ပ်က္စီးေနေသာ တရားစီရင္ေရးႏွင့္ ခ်ည့္နဲ႔ေနေသာ မ႑ိဳင္မ်ား

ယခင္ ဗဟုိတရား႐ုံးခ်ဳပ္ (ယခု ရန္ကုန္တုိင္း တရားရုံးခ်ဳပ္) ႏွင့္ ရန္ကုန္တုိင္း စုေပါင္းတရား႐ုံး ႏွစ္ခုကုိ ပုဂၢလိကသုိ႔ လႊဲေျပာင္း ေရာင္းခ်မႈကုိ ေရွ႕ေနမ်ား ကန္႔ကြက္ခဲ့ၾကသည္ (ဓာတ္ပံု – Reuters)

ျမန္မာနိုင္ငံရဲ႕ တရားစီရင္ေရးသမိုင္းဟာ ၁၉၄၈ မတိုင္မီက ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ High Court သာရိွၿပီး အယူခံကိုေတာ့ အိႏၵိယနဲ႔ အဂၤလန္ကိုသြားရတယ္။ အဆင့္အေနနဲ႔ေတာ့ နိမ့္တာေပါ့။ ၁၉၄၈ လြတ္လပ္ေရးရၿပီးေတာ့ ျမန္မာတရားစီရင္ေရးက Common Law Family ထဲမွာပါၿပီး တရားစီရင္ေရးဆိုင္ရာ ဥပေဒအေျခခံ မူသေဘာတရားေတြ (Legal Principles) နဲ႔အညီ ေဆာင္ရြက္ခဲ့ၾကတယ္။ ဟိုေခတ္က ဥပေဒပညာသင္တ့ဲ သူေတြကလည္းမ်ားေတာ့ တတ္ကြ်မ္းၾကတယ္။ လူအမ်ားစုကလည္း တရားစီရင္ေရးအေပၚ ေလးစားၾကတယ္။ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးပိုင္းက မတရားေဆာင္ရြက္တာေတြကို တရားစီရင္ေရးက ၾကပ္မတ္ ထိန္းသိမ္းေပးရတယ္။
၁၉၆၂ ေတာ္လွန္ေရးေကာင္စီ တက္ေတာ့ အေျခအေနက တျဖည္းျဖည္း ေလ်ာ့လ်ဲလာတယ္။ ဒါေပမယ့္ တရားစီရင္ေရးကို အာဏာရွင္ႀကီး ဦးေနဝင္း ေက်ာ္လို႔မရခ့ဲဘူး။ အဲဒီလို ေက်ာ္လို႔မရတဲ့အတြက္ ဖ်က္ဆီးပစ္လိုက္ပါတယ္။ ၁၉၇၄ ဖြဲ႔စည္းပုံအေျခခံဥေဒအသစ္ ေရးဆြဲတယ္။ ၿပီးေတာ့ ျပည္သူ႔တရားစီရင္ေရးဆိုၿပီး ဥပေဒက မည္သို႔ပင္ဆိုေစကာမူဆိုတဲ႔ သေဘာတရားနဲ႔ နင္းေခ်ခ့ဲပါတယ္။
၁၉၇၄ ဖြ႔ဲစည္းပုံအေျခခံ ဥပေဒအရ ျပည္သူ႔တရားစီရင္ေရးကလည္း ျပည္သူ႔အက်ိဳးျပဳ တရားစီရင္ေရး မျဖစ္ခဲ႔ပါဘူး။ တရားစီရင္ရာမွာ အဆင္ေျပအသုံးတည့္မယ့္ က်င့္ထုံးဥပေဒတခ်ိဳ႕ကို သုံးတယ္။ သုံးရင္း အဆင္မေျပတ့ဲအခါက်ေတာ့ မည္သည့္ဥပေဒက မည္သုိ႔ပင္ဆိုေစကာမူဆိုၿပီး ကိုယ္သေဘာကိုယ္ေဆာင္ၿပီး တရားစီရင္တယ္။
