က်ေနာ္တို႔က အ႐ုိးစြဲေနတာက ၿပိဳင္ရမွာ သိပ္ေၾကာက္တာ

သမၼတ႐ံုး ဝန္ႀကီး ဦးစိုးသိန္း (ဓာတ္ပံု – Steve Tickner / ဧရာဝတီ)

သမၼတ႐ံုး ဝန္ႀကီးသစ္မ်ားထဲမွ တဦးျဖစ္သူ ဦးစိုးသိန္းသည္ ျမန္မာႏိုင္ငံ ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံမႈ ေကာ္မရွင္ ဥကၠ႒လည္း ျဖစ္သည္။ ဦးစိန္းသိန္းအေနျဖင့္ သမၼတ႐ံုး ဝန္ႀကီးတဦးအျဖစ္ ထမ္းေဆာင္ရမည့္ တာဝန္မ်ား၊ ႏိုင္ငံျခား တိုက္႐ိုက္ ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံမႈ ဥပေဒ (FDI Law) ႏွင့္ ျပည္တြင္း စီးပြားေရးလုပ္ငန္း အေျခအေန၊ အေသးစားႏွင့္ အလတ္စား စက္မႈလုပ္ငန္း (SME) မ်ား၏ အလားအလာႏွင့္ ခရီးသြားလုပ္ငန္းဆိုင္ရာတို႔ကို ဦးစိုးသိန္းႏွင့္ ဧရာဝတီ အယ္ဒီတာ ကိုေအာင္ေဇာ္တို႔ စက္တင္ဘာလ ဒုတိယပတ္အတြင္းက ေနျပည္ေတာ္တြင္ ေတြ႔ဆံုေမးျမန္းခဲ့ပါသည္။
စက္မႈ (၁) ႏွင့္ စက္မႈ (၂) ဝန္ႀကီးေဟာင္းျဖစ္သူ ဦးစိုးသိန္းသည္ ယခင္က ေရတပ္မေတာ္မွ အၿငိမ္းစား ဒုတိယ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီးလည္း ျဖစ္သည္။
ေမး ။    ။ ပထမဆံုး ေမးခ်င္တာ သမၼတ႐ုံးဝန္ႀကီး ျဖစ္သြားၿပီဆိုေတာ့ ဘယ္လိုတာဝန္ေတြ ထမ္းေဆာင္ဖို႔ ရွိပါသလဲ။
ေျဖ ။    ။ အဓိကကေတာ့ စီးပြားေရးဖြံ႔ၿဖိဳးတိုးတက္ေအာင္ က်ေနာ္က Push လုပ္ရမွာေပါ့၊ ျမန္မာ့ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံမႈ ေကာ္မရွင္ ဥကၠ႒ အလုပ္ကိုလည္း ပိုလုပ္ႏိုင္မွာေပါ့။ က်န္တာေတာ့ Tax Reform (အခြန္ဆိုင္ရာ အေျပာင္းအလဲ) ေလးေတြ၊ Banking System (ဘဏ္စနစ္) ေတြ ေျပာင္းလဲဖို႔ေတြ၊ ဒါေတြ က်ေနာ္က တာဝန္ယူၿပီး လုပ္သြားမွာေပါ့။
ေမး ။    ။ အခုထိေရာ အန္ကယ့္အေနနဲ႔ ဘယ္ေလာက္အထိ လုပ္ေဆာင္ၿပီးၿပီလဲ။
ေျဖ ။    ။ အခုေတာ့ ဆက္စပ္တဲ့ဝန္ႀကီးဌာနေတြကို Coordinate လုပ္ေပးေနတယ္။ သမၼတႀကီးရဲ႕ ေပၚလစီေတြနဲ႔ တိုင္းသူ ျပည္သားေတြ Impact ျဖစ္မယ့္၊ People Centre ျဖစ္မယ့္၊ လုပ္ငန္းေလးေတြ လုပ္ေပးတာ၊ ဥပမာဆိုရင္ဗ်ာ -  လူထုလိုအပ္ေနတဲ့ ကိစၥေလးေတြ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား ျပင္ၾကရေအာင္၊ ထို႔အတူပဲ ဝန္ႀကီးဌာနေတြနဲ႔ စီးပြားေရးဝန္ႀကီးဌာနေတြ Link လုပ္ရေအာင္၊ ဘတ္ဂ်က္လည္း သက္သာသြားေအာင္၊ Corporatization လုပ္ရေအာင္၊ ဒီဘက္က Regularly လုပ္ငန္းေတြလည္း ပိုထိေရာက္ေအာင္၊ တခ်ဳိ႕ ဌာနေတြၾကေတာ့လည္း ပိုၿပီးျပည္သူကေလးစားတဲ့ ဝန္ထမ္းေတြျဖစ္္ေအာင္၊ အစိုးရျဖစ္ေအာင္ေပါ့။
က်ေနာ္တို႔ကို လူေတြကေခၚတာေပါ့ေနာ္ အာဏာပိုင္အဖြဲ႔အစည္း၊ အာဏာပိုင္အဖြဲ႔အစည္းနဲ႔ တကယ္ေတာ့မဟုတ္ဘူးဗ်၊ တာဝန္ရွိသူ၊ က်ေနာ္က ဒီလိုႀကိဳက္တယ္ဗ်၊ တာဝန္ရွိတဲ့လူ၊ က်ေနာ္က အာဏာပိုင္အဖြဲ႔အစည္း မဟုတ္ဘူး၊ အဲေတာ့ က်ေနာ္တို႔ဝန္ထမ္းေတြလည္း ဘာလုပ္ရလဲဆိုေတာ့၊ အက်ဳိးေဆာင္သူ အျဖစ္ Concept (အယူအဆ) ကိုေျပာင္းရမယ္။
ေမး ။    ။ အန္ကယ္တို႔၊ ဝန္ႀကီးဦးေအာင္မင္းတို႔ကို ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးသမားေတြဆိုၿပီး ေရးၾကေဖာ္ျပၾကတာေတြရွိတယ္၊ ဆိုေတာ့ အန္ကယ္က ကိုယ့္ကိုယ္ကုိ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး လုပ္လိုသူတဦးလို႔ ျမင္သလား။
