ့ သတင္းစာထုတ္ေဝခ်င္တဲ့သူေတြ February လ ၁ ရက္ေန႔က စတင္ ေလွ်ာက္နိုင္ေၾကာင္း အသိေပးလိုက္ပါတယ္။ အဲဒီလို ေန႔စဥ္ သတင္းစာေတြ ထုတ္ေဝတဲ့အခါမွာ ျပည္သူေတြ သတင္းမွန္ရဖုိ႔ အမ်ားအတြက္ အက်ိဳးရွိတဲ့ သတင္းေတြ ေရးနိုင္ဖုိ႔မွာ အစိုးရဌာနေတြဆီကို သတင္းေထာက္ေတြ လြယ္လြယ္ကူကူ ဆက္သြယ္စံုစမ္းႏိုင္ဖုိ႔ အေရးႀကီးသလို၊ သတင္းသမားေတြဘက္မွာလဲ တာဝန္ရွိတယ္လို႔ ျမန္မာနုိင္ငံသတင္းစာဆရာအသင္း နိုင္ငံတကာ ဆက္ဆံေရးတာဝန္ခံ ဦးေအာင္လွထြန္းက ေျပာပါတယ္။
“သတင္းသမားေတြအတြက္ Transparency ရွိဖို႔နဲ႔ Accessibility ရွိဖို႔ လိုပါတယ္။ Accessible ျဖစ္ဖို႔လိုပါတယ္ ဌာနဆိုင္ရာေတြမွာေလ။ သတင္းရရွိႏုိင္ဖို႔ အလားအလာေလ။ Transparency ရွိရမယ္၊ အစိုးရဌာနပိုင္းကပတ္သတ္ရင္လည္း။ ေနာက္ သူတို႔အပိုင္းကလည္း Ethic ပိုင္းကလည္း ရွိရမွာေပါ့ေနာ္။ လြတ္လပ္မ်တတယ္ဆုိတာက က်ေနာ္ထင္တာက သတင္းေထာက္၊ သတင္းစာဆရာ အပိုင္းကလည္း တာဝန္ရွိရလိမ့္မယ္ထင္ပါတယ္။ သတင္းစာသမားေတြ က်င့္ဝတ္ေပါ့၊ က်င့္ဝတ္ပိုင္းကို နည္းနည္း ျပဳစုပ်ိဳးေထာင္ဖို႔လိုမယ္ထင္ပါတယ္။”
ဦးသိန္းစိန္အစိုးရလက္ထက္မွာ သတင္းလြတ္လပ္ခြင့္ အရင္ထက္ ပိုရွိလာတဲ့ အတြက္ ေန႔စဥ္သတင္းစာလုပ္မဲ့ သတင္းသမားေတြမွာ အေထာက္အကူ ရေစလိမ့္မယ္လုိ႔ ေျပာပါတယ္။
“ က်ေနာ္တို႔တေခတ္ေပါ့ေလ။ က်ေနာ္တို႔မ်ိဳးဆက္တခုက ပုဂၢလိကသတင္းစာဆိုတာ ျမင္မွ မျမင္ဖူးတာေလ။ ၆၂မတိုင္ခင္က ပုဂၢလိကသတင္းစာ ၂ဒါဇင္ေလာက္ရွိခဲ့ပါတယ္။ အဂၤလိပ္ေရာ၊ ျမန္မာလိုေရာ၊ တ႐ုတ္လိုေရာ၊ တမီးလ္လည္းရွိပါတယ္။ က်ေနာ္ သုေတသန လုပ္ထားတဲ့ အေတြ႔အၾကံဳအရကေတာ့ေလ။ အမ်ိဳးကို ၂၀ေက်ာ္ေလာက္ ရွိခဲ့ဖူးတယ္။ အဲ့ဒီ့ေနာက္ပိုင္းမွာ ႏုိင္ငံပိုင္သတင္းစာေပါ့၊ ဒါေပမဲ့ ဒီအစိုးရတက္လာၿပီးေနာက္ပိုင္းမွာေတာ့ နည္းနည္း အေျပာင္းအလဲေပါ့ေလ။ Media Reform ကလည္း စတင္လာခဲ့တယ္။ အဲ့တာေတြကလည္း ဒီဟာအတြက္ အေထာက္အကူျပဳလိမ့္မယ္ထင္ပါတယ္။ ဘာျဖစ္လို႔လည္းဆိုေတာ့ အယ္ဒီတာေတြ၊ သတင္းေထာက္ပိုင္းကလည္း ကိုယ့္ဘာသာကိုယ္ Ethic ပိုင္းကို တေျဖးေျဖး အေလ့အက်င့္ ျပဳစုပ်ိဳးေထာင္ခြင့္ရခဲ့တယ္လို႔ ယူဆပါတယ္။”