၁၉၈၈ မွာေတာ့ ျပည္သူ႔တရားစီရင္ေရးဟာ ျမန္မာ့ဆိုရွယ္လစ္ လမ္းစဥ္နဲ႔အတူ ေျပာင္းလဲသြားပါတယ္။ နဝတ/နအဖ ေခတ္ေတြမွာ တရားစီရင္ေရးဆိုတာ အုပ္ခ်ဳပ္သူေတြရဲ႕ တခါတရံ လက္ကိုင္တုတ္၊ တခါတရံ အသံုးခ်ခံ အဆင့္ပါပဲ။
ေထာက္လွမ္းေရး တပ္စြယ္မႉးဆိုတ့ဲ ေၾကာက္လိုက္ရတ့ဲ တပ္ၾကပ္အဆင့္ေလာက္ကို ေမာင္ေမာင္ဘဘ ေခၚၾကတ့ဲအေျခအေန၊ လြတ္လပ္တ့ဲ တရားစီရင္ေရးဆိုတာ လူၾကားေကာင္း တရားနာၾကားေကာင္း႐ံု အသုံးအႏႈန္းသာ ျဖစ္ပါတယ္။ တရားစီရင္ေရးရဲ႕ အေျခခံမူေတြ သေဘာတရားေတြကလည္း စာအုပ္ထဲမွာ အိပ္ေပ်ာ္ေနရတာ ေလျဖတ္တဲ႔လူနာ အိပ္ယာပူနာ ရေတာ့မယ့္ အတိုင္းပါပဲ။
၁၉၈၈ အေရးအခင္းၿပီးလို႔ နဝတ စစ္အစိုးရလက္ထက္မွာ တိုင္းျပည္ပ်က္စီးရတာဟာ ဝန္ထမ္းေတြ အက်င့္ပ်က္လို႔ လာဘ္စားလို႔ဆိုၿပီး ထမင္းရည္ပူကို လွ်ာလႊဲခ့ဲၾကတယ္။ ေခါငး္ေဆာင္မႈည့ံဖ်င္းတာ၊ အရာရိွႀကီးႀကီးပိုင္းေတြ အက်င့္ပ်က္ ျခစားတာေတြေတာ့ တတ္နိုင္သမွ် နည္းနိုင္သမွ် နည္းနည္းပဲ ေဖာ္ျပခ့ဲၾကပါတယ္။
တရားစီရင္ေရးကသာ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးရဲ႕ မတရားမႈေတြကို တည့္မတ္ေအာင္ ေဆာင္ရြက္နိုင္ခ့ဲမႈေတြကို သာဓကယူၿပီး တရားစီရင္ေရးရဲ႕ ထိပ္ပိုင္းေခါင္းေဆာင္ေတြကို အုပ္ခ်ဳပ္ေရးပိုင္း တနည္းအားျဖင့္ နဝတ/နအဖ ထိပ္ပိုင္းေခါင္းေဆာင္ေတြ ဝန္ႀကီးေတြထက္ ရာထူးနိမ့္သူ ဒါမွမဟုတ္ ၾသဇာနာခံတ့ဲသူေတြကိုပဲ ေနရာေပးခ့ဲတယ္။
ဥပေဒကြ်မ္းက်င္သူေတြ၊ တရားစီရင္ေရးကို နားလည္သူေတြကိုေတာ့ လိုအပ္သလို အသုံးေတာ္ခံရေအာင္ ထားတယ္။ အထက္ေရာက္ေနတဲ့ စစ္ဗိုလ္္တရားသူႀကီးေတြအျပင္ အလယ္အလတ္ အပါးေတာ္ၿမဲ စစ္ဗိုလ္ေတြကလည္း ရာထူးယူဖို႔၊ ေနရာယူဖို႔၊ အတြင္းသတင္းေပးဖို႔ အတူတကြ ပါလာၾကပါတယ္။