ေျဖ ။    ။ က်ေနာ္ေတာ့ ျမင္တာပဲ။ ဘာေၾကာင့္လဲလို႔ က်ေနာ့္ကို ခင္ဗ်ားေမးမယ္ေလ၊ ခင္ဗ်ားက အရင္တုန္းက စစ္ဗိုလ္ဗ်ာ၊ စစ္အစိုးရတုန္းကလည္း ခင္ဗ်ား လူႀကီးလုပ္ၿပီး အခုက်မွ ခင္ဗ်ား လာၿပီး ဒီမိုကေရစီ လာေအာ္ေနတယ္ဆိုၿပီး ဒီလိုေမးစရာ ရွိပါတယ္။ က်ေနာ္တို႔ လုပ္ရင္းနဲ႔ သိလာတယ္၊ အစိုးရ စခါစကတည္းက က်ေနာ္သိလာတယ္၊ သိလာတဲ့ အခါက်ေတာ့ က်ေနာ္တို႔တိုင္းျပည္ကလူေတြက ေဒသတြင္းက လာအို၊ ကေမာၻဒီးယားတို႔ထက္ေတာင္ နိမ့္က်ေနတယ္ေပါ့ေနာ္၊ ဒါပြင့္ပြင့္လင္းလင္း ေျပာရမွာပဲ။ ဆင္းရဲေနတယ္၊ ဒုကၡေရာက္ေနတယ္၊ သူမ်ားႏိုင္ငံမွာ ဒုကၡေရာက္လို႔ သြားလုပ္ေနၾကတာေပါ့ဗ်၊ အဲလိုအေနအထားရဲ႕ ကုထံုးက ဘာလဲလို႔ က်ေနာ္စဥ္းစားၾကည့္ေတာ့ ဒီမိုကေရစီကသာ ကုထံုးျဖစ္တယ္။ ကုရမယ့္ေဆးက ဒီမိုကေရစီ ျဖစ္တယ္၊
က်ေနာ္တို႔က ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး လုပ္တယ္ဆိုတာ ဒါေၾကာင့္လုပ္တာ။ က်ေနာ္တို႔ အက်ဳိးမဟုတ္ဘူး၊ က်ေနာ္မနက္ျဖန္ အလုပ္က ထြက္သြားရပါေစ၊ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး လုပ္ေပးရမယ္။ သိတဲ့အတိုင္းပဲ၊ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္နဲ႔ က်ေနာ္တို႔ ေပါင္းၾကတယ္၊ က်န္တဲ့ ၈၈ အဖြဲ႔ေတြနဲ႔ ေတြ႔ဆံုတယ္၊ ေပါင္းတယ္။ လက္ရွိ အစိုးရအဖြဲ႔ဝင္ေဟာင္းေတြနဲ႔ ေပါင္းတယ္၊ ျပည္ခိုင္ၿဖိဳးပါတီနဲ႔ေပါင္းတယ္၊ အျခားပါတီနဲ႔ ေပါင္းတယ္၊ ဘာလဲဆိုေတာ့ ဒီမိုကေရစီ သြားခ်င္လို႔ ဒါပဲ။
ေမး ။    ။ ျမန္မာႏိုင္ငံဟာ Transition သြားတယ္ေပါ့၊ ဒါဟာ အစပဲရွိပါေသးတယ္။ ဆိုေတာ့ စိန္ေခၚမႈေတြက ဘာေတြလဲ၊ အန္ကယ့္အေနနဲ႔ ဘယ္လိုျမင္လဲ။
ေျဖ ။    ။ Mind-set (စိတ္ေနသေဘာထား) ေတြေပါ့ဗ်ာ။ အျခားဟာေတြ သိပ္မခက္ပါဘူး၊ Mind-set ေျပာင္းဖို႔လိုတဲ့လူေတြက အမ်ားႀကီးပဲ၊ Mind-set က ဒီမိုကေရစီသြားမယ္၊ တို႔တိုင္းျပည္ရဲ႕ လြတ္ရာလမ္းက ဒီမိုကေရစီပဲရွိတယ္၊ တို႔ Regional မွာ သန္း ၆၀ အသင့္အသင့္ တက္လာဖို႔က ဒီမိုကေရစီသြားမွ ရမယ္ဆိုတဲ့ Mind-set သာ ရသြားမယ္ဆိုရင္ ျပင္မွာပဲ။ အတၱေတြလည္း ေလွ်ာ့လိုက္မွာပဲ၊ Corruption (လာဘ္ေပးလာဘ္ယူ) ေတြလည္း ေလွ်ာ့လိုက္မွာပဲ၊ ဒါဟာ Mind-set ပဲ။ ဒါေတြေမ့လိုက္ၿပီးေတာ့ ငါ့အက်ဳိး၊ ငါ့အက်ဳိးဆိုရင္ေတာ့ ဒီမိုကေရစီကို ဘယ္လိုမွ မေရာက္ႏိုင္ဘူး။
ေမး ။    ။ ကင္ဆာတစ္ခုလိုျပန္႔ႏွံ႔ေနတဲ့ Corruption ကိစၥကို အန္ကယ္တို႔အေနနဲ႔ ဘယ္လိုမ်ားလုပ္ေဆာင္ဖို႔ရွိလဲ။
ေျဖ ။    ။ က်ေနာ္တို႔ စလုပ္ေနပါတယ္၊ အခု က်ေနာ္တို႔ဆီမွာလာတဲ့ ဧည့္သည္ေတြ Myanmar Investment Commission (MIC) မွာဆို ဇီး႐ုိး (သုည)။ MIC မဟုတ္တဲ့ဟာမွာလည္း လာေျပာ၊ ခင္ဗ်ားေျပာတာနဲ႔ က်ေနာ္ အေရးယူပစ္လိုက္မယ္။ ဒါေပမယ့္ ခင္ဗ်ားေျပာသလို ဒါႀကီးက ေရာဂါႀကီးက အႀကီးႀကီးဆိုေတာ့ ဒီေန႔ေတာ့ ဘယ္ေပ်ာက္မလဲဗ်၊ ေသးေသးသြားတယ္ဆိုတာေတာ့ လက္ခံရမွာေပါ့။ ေနာက္ဥပေဒျပဌာန္းမယ္၊ ျပဌာန္းမယ့္ ေကာ္မရွင္က လာဘ္စားတဲ့လူေတြခ်ည္းပဲ အေရးယူရမယ္ မဟုတ္ဘူးဗ်၊ လာဘ္ေပးတဲ့လူကိုလည္း အေရးယူရမယ္။ မင္းလည္း ေပးရင္ အေရးယူခံရမယ္၊ မင္းလည္း ယူရင္ အေရးယူခံရမယ္၊ အဲဒါ က်ေနာ့္ Concept ကိုေျပာတာ။ ေသးသိမ္သြားေအာင္ေတာ့ က်ေနာ္တို႔ ျဖည္းျဖည္း ျဖည္းျဖည္း လုပ္ပါမယ္။ ဒါေပမယ့္ က်ေနာ္ ထင္တယ္ အစိုးရ ႏွစ္ဆက္ေလာက္မွ ေပ်ာက္မွဗ် ဒီကိစၥက။