April လ ၁ ရက္ေန႔ကစၿပီး ပုဂၢလိကပိုင္ ေန႔စဥ္သတင္းစာေတြကို တိုင္းရင္းသား ဘာသာစကားတမ်ဳိးမ်ဳိးျဖစ္ေစ၊ ႏိုင္ငံျခား ဘာသာစကားတမ်ဳိးမ်ဳိးနဲ႔ ျဖစ္ေစ ထုတ္ေဝခြင့္ ျပဳမွာျဖစ္ပါတယ္။
“တိုင္းရင္းသားဘာသာနဲ႔ သတင္းစာ ထုတ္ေဝခြင့္ေပးတယ္ဆိုေတာ့ ေတာ္ေတာ္ေလး နားလည္မႈေပးတယ္လို႔ ယူဆႏိုင္ပါတယ္။ ဘာျဖစ္လို႔လည္းဆိုေတာ့ အရင္က ဒါကို နည္းနည္း ခ်ဳပ္ခ်ယ္မႈေတြ၊ ျခယ္လွယ္မႈေတြရွိခဲ့တာေပါ့ေလ။ တခ်ိဳ႕တုိင္းရင္းသားဘာသာစကား မသင္ရ၊ မေျပာရ ဘာညာ။ ဒါလည္းေတာ္ေတာ္ေကာင္းပါတယ္။ ဒါလည္း အမ်ိဳးသား စည္းလံုးညီညြတ္ေရးအတြက္ ေတာ္ေတာ္ေကာင္းပါတယ္။”
လက္ရွိျမန္မာနိုင္ငံမွာ နိုင္ငံပိုင္ေန႔စဥ္သတင္းစာေတြကလြဲလို႔ ေန႔စဥ္ထုတ္ သတင္းစာေတြ မရွိရာက ပုဂၢလိကကို ေန႔စဥ္သတင္းစာေတြ ထုတ္ေဝခြင့္ျပဳလိုက္တဲ့အတြက္ ေတြ႔လာရနိုင္တဲ့ အခက္အခဲေတြကေရာ ဘာေတြ ရွိနိုင္ပါသလဲ။
“က်ေနာ္ထင္တာေတာ့ Experiences က သိပ္အေရးႀကီးလိမ့္မယ္ထင္ပါတယ္။ အေတြ႔အၾကံဳပိုင္းနဲ႔ ပတ္သက္လို႔။ Daily သတင္းစာရဲ့ Nature က ေန႔စဥ္ထုတ္ဆိုေတာ့ ေဖာင္ပိတ္ခ်ိန္ ( Dead Line ) က အေရးႀကီးပါတယ္။ Daily Paper ဆိုေတာ့ေလ နည္းနည္းအခ်ိန္ၾကာသြားရင္ သတင္းေတြက Fresh မျဖစ္ေတာ့ဘူးေပါ့။ အဲ့ဒီ့အပိုင္းမွာ အခက္အခဲက ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား ရွိလာႏုိင္ပါတယ္။ နည္းပညာအားျဖင့္လည္း ရွိႏိုင္တယ္။ ပံုႏွိပ္စက္အခက္အခဲေတြ၊ Power ပိုင္းေတြ Infrastructure ပိုင္းေတြမွာေပါ့ေလ။ အခုေလာေလာဆယ္ကေတာ့ လွ်ပ္စစ္မီးရတဲ့အခါ ရွိတာေပါ့ေလ။ လြန္ခဲ့တဲ့ ငါးလေလာက္ကဆိုရင္ အစိုးရသတင္းစာေတြေတာင္မွ တခါ တခါ ထြက္တာ ေနာက္က်ပါတယ္။ ဘာျဖစ္လို႔ဆိုေတာ့ မီးမလာဘူး။ မီးပ်က္ေနလို႔။ ေနာက္တခုက က်ေနာ္ထင္တာ ေတာ္ေတာ္ေတာ့ ၿပိဳင္ၾကရလိမ့္မယ္ထင္ပါတယ္။ သတင္းစာေတြကေလ။ အခုဂ်ာနယ္ေတြက ၁၇၀ေက်ာ္၊ ၁၈၀ေလာက္ရွိမယ္ထင္ပါတယ္။ ၂၀၀နီးပါးေလာက္ေပါ့။ ဂ်ာနယ္အမ်ားစုဟာ သူတို႔သတင္းေတြကို တေယာက္နဲ႔တေယာက္ သြားယူၾကတာ တူတာ ေတာ္ေတာ္ေတြ႔ရပါတယ္။ အေၾကာင္းအရာ၊ ေရးသားတင္ျပပံု၊ အားလံုး တခါတခါ ေတာ္ေတာ္ေလးကို ဆင္ေနတာေတြ႔ရပါတယ္။ သတင္းစာထုတ္လာၿပီဆိုေတာ့ က်ေနာ္ထင္တယ္။ ဂ်ာနယ္ေတြ၊ သတင္းစာနဲ႔ယွဥ္ရင္ေတာ့ ေတာ့္ေတာ့္ကို ၿပိဳင္ယူရလိမ့္မယ္ထင္ပါတယ္။ အဲ့လိုၿပိဳင္ရင္း ၿပိဳင္ရင္းနဲ႔ အရည္အေသြးထက္ျမက္တဲ့ သတင္းစာသမားေကာင္းေတြ ေပၚထြန္း လာႏိုင္လိမ့္မယ္လို႔ ေမွ်ာ္လင့္ပါတယ္။”
ျမန္မာနုိင္ငံသတင္းစာဆရာအသင္း နိုင္ငံတကာဆက္ဆံေရးတာဝန္ခံ ဦးေအာင္လွထြန္းျဖစ္ပါတယ္။ ျမန္မာနိုင္ငံမွာ လက္ရွိေရးဆြဲေနတဲ့ စာနယ္ဇင္း ဥပေဒမူၾကမ္းသစ္ကိုလဲ ပုဂၢလိကပိုင္ ေန႔စဥ္ သတင္းစာေတြ ထုတ္ေဝခြင့္မျပဳခင္မွာ အၿပီးသတ္ အတည္ျပဳနိုင္မယ္လို႔ ေမွ်ာ္လင့္တယ္လို႔ လဲ သူကေျပာပါတယ္။
သမၼတဦးသိန္းစိန္စိုးရသက္တမ္း ၂ ႏွစ္ျပည့္တဲ့ 2013 ခုႏွစ္ April လ ၁ ရက္ ေန႔က စလို႔ ပုဂၢလိကပိုင္ ေန႔စဥ္ သတင္းစာေတြကို ထုတ္ေဝခြင့္ျပဳေတာ့မယ္ လို႔ ျပန္ၾကားေရး ဝန္ႀကီးဌာနက ေၾကညာၿပီးေတာ့ သတင္းစာထုတ္ေဝခ်င္တဲ့သူေတြ February လ ၁ ရက္ေန႔က စတင္ ေလွ်ာက္နိုင္ေၾကာင္း အသိေပးလိုက္ပါတယ္။ အဲဒီလို ေန႔စဥ္ သတင္းစာေတြ ထုတ္ေဝတဲ့အခါမွာ ျပည္သူေတြ သတင္းမွန္ရဖုိ႔ အမ်ားအတြက္ အက်ိဳးရွိတဲ့ သတင္းေတြ ေရးနိုင္ဖုိ႔မွာ အစိုးရဌာနေတြဆီကို သတင္းေထာက္ေတြ လြယ္လြယ္ကူကူ ဆက္သြယ္စံုစမ္းႏိုင္ဖုိ႔ အေရးႀကီးသလို၊ သတင္းသမားေတြဘက္မွာလဲ တာဝန္ရွိတယ္လို႔ ျမန္မာနုိင္ငံသတင္းစာဆရာအသင္း နိုင္ငံတကာ ဆက္ဆံေရးတာဝန္ခံ ဦးေအာင္လွထြန္းက ေျပာပါတယ္။
“သတင္းသမားေတြအတြက္ Transparency ရွိဖို႔နဲ႔ Accessibility ရွိဖို႔ လိုပါတယ္။ Accessible ျဖစ္ဖို႔လိုပါတယ္ ဌာနဆိုင္ရာေတြမွာေလ။ သတင္းရရွိႏုိင္ဖို႔ အလားအလာေလ။ Transparency ရွိရမယ္၊ အစိုးရဌာနပိုင္းကပတ္သတ္ရင္လည္း။ ေနာက္ သူတို႔အပိုင္းကလည္း Ethic ပိုင္းကလည္း ရွိရမွာေပါ့ေနာ္။ လြတ္လပ္မ်တတယ္ဆုိတာက က်ေနာ္ထင္တာက သတင္းေထာက္၊ သတင္းစာဆရာ အပိုင္းကလည္း တာဝန္ရွိရလိမ့္မယ္ထင္ပါတယ္။ သတင္းစာသမားေတြ က်င့္ဝတ္ေပါ့၊ က်င့္ဝတ္ပိုင္းကို နည္းနည္း ျပဳစုပ်ိဳးေထာင္ဖို႔လိုမယ္ထင္ပါတယ္။”