နဝတ/နအဖ ေခတ္မွာ အာဏာရွင္ စစ္ဗိုလ္ေတြ၊ အာဏာရစစ္ဗိုလ္ေတြ အေပါင္းပါေတြ၊ အပါးေတာ္ၿမဲေတြရဲ႕ အသုံးခ်ခံ တရားစီရင္ေရးဟာ အာဏာရွင္ေတြ စိတ္တိုင္းက်ေရးဆြဲတ့ဲ ၂၀၀၈ ဖြဲ႔စည္းပုံ အေျခခံဥပေဒဟာလည္းပဲ အနင္းေခ်ခံ၊ အသုံးခ်ခံပါပဲ။ စဥ္းစားၾကည့္ေလ၊ ေခတ္အဆက္ဆက္ တရားစီရင္ေရး ေဆာင္ရြက္ခ့ဲတ့ဲ တရား႐ုံးခ်ဳပ္ အေဆာက္အဦကို ဟိုတယ္လုပ္လိုက္တယ္၊ ေနရာ မေပးပုံမ်ားကေတာ့ တရားစီရင္ေရးဆိုတာ ဟိုတယ္လုပ္ငန္းေလာက္ အေရးမပါဘူးေပါ့။
၂၀၀၈ ဖြဲ႔စည္းပုံ အေျခခံဥပေဒလို႔ အမည္တြင္ေစတ့ဲ ဥပေဒကို အာဏာရွင္ေတြ စိတ္ႀကိဳက္ေရးဆြဲခဲ့ၿပီး အခ်ိန္ေတြလည္း အေတာ္ယူခ့ဲတာ မဟုတ္လား။ မၿပီးႏိုင္မစီးႏိုင္ ေရးဆြဲေနတ့ဲ ဖြဲ႔စည္းပုံအေျခခံ ဥေဒႀကီးက ၿပီးခ်င္ေတာ့လည္း ခ်က္ခ်င္းၿပီးသြားတာပါပဲ။ ဘယ္တုန္းကမွ ျပည္သူလူထုကို အေလးထားတာ မရိွခ့ဲပါဘူး။ အဲဒီ ဖြဲ႔စည္းပုံဥပေဒကို အတည္ျပဳျပန္ေတာ့လည္း အတည္ျပဳေၾကာင္း အမွန္မျခစ္ရင္ျဖင့္္ ဝန္ထမ္းဆိုရင္ အလုပ္ျပဳတ္နိုင္တယ္၊ အရပ္သားဆိုရင္ စစ္ေၾကာေမးျမန္းခံရနိုင္ၿပီး စီးပြားေရး၊ လူမႈေရး ဒုကၡေရာက္နိုင္တယ္ … စသည္ျဖင့္ စသည္ျဖင့္ မၾကားႏိုးနား ၿခိမ္းေျခာက္မႈေတြျပဳၿပီး အတည္ျပဳခ့ဲၾကတာပါပဲ။
၂၀၀၈ ဖြဲ႔စည္းပုံဥပေဒကို အာဏာရွင္စစ္အစိုးရက သူ႔နည္းသူ႔ဟန္နဲ႔ အတည္ျပဳၿပီးေတာ့ ေရြးၿပီးေကာက္တဲ့ပြဲႀကီး စပါေတာ့တယ္။ ဘယ္ေလာက္ေတာင္မွ ေရြးၿပီးေကာက္သလဲဆိုရင္ ဝန္ႀကီးေဟာင္းေတြက ဥပေဒျပဳေရးဆိုတဲ့ မ႑ိဳင္ႀကီးရဲ႕ လႊတ္ေတာ္အမတ္ေတြတ့ဲ၊ စီမံခန္႔ခြဲေရးမ႑ိဳင္ျဖစ္တ့ဲ သမၼတနဲ႔ အစိုးရအဖြဲ႔က အပါးေတာ္ၿမဲေတြ၊ အိမ္ေတာ္ပါေတြ၊ ေဘာင္းေတာ္ညိမ့္ စိတ္ေတာ္သိေတြပဲ ေနရာေပးထားတာသာ ၾကည့္။
တရားစီရင္မွာေရာ ဘယ္သူေတြလဲ ၾကည့္လိုက္ေတာ့ စီမံအုပ္ခ်ဳပ္သူ၊ မူဝါဒနဲ႔ ညြန္ၾကားမယ့္သူက နွစ္သီးစား စစ္ဗိုလ္ႀကီးမ်ားသာ ျဖစ္ႀကၿပီး လုပ္ငန္းေဆာင္တာေတြ ေခ်ာေမြ႔ေစရန္ ဥပေဒနားလည္ ကြ်မ္းက်င္သူ အရပ္သားမ်ားကို အႀကံေပးစိစစ္တဲ့ အလုပ္အတြက္ ရာထူးနဲ႔ေနရာေလးပဲ ေက်နပ္ေစပါတယ္။