ေမး ။    ။ FDI Law ကေရာ အခုဆိုရင္ Investor ေတြကို ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံမႈေတြလုပ္ဖို႔ ဘယ္ေလာက္ ဆြဲေဆာင္ႏိုင္မယ္လို႔ ထင္ပါသလဲခင္ဗ်။
ေျဖ ။    ။ အစတုန္းကေတာ့ ဆြဲထားတယ္ဗ်ာ၊ သူတို႔ေဆြးေႏြးၾကတယ္၊ အခုေတာ့ မူလအတိုင္းေပါ့။ အေကာင္းဆုံး ေဆြးေႏြး ထားၾကတယ္လို႔ က်ေနာ္ယံုၾကည္ပါတယ္။ က်ေနာ္ကေတာ့ MIC ဥကၠ႒ အေနနဲ႔ Law က က်ေနာ့္ေခါင္းေပၚမွာ။ က်ေနာ္က Law ကို Implement (အေကာင္အထည္ေဖာ္) လုပ္ရမယ္။ အေကာင္းဆံုးဖိတ္ေခၚ ၿပံဳးရႊင္ၿပီး လြယ္လြယ္ကူကူ လုပ္ႏိုင္တာက က်ေနာ့အပိုင္း၊ Urgent လုပ္လို႔ မရဘူး။ Law ေကာင္းရင္ က်ေနာ္အတြက္ ေကာင္းေကာင္း အေကာင္အထည္ေဖာ္မယ္၊ Law ည့ံရင္ က်ေနာ့အတြက္ ကန္႔သက္ခ်က္ ျဖစ္တယ္။ ဒါေတာ့ က်ေနာ္ေတြ႔ရတယ္။
ဒီ့မတိုင္ခင္ ဒီ Law ျပႆနာေလး မေဆြးေႏြးခင္က ေန႔စဥ္ က်ေနာ့ဆီ လာတဲ့လူေတြက ေတာ္ေတာ္မ်ားတယ္ဗ်၊ က်ေနာ္ထင္တယ္ ဂ်ပန္လူမ်ဳိးဆိုရင္ က်ေနာ့ဆီလာတာ ၃၀၀ ေက်ာ္မယ္၊ အားလုံး စုစုေပါင္း ရင္ ၅၀၀၊ ၆၀၀၊ ၇၀၀ ရွိမယ္။ အခုေတာ့ က်ေနာ္နဲ႔ လာေဆြးေႏြးတဲ့လူ အေရအတြက္အားျဖင့္ နည္းသြားတာကို ေတြ႔ရတယ္။ အခုေတာ့ က်ေနာ္လုပ္တဲ့ တႏွစ္အတြင္းမွာ အၾကမ္းအားျဖင့္ ႏိုင္ငံျခားကုမၸဏီ ၃၆ ခုေလာက္ လာလုပ္ထားၿပီ၊ ျမန္မာ ကုမၸဏီက ၅၀ ေက်ာ္ေလာက္ ျဖစ္မယ္ဗ်ာ၊ (ေဒၚလာ) ၅.၁ ဘီလီယံေလာက္ေတာ့ FDI လာထားတယ္ေပါ့၊ ဒါလည္း တကယ္ေတာ့ Small amount ဗ်၊ ခ်ီေဗြေရအားလွ်ပ္စစ္ႀကီး တခုပါလို႔မ်ားေနတာ။ အဲတာက ၄ ဘီလီယံေလာက္ျဖစ္ေတာ့ က်န္တာက ၁ ဘီလီယံေက်ာ္ေလာက္ပဲ ႏိုင္ငံျခား Investor ဝင္ေသးတယ္။
ေမး ။    ။ ဒါေၾကာင့္ တိုင္းျပည္မွာ ဆင္းရဲနဲ႔ ခ်မ္းသာ အရမ္းကြာျခားမႈရွိတယ္၊ Middle class (လူလတ္တန္းစား) ေပ်ာက္သြားတာ ၾကာၿပီဆိုၿပီးေတာ့ ေရးခဲ့ၾကတယ္ေလ၊ Middle class က တိုင္းျပည္တျပည္ရဲ႕ Economy ရဲ႕ Backbone (ေက်ာ႐ိုး) ျဖစ္ေနတာကိုး။ Job creation ေတြ၊ Middle class ေတြ ျပန္ေပၚဖို႔ ကိစၥက်ေတာ့ ေရရွည္ဘယ္လို အစီအစဥ္ရွိပါသလဲ။
ေျဖ ။    ။ ဒါေၾကာင့္ က်ေနာ္တို႔ေျပာရတယ္ ကိုေအာင္ေဇာ္ရ၊ FDI Law မွာ ၅ သန္းေတာ့ မလုပ္ပါနဲ႔ အတင္းေျပာလို႔ ေပ်ာက္သြားတာ။ အရင္က က်ေနာ့္ဆီလာတဲ့လူေတြက ၁ သိန္း၊ ၃ သိန္း၊ ၁ သန္း၊ ၂ သန္း အမ်ားဆံုး၊ အထည္ခ်ဳပ္လုပ္ငန္းေတြ၊ ဒါေလးေတြ ဘယ္လိုလုပ္လာမလဲ။ ေတာင္းပန္လြန္းလို႔ အခုေတာ့ ေကာင္းမယ္လို႔ထင္တာပဲ၊ သူမ်ားႏိုင္ငံေတြမွာ ကန္႔သတ္ထားတာ မရွိေတာ့ ေသးေသးေလး SME ေပမယ့္လည္း သူက ေဒၚလာ ၅ ေသာင္းေလာက္ လာဝင္ၿပီး စက္ကေလး ထည့္လိုက္တယ္ ဆိုရင္ပဲ အလုပ္ျဖစ္သြားတာေပါ့၊ ဒါေလးေတြ က်ေနာ္နည္းနည္းေျပာေတာ့ အဆင္ေတာ့ေျပလာတယ္ ထင္ရပါတယ္။
ေမး ။    ။ တိုင္းျပည္ရဲ႕ ေက်ာ႐ုိးေနာက္ခံတခုျဖစ္တဲ့ SME က ဒီမွာေတာ္ေတာ္ အားနည္းတယ္။ အဲဒီကိစၥ ဘယ္လိုလုပ္မလဲဆိုတာ ေျပာပါဦး။