ဦးသိန္းစိန္အစိုးရလက္ထက္မွာ သတင္းလြတ္လပ္ခြင့္ အရင္ထက္ ပိုရွိလာတဲ့ အတြက္ ေန႔စဥ္သတင္းစာလုပ္မဲ့ သတင္းသမားေတြမွာ အေထာက္အကူ ရေစလိမ့္မယ္လုိ႔ ေျပာပါတယ္။
“ က်ေနာ္တို႔တေခတ္ေပါ့ေလ။ က်ေနာ္တို႔မ်ိဳးဆက္တခုက ပုဂၢလိကသတင္းစာဆိုတာ ျမင္မွ မျမင္ဖူးတာေလ။ ၆၂မတိုင္ခင္က ပုဂၢလိကသတင္းစာ ၂ဒါဇင္ေလာက္ရွိခဲ့ပါတယ္။ အဂၤလိပ္ေရာ၊ ျမန္မာလိုေရာ၊ တ႐ုတ္လိုေရာ၊ တမီးလ္လည္းရွိပါတယ္။ က်ေနာ္ သုေတသန လုပ္ထားတဲ့ အေတြ႔အၾကံဳအရကေတာ့ေလ။ အမ်ိဳးကို ၂၀ေက်ာ္ေလာက္ ရွိခဲ့ဖူးတယ္။ အဲ့ဒီ့ေနာက္ပိုင္းမွာ ႏုိင္ငံပိုင္သတင္းစာေပါ့၊ ဒါေပမဲ့ ဒီအစိုးရတက္လာၿပီးေနာက္ပိုင္းမွာေတာ့ နည္းနည္း အေျပာင္းအလဲေပါ့ေလ။ Media Reform ကလည္း စတင္လာခဲ့တယ္။ အဲ့တာေတြကလည္း ဒီဟာအတြက္ အေထာက္အကူျပဳလိမ့္မယ္ထင္ပါတယ္။ ဘာျဖစ္လို႔လည္းဆိုေတာ့ အယ္ဒီတာေတြ၊ သတင္းေထာက္ပိုင္းကလည္း ကိုယ့္ဘာသာကိုယ္ Ethic ပိုင္းကို တေျဖးေျဖး အေလ့အက်င့္ ျပဳစုပ်ိဳးေထာင္ခြင့္ရခဲ့တယ္လို႔ ယူဆပါတယ္။”
April လ ၁ ရက္ေန႔ကစၿပီး ပုဂၢလိကပိုင္ ေန႔စဥ္သတင္းစာေတြကို တိုင္းရင္းသား ဘာသာစကားတမ်ဳိးမ်ဳိးျဖစ္ေစ၊ ႏိုင္ငံျခား ဘာသာစကားတမ်ဳိးမ်ဳိးနဲ႔ ျဖစ္ေစ ထုတ္ေဝခြင့္ ျပဳမွာျဖစ္ပါတယ္။
“တိုင္းရင္းသားဘာသာနဲ႔ သတင္းစာ ထုတ္ေဝခြင့္ေပးတယ္ဆိုေတာ့ ေတာ္ေတာ္ေလး နားလည္မႈေပးတယ္လို႔ ယူဆႏိုင္ပါတယ္။ ဘာျဖစ္လို႔လည္းဆိုေတာ့ အရင္က ဒါကို နည္းနည္း ခ်ဳပ္ခ်ယ္မႈေတြ၊ ျခယ္လွယ္မႈေတြရွိခဲ့တာေပါ့ေလ။ တခ်ိဳ႕တုိင္းရင္းသားဘာသာစကား မသင္ရ၊ မေျပာရ ဘာညာ။ ဒါလည္းေတာ္ေတာ္ေကာင္းပါတယ္။ ဒါလည္း အမ်ိဳးသား စည္းလံုးညီညြတ္ေရးအတြက္ ေတာ္ေတာ္ေကာင္းပါတယ္။”
လက္ရွိျမန္မာနိုင္ငံမွာ နိုင္ငံပိုင္ေန႔စဥ္သတင္းစာေတြကလြဲလို႔ ေန႔စဥ္ထုတ္ သတင္းစာေတြ မရွိရာက ပုဂၢလိကကို ေန႔စဥ္သတင္းစာေတြ ထုတ္ေဝခြင့္ျပဳလိုက္တဲ့အတြက္ ေတြ႔လာရနိုင္တဲ့ အခက္အခဲေတြကေရာ ဘာေတြ ရွိနိုင္ပါသလဲ။