ေျဖ ။    ။ ဟုတ္တယ္၊ က်ေနာ္တို႔ အခုသြားေနတာ ဂ်ာမနီကိုၾကည့္တယ္။ က်ေနာ့္ကို တျခားႏိုင္ငံေတြက ေမးပါတယ္၊ ခင္ဗ်ားက ဘယ္ႏိုင္ငံကို ပုံတူယူမွာလဲဆိုၿပီးေတာ့ စသျဖင့္ ေမးပါတယ္။ က်ေနာ္က ဂ်ာမနီ SME ကို ႀကိဳက္တယ္။ ဂ်ာမနီက ၉၀ ရာခိုင္ႏႈန္းေက်ာ္က SME ေတြနဲ႔ပဲ ႀကီးက်ယ္တာ၊ ဂ်ပန္တို႔ ကိုရီးယားတို႔မွာလည္း SME ေတြပါ၊ ကိုရီးယားကေတာ့ နည္းနည္း Heavy Industry (စက္မႈလုပ္ငန္းႀကီး) ေတြ ပါတာေပါ့။
က်ေနာ္တို႔က Heavy Industry ေတြ မလုပ္ႏိုင္ဘူး၊ မီးလည္းမရွိဘူး၊ လူလည္းမရွိဘူး၊ ေစ်းကြက္လည္းမရွိဘူး၊ ဒီေတာ့ က်ေနာ္တို႔ SME အရမ္းအားေပးပါတယ္၊ SME ေတြလုပ္ၾကပါဆိုၿပီး က်ေနာ္က SME  Center ဖြင့္တယ္။ SME နဲ႔ပတ္သက္လို႔ ႏိုင္ငံျခားက အကူအညီေတြ ေတာင္းတယ္။ SME သင္တန္းေတြ ဖြင့္တယ္။ UMFCCI (ျမန္မာႏိုင္ငံ ကုန္သည္မ်ားႏွင့္ စက္မႈလက္မႈ လုပ္ငန္းရွင္မ်ားအသင္း) မွာလည္း SME သင္တန္းေတြဖြင့္ၿပီး လုပ္တယ္။ စက္မႈဝန္ႀကီးဌာနေအာက္က ဘဏ္ကိုလည္း SME ဘဏ္ ေျပာင္းထားတယ္။
SME အတြက္ သမၼတဆီ က်ေနာ့လည္း လယ္ယာ အမေတာ္ေၾကးေလး လုပ္စမ္းပါဦး ဆိုေတာ့ သူက ၅ ဘီလီယံက်ပ္ ေပးတယ္၊ ဒါနဲ႔လည္း မလံုေလာက္ေသးပါဘူး။ SME အခက္ခဲေတြ အမ်ားႀကီး ရွိေတာ့ က်ေနာ္က ေနာ္ေဝးက အဖြဲ႔တဖြဲ႔နဲ႔ ေပါင္းထားတယ္။ ဒီအဖြဲ႔လာရင္ေတာ့ SME ေတာ္ေတာ္ေလး အသက္ရႈေခ်ာင္သြားမယ္။ ထို႔အတူပဲ အေမရိကားနဲ႔ ဂ်ပန္က SME အဖြဲ႔ေတြကလည္း ကူညီမယ္။ ဒါေလးေတြ ေရာက္လာရင္ SME အတြက္ ေခ်းေငြေလးေတြ ရလာမွာေပါ့။
ဒါေပမယ့္ က်ေနာ္ဆိုလိုခ်င္တာက နည္းပညာက လိုတယ္ဗ်။ ဒါေၾကာင့္မို႔ FDI Law ကို SME ရွင္သန္ေအာင္ လုပ္ေပးပါ၊ ရွင္သန္ေအာင္လုပ္ေပးပါဆိုၿပီး အမ်ဳိးသားလႊတ္ေတာ္ မတိုင္ခင္မွာ Work Shop ေတြလုပ္၊ ျပည္သူကလည္း အေတာ္ေျပာေတာ့ ခုေတာ့ SME အသက္ရႈေပါက္ရလာၿပီလို႔ က်ေနာ္ထင္တယ္။
ေမး ။    ။ ျပည္သူေတြကို ၾကည့္လိုက္မယ္ဆိုရင္ စီးပြားေရးအရ ညည္းေနၾကတာကိုေတြ႔ရတယ္၊ SME လုပ္ေနၾကတဲ့ စီးပြားေရး သမားေတြဆိုရင္လည္း ညည္းေနၾကတာေတြ႔ရတယ္။
ေျဖ ။    ။ က်ေနာ္ထင္တယ္၊ ေနာ္ေဝက ျမန္ႏိုင္တယ္ဗ် အလုပ္လုပ္ရတာေလ၊ က်ေနာ္ကိုယ္ႏိႈက္ကလည္း ေနာ္ေဝေရာက္ခဲ့တာကိုး။ သူတို႔ေရာက္လာၿပီး ေနာက္တလ ႏွစ္လေလာက္ဆိုရင္ က်ေနာ္သူတို႔ကို ေခ်းေငြေတြေပးႏိုင္ရင္ သူတို႔ေတာ္ေတာ္ကို ယွဥ္ၿပိဳင္ႏိုင္စြမ္းရွိလာမွာပါ။
ဒါေပမယ့္ ပိုက္ဆံတခုတည္း မၿပီးေသးဘူးဗ်၊ သူတို႔ (ျပည္တြင္း လုပ္ငန္းရွင္မ်ား) က မျမင္လို႔၊ SME အတြက္ နည္းပညာ လိုတယ္ဗ်၊ မလာနဲ႔ မလာန႔ဲဆိုၿပီး မရဘူး။ ကိုေအာင္ေဇာ္တို႔လည္း ျပည္ပက ႏိုင္ငံတကာ ေရာက္ေနတာပဲ၊ လက္ဖက္ရည္ဆိုင္ျခင္း အတူတူေတာင္ ႏိုင္ငံျခားအေတြ႔အႀကံဳရွိတဲ့ လက္ဘက္ရည္ဆိုင္နဲ႔ က်ေနာ္တို႔လုပ္တာနဲ႔ မတူဘူး၊ မုန္႔ဟင္းခါးဆိုင္ေတာင္ မတူဘူး၊ ပုဂံေဆးတာေတာင္ မတူဘူး၊ ေခါက္ဆြဲဆိုင္ေတာင္ မတူဘူး၊ နည္းပညာနဲ႔ Management ေပါ့ေနာ္၊ သူတို႔ဆီက နည္းပညာရမွ က်ေနာ္တို႔က အလုပ္ျဖစ္မွာဗ်။ ဒါေလးေတာ့ က်ေနာ္တို႔ စလုပ္ေနပါတယ္။
က်ေနာ္တို႔က SME နဲ႔ပဲ ျမွင့္တင္မွာပဲ၊ ခင္ဗ်ားတို႔လည္း သိတာပဲ။ ဒီမွာက လူ မီးလင္းဖို႔ေတာင္ အႏိုင္ႏိုင္၊ ခင္ဗ်ား ဘယ္လိုလုပ္သြားၿပီးေတာ့ က်န္တဲ့ဟာလုပ္မလဲ။ ဟိုတေလာက ကုမၸဏီတခုက ေျပာတယ္၊ သူတို႔က အာလူးေတြ စိုက္္မွာဗ်၊ သူတို႔က အာလူးေၾကာ္ေတြလုပ္တာ တကမာၻလံုး၊ အဲဒါမ်ဳိးက်ေတာ့ သူတို႔က လာေပါင္းမွျဖစ္တာဗ်။ စိုက္ပ်ဳိးေရးမလာနဲ႔ဆိုၿပီး မ်က္စိမွိတ္ ေျပာလို႔မရဘူး၊ သူတို႔က အေစ့ေတြ၊ မ်ဳိးေတြေပးမယ္၊ အရင္းအႏွီးေတြ ေပးမယ္ဆိုရင္ အာလူးေတြ အမ်ားႀကီးစိုက္၊ အဲဒီ အာလူးေတြက Market ရွိလာမယ္။ က်ေနာ္တို႔မွာက အာလူးစိုက္တယ္၊ Market မရွိဘူး၊ ခရမ္းခ်ဥ္သီးစိုက္တယ္ ပုတ္သြားေရာ၊ နာနတ္သီးေတြထြက္တယ္ ပုတ္သြားေရာ။ ဟိုလူနဲ႔ေပါင္းမွရမယ္ဆိုေတာ့ ေျပာလို႔လည္း အလုပ္က မျဖစ္ေသးဘူးဗ်။
ေမး ။    ။ အခုထြက္လာမယ့္ ရင္းႏွီးျမွုဳပ္ႏွံမႈ ဥပေဒက ျမန္မာႏိုင္ငံသား အလုပ္သမားေတြအတြက္ အက်ဳိးအျမတ္ေတြ ပိုေကာင္းလာႏိုင္လား။ ဒီဥပေဒေၾကာင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံသား ရင္းႏွီးျမွုဳပ္ႏွံမႈေတြကိုေရာ ထိခိုက္မႈရွိႏိုင္လား။
ေျဖ ။    ။ အတားအဆီးျဖစ္ေနတဲ့ အခ်က္ေတြကို ေလွ်ာ့ခ်လိုက္တယ္ဆိုေတာ့ ပိုေကာင္းလာမယ္လို႔ ထင္ပါတယ္၊ သို႔ေသာ္လည္းပဲ လုပ္ၾကည့္ရမွာေပါ့၊ ျမန္မာလုပ္ငန္းရွင္ေတြ အတြက္က်ေတာ့ က်ေနာ့ဘက္ကေန ေျပာရရင္ေတာ့ သိပ္ထိခိုက္လိမ့္မယ္လို႔ မထင္ဘူး၊ ဘာျဖစ္လို႔လဲဆိုေတာ့ ကိုေအာင္ေဇာ္က က်ေနာ့ အတန္းေရာက္လာၿပီး စာပိုေတာ္တယ္ဆိုရင္ က်ေနာ္က စာပိုက်က္မွာပဲ၊ က်ေနာ္က ဒီလိုသမား။
ခုန က်ေနာ္ေျပာခဲ့သလိုပဲ ေနာ္ေဝတို႔၊ ဂ်ာမန္တို႔၊ အေမရိကန္တို႔က က်ေနာ့္အဖြဲ႔ေတြ ေရာက္လာရင္ သူတို႔ကို က်ေနာ္က ၁.၅ ရာခိုင္ႏႈန္းေလာက္နဲ႔ က်ေနာ္ SME ေတြေပးမယ္၊ နည္းပညာကို ဖိတ္ေခၚရမွာပဲ။ ႀကိဳးစားရမွာပဲ။ ခ်င္ဗ်ားတို႔ ႏိုင္ငံျခားမွာ ေနဖူးတာပဲ၊ က်ေနာ္လည္း UK မွာ ေနဖူးတာပဲ၊ ခင္ဗ်ားႀကိဳးစားမွ အလုပ္ရမွာေလ၊ ခင္ဗ်ား မီဒီယာလုပ္တယ္ ကိုေအာင္ေဇာ္၊ ခင္ဗ်ား Quality မရွိရင္ ခင္ဗ်ားၾကာၾကာမခံဘူး၊ ခင္ဗ်ားေအာက္က တပည့္ေတြကလည္း ႀကိဳးစားမွ အလုပ္လုပ္မွရမွာ။ က်ေနာ္တို႔က အ႐ုိးစြဲေနတာက ၿပိဳင္ရမွာ သိပ္ေၾကာက္တာ။ မရဘူး ၿပိဳင္ရမယ္။ ၿပိဳင္မယ့္ Condition ေတြ က်ေနာ္ဖန္တီးေပးမယ္၊ က်ေနာ္တို႔ ေငြေခ်းေပးမယ္။ နည္းပညာကို ခင္ဗ်ားဖိတ္ေခၚ။ ခင္ဗ်ားကို က်ေနာ္ ဘက္လိုက္တယ္ဆိုတာ ရင္ထဲမွာပဲ ဘက္လိုက္လို႔ရမယ္၊ နည္းပညာရမယ္၊ သူတို႔ စီးကရက္လာထုတ္၊ ကိုယ္လည္းထုတ္မယ္။ ဘီယာလာထုတ္၊ ကိုယ္လည္းထုတ္မယ္။ အခ်ဳိရည္ထုတ္။ ကိုယ္လည္းထုတ္မယ္။ ကိုယ့္ Market နဲ႔ကိုယ္၊ သို႔မဟုတ္ သူနဲ႔ ေပါင္းလိုက္မယ္။ သို႔မဟုတ္ သူက ထုတ္ပဲထုတ္တတ္တယ္၊ ကိုယ္ကေရာင္းမယ္။ ဒီအပိုင္း ဝင္လိုက္ေပါ့၊ သူတို႔ ျမန္မာျပည္မွာ အၾကာႀကီးမေနဘူး ျပန္သြားမွာ၊ ဒါေတြထားခဲ့မွာ။ ခင္ဗ်ား ဒု စက္ရုံမႉး လုပ္လိုက္၊ ခင္ဗ်ား အလုပ္ေကာင္းရင္ သူက ခင္ဗ်ားကိုလႊဲသြားမွာ။
ေမး ။    ။ တခ်ဳိ႕ ေၾကးနီစီမံကိန္းလို ဟာမ်ဳိးေတြ၊ MOGE (ျမန္မာ့ေရနံႏွင့္ သဘာဝဓာတ္ေငြ႔လုပ္ငန္း) ကိစၥေတြ ပြင့္လင္းျမင္သာမႈ မရွိဘူးဆိုၿပီး ေတာ္ေတာ္ေဝဖန္ခံေနရတယ္။ ေနာက္ပိုင္းဆိုရင္ဒါေတြက ဘယ္လိုျဖစ္လာဖို႔ရွိလဲ။