“က်ေနာ္ထင္တာေတာ့ Experiences က သိပ္အေရးႀကီးလိမ့္မယ္ထင္ပါတယ္။ အေတြ႔အၾကံဳပိုင္းနဲ႔ ပတ္သက္လို႔။ Daily သတင္းစာရဲ့ Nature က ေန႔စဥ္ထုတ္ဆိုေတာ့ ေဖာင္ပိတ္ခ်ိန္ ( Dead Line ) က အေရးႀကီးပါတယ္။ Daily Paper ဆိုေတာ့ေလ နည္းနည္းအခ်ိန္ၾကာသြားရင္ သတင္းေတြက Fresh မျဖစ္ေတာ့ဘူးေပါ့။ အဲ့ဒီ့အပိုင္းမွာ အခက္အခဲက ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား ရွိလာႏုိင္ပါတယ္။ နည္းပညာအားျဖင့္လည္း ရွိႏိုင္တယ္။ ပံုႏွိပ္စက္အခက္အခဲေတြ၊ Power ပိုင္းေတြ Infrastructure ပိုင္းေတြမွာေပါ့ေလ။ အခုေလာေလာဆယ္ကေတာ့ လွ်ပ္စစ္မီးရတဲ့အခါ ရွိတာေပါ့ေလ။ လြန္ခဲ့တဲ့ ငါးလေလာက္ကဆိုရင္ အစိုးရသတင္းစာေတြေတာင္မွ တခါ တခါ ထြက္တာ ေနာက္က်ပါတယ္။ ဘာျဖစ္လို႔ဆိုေတာ့ မီးမလာဘူး။ မီးပ်က္ေနလို႔။ ေနာက္တခုက က်ေနာ္ထင္တာ ေတာ္ေတာ္ေတာ့ ၿပိဳင္ၾကရလိမ့္မယ္ထင္ပါတယ္။ သတင္းစာေတြကေလ။ အခုဂ်ာနယ္ေတြက ၁၇၀ေက်ာ္၊ ၁၈၀ေလာက္ရွိမယ္ထင္ပါတယ္။ ၂၀၀နီးပါးေလာက္ေပါ့။ ဂ်ာနယ္အမ်ားစုဟာ သူတို႔သတင္းေတြကို တေယာက္နဲ႔တေယာက္ သြားယူၾကတာ တူတာ ေတာ္ေတာ္ေတြ႔ရပါတယ္။ အေၾကာင္းအရာ၊ ေရးသားတင္ျပပံု၊ အားလံုး တခါတခါ ေတာ္ေတာ္ေလးကို ဆင္ေနတာေတြ႔ရပါတယ္။ သတင္းစာထုတ္လာၿပီဆိုေတာ့ က်ေနာ္ထင္တယ္။ ဂ်ာနယ္ေတြ၊ သတင္းစာနဲ႔ယွဥ္ရင္ေတာ့ ေတာ့္ေတာ့္ကို ၿပိဳင္ယူရလိမ့္မယ္ထင္ပါတယ္။ အဲ့လိုၿပိဳင္ရင္း ၿပိဳင္ရင္းနဲ႔ အရည္အေသြးထက္ျမက္တဲ့ သတင္းစာသမားေကာင္းေတြ ေပၚထြန္း လာႏိုင္လိမ့္မယ္လို႔ ေမွ်ာ္လင့္ပါတယ္။”
ျမန္မာနုိင္ငံသတင္းစာဆရာအသင္း နိုင္ငံတကာဆက္ဆံေရးတာဝန္ခံ ဦးေအာင္လွထြန္းျဖစ္ပါတယ္။ ျမန္မာနိုင္ငံမွာ လက္ရွိေရးဆြဲေနတဲ့ စာနယ္ဇင္း ဥပေဒမူၾကမ္းသစ္ကိုလဲ ပုဂၢလိကပိုင္ ေန႔စဥ္ သတင္းစာေတြ ထုတ္ေဝခြင့္မျပဳခင္မွာ အၿပီးသတ္ အတည္ျပဳနိုင္မယ္လို႔ ေမွ်ာ္လင့္တယ္လို႔ လဲ သူကေျပာပါတယ္။
No comments:
Post a Comment