ေျဖ ။    ။ အဆင္ေျပလာမွာေပါ့၊ က်ေနာ္စလုပ္တာ ဒီအလုပ္ကို။ အခုေတာ့ စတဲ့အဆင့္၊ ဒီ Process က တႏွစ္ေလာက္ေတာ့ ၾကာႏိုင္တယ္၊ သူတို႔ဆီက လာၾကည့္ရမယ္၊ Third-party က ၾကည့္ရမယ္၊ Data ေတြ ျပႏိုင္ရမယ္၊ ဒါမ်ဳိးေတြေပါ့။ ေနာ္ေဝအစိုးရကလည္း ဒီအတြက္ ေထာက္ပံ့ေငြ က်ေနာ့ကိုေပးမယ္၊ ဒီအတြက္ ၿဗိတိသွ်ကလည္းေပးမယ္၊ US Government ကလည္း ဒါလုပ္တယ္ဆို က်ေနာ့ကို အားေပးမယ္။ ဆိုေတာ့ ဒီအသင္းဝင္ဖို႔အတြက္ ပိုက္ဆံက ျပႆနာ မဟုတ္ဘူး၊ ဒါေပမယ့္ အေကာင္အထည္ေဖာ္ဖို႔က အခုေတာ့ နည္းနည္း သေဘာေပါက္လာၾကၿပီ။ က်ေနာ္လည္း သမၼတႀကီးဆီ တင္ျပထားတယ္။
ေမး ။    ။ က်ေနာ္တို႔ႏိုင္ငံက စင္ကာပူလိုလည္း မဟုတ္ဘူး၊ မေလးရွားလိုလည္း မဟုတ္ဘူးဆိုေတာ့ Human skill, Human resource ကိစၥေတြမွာက်ေတာ့ ဘယ္လိုမ်ဳိးေတြလုပ္ဖို႔ရွိလဲ။
ေျဖ ။    ။ အဓိကအားျဖင့္ေတာ့ Vocational Training (သက္ေမြးဝမ္းေက်ာင္း ေလ့က်င့္ေပးမႈ) ေတြ လိုတာကိုး။ Skill Worker (ကြ်မ္းက်င္ လုပ္သား) ေပါ့။ အစတုန္းက အစိုးရကလုပ္တာကိုး။ အရင္ က်ေနာ့ဝန္ႀကီးဌာနက Vocational Training ၆ ခုရွိတယ္။ ဒါေလးနဲ႔လည္း ဘယ္လံုေလာက္မလဲ။ ဒါနဲ႔ က်နာ္ သမၼတႀကီးဆီ တင္ျပတယ္၊ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကလည္း Vocational Training ကို ေဇာင္းေပးထားတယ္။ သူမ်ားႏိုင္ငံေတြကို က်ေနာ္တို႔ ေလ့လာေတာ့လည္း ကိုေအာင္ေဇာ္ သိတဲ့အတိုင္းပဲ၊ ေပါင္မုန္႔ဖုတ္လည္း သင္တန္းရွိတယ္၊ ဆံပင္ညွပ္လည္း သတင္တန္း ရွိတယ္၊ အႏွိပ္လည္း သင္တန္းရွိတယ္။ ဆိုေတာ့ Vocational Training လက္မွတ္ရေတာ့ ထမင္းစားလို႔ရတာေပါ့။
အိႏၵိယအစိုးရရဲ႕ ဗဟိုစီမံကိန္း ဥကၠ႒ မန္မိုဟန္ဆင္းရဲ႕ေအာက္က က်နာ္နဲ႔လာေတြ႔တယ္။ မင္း Vocational Training ေတြလုပ္၊ တို႔အႏၵိယမွာလည္း အားေပးတယ္။ ဆိုေတာ့ က်ေနာ္က သမၼတႀကီးကို သတင္းပို႔ေတာ့ သမၼတႀကီးက Private Centre Vocational Training ေတြ ခြင့္ျပဳလိုက္ေတာ့ က်ေနာ္က အလုပ္သမားဝန္ႀကီးနဲ႔ညွိၿပီး သတင္းစာေတြထဲလည္း ထည့္လိုက္တယ္။ လုပ္ၾက၊ မည္သူမဆို Vocational Training ကို Private ဖြင့္လိုက္ၿပီ၊ သင္တန္းဆင္းလက္မွတ္ က်ရင္ေတာ့ စနစ္က်လား၊ မက်လား၊ အလုပ္သမားဝန္ႀကီး ဌာနကၾကည့္မယ္။ အားလံုး အလုပ္ရဖို႔အတြက္ Certificate ရွိလာတာေပါ့၊ မဟုတ္ရင္ေတာ့ ဘာလုပ္ရမွန္းလည္း မသိဘူးေပါ့။ Skill Worker ေတြလည္းထြက္လာမယ္၊ စနစ္တက်ျဖစ္လာမယ္။
တခ်ိဳ႕ ဂ်ပန္တို႔၊ ဘာတို႔ အျခားႏိုင္ငံက ေျပာတယ္ က်ေနာ့ကို ဆူရွီေတြ လာဖြင့္မယ္ ေျပာတယ္။ က်ေနာ္ေျပာတယ္၊ ခနေနပါဦးဗ်ာ ခင္ဗ်ားတို႔ အလုပ္ ေလး-ငါးေယာက္ေလာက္ မလာပါနဲ႔ဦး၊ အလုပ္ လူ ၁ ေထာင္ ေလာက္ ရမယ့္ဟာမ်ဳိး လာစမ္းပါ။ လူတေသာင္း အလုပ္ရမလား ခ်က္ခ်င္းလုပ္ခ်င္တယ္၊ ခင္ဗ်ားတို႔ ခနေနဦး တားထားရတယ္။ ခင္ဗ်ားတို႔ ခ်စ္သလို က်ေနာ္လည္း တိုင္းျပည္ကို ခ်စ္တာပဲဗ်၊ က်ေနာ္ MIC ဥကၠ႒ လုပ္ေနၿပီး လုပ္ခ်င္ရာလုပ္ရင္ က်ေနာ္ သမိုင္းတရားခံျဖစ္သြားမွာေပါ့၊ က်ေနာ္အဲလိုမ်ဳိး မလုပ္ဘူး။
ေမး ။    ။ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာက Infrastructure ကိစၥတို႔၊ Banking System တို႔ကို အျပင္ကလူေတြက ၾကည့္ၿပီး ဝိုင္းညည္းၾကတာေပါ့ေနာ္၊ အန္ကယ္ကလည္း ခုန မီးကိစၥကို ခဏခဏထည့္ေျပာတာလည္း သတိထားမိတယ္၊ ဆိုေတာ့ အဲဒီိဟာေတြကို ဘာေၾကာင့္ မေက်ာ္ျဖတ္ ႏိုင္ရတာလဲ၊ ဘယ္လို အဟန္႔အတားေတြ ရွိေနလို႔လဲ။
ေျဖ ။    ။ လွ်ပ္စစ္မီးကိစၥကေတာ့ သိပ္မၾကာဘူး ေက်ာ္ျဖတ္ႏိုင္လိမ့္မယ္၊ ဒီလာမယ့္ ေႏြရာသီကာလမွာ။ အစတုန္းက က်နာ္တုိ႔က Hydro Power ကိုပဲ ဦးစားေပးလိုက္တာကိုး။ ေရအားလွ်ပ္စစ္ဆိုေတာ့ ရာသီဥတုေဖာက္ျပန္ရင္ ေရလည္းမရဘူး၊ မီးလည္း မရဘူး။ အခုက်ေနာ္တို႔က Policy ေျပာင္းလိုက္တယ္ေလ၊ ျမန္မာျပည္ေအာက္ပိုင္းက Gas, Coal (ေက်ာက္မီးေသြး) အဓိက၊ ေျမာက္ပိုင္းက Hydro Power အဓိက၊ ဒီလို က်ေနာ္တို႔ ျပန္ၿပီး စြမ္းအင္ေပးတဲ့ Policy ေျပာင္းလိုက္တယ္။ လွ်ပ္စစ္က က်ေနာ္တို႔ ယိုးဒယားကို ေရာင္းလိုက္တဲ့ အထဲကလည္း ျပန္ဝယ္မယ္၊ ဒီလိုေျပာင္းလိုက္ေတာ့ မီးရဖို႔လည္း နီးစပ္တယ္၊ မီးအမ်ားႀကီး ရမယ္မရဘူးဆိုတာ မေသခ်ာဘူး။ SME ကေတာ့ မီးသံုးတာနည္းတာေပါ့။ သံမဏိစက္႐ုံႀကီးဆိုရင္ေတာ့ မီးအရမ္းသံုးတာကိုး၊ ဒါေၾကာင့္ အဲဒိီအပိုင္း ခဏေနဦးဆိုၿပီး ဒါမ်ဳိးသြားတာ။
Banking System နဲ႔ပတ္သက္လို႔က ကိုေအာင္ေဇာ္ ေျပာသလို သူတို႔လည္း ညည္းတြားပါတယ္၊ က်ေနာ္တို႔လည္း လုပ္ေနတာ တႏွစ္ေလာက္ရွိၿပီ။ ဒီေကာင္က ဘယ္ဟာနဲ႔ သြားပတ္သက္သလဲဆိုေတာ့ အေမရိကန္ Sanction နဲ႔သြားၿပီး ပတ္သက္တယ္။ ပတ္သက္ေတာ့ အေမရိကန္မွာ က်ေနာ့မိတ္ေဆြေတြ အမ်ားႀကီးရွိတယ္ဗ်ာ၊ ေဂ်ာ့ဂ်္ဆိုေရာ့တို႔ ရွိသလို ဂၽြန္မက္ကိန္းတို႔လို၊ ဂ်ဳိဇက္ယြန္းတို႔လို၊ သူတို႔ေတြကို Request လုပ္ထားတယ္၊ က်ေနာ့ကို ဒါေလးေလွ်ာ့ေပးပါ၊ က်န္တာေတြ မေလွ်ာ့ရင္ေနပါဗ်ာ Financial sector ေလးေတာ့ ေလွ်ာ့ေပးစမ္းပါဆိုေတာ့၊ သူတို႔ႀကိဳးစားတုန္း ေလွ်ာ့လာေတာ့မွ သူတို႔အဖြဲ႔ေတြ လာၿပီး အခုမွ က်ေနာ္တို႔ Visa ကတ္ေတြဘာေတြ စလုပ္ရမွာ၊ အခုမွ Banking ကို သူတို႔ဝင္လာတာ။
ဝင္လာေတာ့ မၾကာဘူး၊ က်ေနာ္တို႔ Banking ပံုစံေျပာင္းမယ္၊ ေနာက္ Visa ကတ္ေတြ ဘာေတြ က်ေနာ္တို႔ စလုပ္မယ္၊ ၿပီးေတာ့ လူေတြအားလံုးကို Bank transfer လုပ္လို႔ရေအာင္လုပ္မယ္။ တခ်ိန္တည္းမွာ Visa ကဝင္လာရင္ က်ေနာ္တို႔က Mobile Banking ေတြလုပ္မယ္၊ ဆိုေတာ့ အေတာ္ အဆင္ေျပလာမယ္။
က်ေနာ္က သူတို႔ကို ေျပာပါတယ္၊ က်ေနာ္အေမရိကားလို ခနေနဦးဗ်ာ၊ ယိုးဒယားေလာက္ေတာ့ က်ေနာ့္ကို ဝိုင္းကူစမ္းပါ၊ ယိုးဒယား Banking System ေလာက္ေတာ့ က်ေနာ္လုပ္ခ်င္တယ္။ ႏိုင္ငံျခားသြား က်ေနာ္ ပိုက္ဆံ သံုးလို႔မရ၊ သူငယ္ခ်င္းေတြေခၚၿပီး က်ေနာ္ပိုက္ဆံေတြေခ်းရ။ သူတို႔ကလည္း က်ေနာ့္ဆီလာရင္ ပိုက္္ဆံသံုးလို႔မရ။ Tourist ေတြက က်ေနာ္တို႔ဆီလာရင္ ပိုက္ဆံထုပ္ႀကီးနဲ႔မပါလာ၊ သူတို႔လည္း သံုးလို႔မရ။ ဒါေတြ သူတို႔နားလည္ေရာ အခုေတာ့ က်ေနာ္တို႔ နည္းနည္းစလုပ္ေတာ့မယ္။ ဒါေတာင္ အေမရိကန္ကို ေတာ္ေတာ္ေတာင္းပန္ရတာ၊ ဆိုေတာ့ အဆင္ေျပလာမယ္၊ ကိုေအာင္ေဇာ္ အဲဒီအပိုင္းကေတာ့ ေနာက္ ၃ လနဲ႔ ၆ လအတြင္းမွာ အဆင္ေျပလာမယ္။
ေမး ။    ။ ကမာၻလွည့္ခရီးသည္ကိစၥက ဘယ္လို အစီအစဥ္ေတြရွိလဲ။ ျမန္မာႏိုင္ငံက သဘာဝေတာေတာင္ အရေရာ၊ ယဥ္ေက်းမႈအရေရာေပါ့ ထိုင္းထက္ေတာင္မွ လွတယ္၊ လည္စရာပတ္စရာေတြကလည္း အမ်ားႀကီးဆိုေတာ့ ကမၻာလွည့္ ခရီးသည္နဲ႔တင္ ျမန္မာျပည္ဝင္ေငြက အမ်ားႀကီးရွာလို႔ရတယ္။ အဲဒီအတြက္ ဘယ္လို စီမံခ်က္ေတြရွိလဲ။
ေျဖ ။    ။ ကိုေအာင္ေဇာ္ေျပာတာ မွန္တယ္။ ကမာၻလွည့္ခရီးသည္အတြက္ ေနာ္ေဝအစိုးရက စီမံခ်က္တခု လုပ္ေပးမယ္၊ ဒါလည္း တပိုင္းေပါ့။ ေနာက္တခုက ခင္ဗ်ားတို႔သိပါတယ္၊ ပထမဆံုး ဗီဇာဗ်၊ ဗီဇာရေတာ့ ေလယာဥ္ပ်ံက ခက္ေနျပန္ေရာ။ ေနာက္ ေလယာဥ္ပ်ံကြင္းက ခက္ေနျပန္ေရာဗ်။ ေနာက္ ၂ ႏွစ္ဆိုရင္ ရန္ကုန္ေလယာဥ္ပ်ံကြင္းက Sorry ပဲ၊ ေလယာဥ္ပ်ံ ၄ စင္း တၿပိဳင္တည္း ေရာက္လို႔ကေတာ့ ေလဆိပ္မွာတင္ တန္းစီရမွာ၂ နာရီပဲ။ ဒီေတာ့ က်ေနာ္တို႔က မႏၲေလးနားက တံတားဦး ေလဆိပ္ရွိတယ္၊ အဲဒါကို International Airport ျဖစ္ေအာင္  အျမန္ေျပာင္းမယ္။ ေျပာင္းတဲ့အခါက်ေတာ့ Infrastructure update လုပ္မယ္ဆိုေတာ့ ဂ်ပန္နဲ႔ေပါင္းလုပ္မယ္။ ၿပီးရင္ က်ေနာ္တို႔က ပဲခူး ဟံသာဝတီေလဆိပ္ကို လာမယ့္ ၃ ႏွစ္အတြင္းမွာ ေဆာက္မယ္၊ တင္ဒါေတြဘာေတြ ေခၚၿပီး က်ေနာ္တို႔ စလုပ္မယ္ဆိုေတာ့ ဂ်ပန္မွာဆိုရင္ Narita နဲ႔ Haneda ေလဆိပ္ ၂ ခုလို သြားျဖစ္မွာေပါ့။
ေနာက္ရန္ကုန္မွာ Hotel ေတြကလည္း ခင္ဗ်ား သိတဲ့အတိုင္းပဲ၊ ႀကံဳၿပီဆိုၿပီး ပိုက္ဆံ (ေဒၚလာ) ၃-၄ ရာ ေတာင္းခ်င္တာ။ အဲဒါေျပာရတာေပါ့၊ ဟာ … မင္းတို႔ကလည္း ကိုယ့္ဟာမွ မေကာင္းတာ ၃၀၀ ေတာင္းရင္ ၃၀၀ နဲ႔တန္ေအာင္လုပ္လို႔။ အဲဒါနဲ႔ တခါ ဦးတင့္ဆန္း (ယခင္ ဟိုတယ္ႏွင့္ ခရီးသြားလာေရးဝန္ႀကီးဌာန ဝန္ႀကီး) က တခါ သြားရွင္းရျပန္ေရာ။ ဒီလိုနဲ႔ အၿမီးနင္း ေခါင္းနင္းနဲ႔ က်ေနာ္တို႔လည္း Move လုပ္ေနရတာ။ ဒါေတာင္မွ က်ေနာ္တို႔ရဲ႕ Policy ေတြက ေအာက္ေျခ ဝန္ထမ္းေတြဆီ မေရာက္ေသးတာ အမ်ားႀကီး။ ၅ နာရီေလာက္ ေလယာဥ္ကြင္းမွာ ပံုေနလို႔ တိုင္စာေတြ တက္လာတာလည္း ရွိေသးတယ္။ အဲတာေတြ က်ေနာ္တို႔က ျဖည္ေနရတယ္ေလ။
ေမး ။    ။ တ႐ုတ္ျပည္ကေန ပို႔တဲ့ ခ်ယ္ရီဝက္စ္ဂြန္ ကားေတြနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး ကားမွာ Asbestos ဖုိင္ဘာဓာတ္ပစၥည္းေတြ အသံုးျပဳထားတာေတြ႔ရတယ္ဆိုၿပီး စစ္ေဆးေတြ႔ရွိခဲ့တဲ့ ၾသစေၾတးလ်ႏိုင္ငံက အစီးေရ ၂ ေသာင္းေက်ာ္ ျပန္ပို႔လိုက္တဲ့ သတင္းထြက္လာၿပီးတဲ့ေနာက္ ရန္ကုန္မွာလည္း ႐ုိက္ခတ္မႈေတြရွိလာတယ္။ ဒီကိစၥ ဘယ္လိုလုပ္ဖို႔ရွိလဲ။
ေျဖ ။    ။ မဟုတ္ပါဘူး၊ သူက အျခား Model ပါ။ က်ေနာ္တို႔ Model က အညံ့ဆံုး Model ပါ။ က်ေနာ္တို႔က သူ႔ (ကုမၸဏီ) ကို ေမးတယ္၊ သူက ဒီ Model မဟုတ္ဘူးတဲ့။ ဒါပဲက်ေနာ္တို႔က ေျဖႏိုင္မွာေပါ့။
ေမး ။    ။ အဲဒါကို ဒီ Model မဟုတ္ဘူးဆိုတာကို ေသခ်ာေအာင္ စမ္းသပ္စစ္ေဆးဖို႔ အစီအစဥ္မရွိဘူးလား။
ေျဖ ။    ။ က်ေနာ္တို႔က တ႐ုတ္ဆီက ဝယ္ၿပီးဆင္တာကိုး။ သူတို႔တာဝန္ခံေလ၊ သူတို႔လာရွင္းေပါ့။ ျမန္မာအေနနဲ႔ကေတာ့ ဒီကားက ေစ်းအသက္သာဆံုးျဖစ္ေနေတာ့ ကားေဟာင္းေရာင္းလိုက္တဲ့ လူေတြကလည္း ဒါေလးေတြဝယ္ၿပီး သံုးေနတာေပါ့ဗ်ာ။ က်ေနာ္လည္း သိပ္အေရးႀကီး ခြင္က်ယ္မလုပ္ခ်င္တာက ဆင္းရဲတဲ့လူေတြက ဒါေလးနဲ႔ တကၠစီေလး ေမာင္းၿပီးေတာ့ စားေနရတာ ဆိုေတာ့ေလ။