ျမန္မာျပည္သူေတြက ၂၀၀၈ ဖြဲ႔စည္းပုံနဲ႔ လႊတ္ေတာ္ႏွစ္ရပျ္ဖစ္တ့ဲ ဥပေဒျပဳအဖြဲ႔၊ စီမံခန္႔ခြဲေရးအဖြဲ႔ျဖစ္တဲ႔ဲ
သမၼတနဲ႔ အစိုးရအဖြဲ႔၊ တရားစီရင္ေရးဆိုတဲ့ မ႑ိဳင္ႀကီး ၃ ခုကို အေျပာင္းအလဲကို လိုလားေနတ့ဲ
စိတ္ဆႏၵေတြန႔ဲ မတြန္းလွန္ႏိုင္တ့ဲ အေျခအေနေတြေႀကာင့္ မခ်စ္ေသာ္လည္း ေအာင့္ကာနမ္းလိုက္ရတာပါ။
ျပည္ေထာင္စု လႊတ္ေတာ္နဲ႔ အမ်ိဳးသားလႊတ္ေတာ္က လူေတြက ျပည္သူ႔ကိုယ္စားျပဳ ျပည္သူ႔ကိုယ္စားလွယ္ အစစ္အမွန္ေတြ ျဖစ္ရဲ႕လား။ ဘယ္သူက ဘယ္သူ႔ကို ဘယ္လမ္းေၾကာင္းေရာက္ေအာင္ ဦးေဆာင္မႈေတြ၊ တြန္းပို႔မႈေတြ လုပ္ေနတာလဲ။ စဥ္းစားႀကည့္ၾကပါဦး။
ေစ့ေစ့ေတြးရင္ေတာ့ ေရးေရးေပၚလာမွာပါ။ လႊတ္ေတာ္က တိုငး္ျပည္အနာဂတ္ ေကာင္းစားမယ့္ ဥပေဒတခုမွ မျပ႒ာန္းႏိုင္ေသးဘူး။ အသစ္ မျပ႒ာန္းႏိုင္လို႔ ျပည္သူလူထုကို ထိခိုက္နစ္နာေစပါတယ္ဆိုတ့ဲ ဥပေဒေတြ၊ ဖိႏွိပ္ပါတယ္ဆိုတဲ့ ဥပေဒေတြကိုလည္း မဖ်က္သိမ္းႏိုင္ေသးပါဘူး။ ဘာ့ေၾကာင့္ အသစ္မျပ႒ာန္းႏိုင္တာလဲ၊ ဘာ့ေၾကာင့္ မဖ်က္သိမ္းႏုိင္ရတာလဲ။ ထပ္ၿပီး အသုံးခ်စရာ ရိွေသးလို႔လား၊ အသုံးခ်ဦးမွာလား။
အစိုးရအဖြဲ႔ ဝန္ႀကီးအသစ္ေတြကိုလည္း ဘာစီမံကိန္း၊ ညာစီမံကိန္း ရိွပါသလား၊ ဘာေပးမလား၊ ညာေပးမလားေလာက္သာ ေဝဖန္ေမးျမန္းတယ္။ တကယ္ေထာက္ျပရမယ့္ အခ်က္ေတြက် မပါဘူး။ ဝန္ႀကီးေဟာင္းမ်ားက လႊတ္ေတာ္ ကိုယ္စားလွယ္ႀကီးမ်ား ျဖစ္တာေၾကာင့္ထင္ရဲ႕ … ကိုယ္ရႈးကိုယ္ ပတ္မွာစိုးၿပီး အရင္ဝန္ႀကီးေတြ လုပ္သြားတာပါ၊ အရင္ဝန္ႀကီးေတြ အလုပ္မလုပ္တာ ဆိုတာေတြကို မသိမသာေလး ယဥ္ယဥ္ေက်းေက်း ပါးပါးနပ္နပ္ ေမးၾက ေျဖၾကတယ္။
၈၈ အေရးအခင္းၿပီးေတာ့ ႐ုံးျပင္ကနားေတြမွာ ခ်ိတ္ထားတဲ့ ေဆာင္ပုဒ္ေတြကို မွတ္မိၾကဦးမွာေပါ့။ လာဘ္ေပးလာဘ္ယူ ဒို႔ရန္သူ၊ လာဘ္ေပးရန္မလို ဆိုတာေတြေလ။ အဲဒီလိုေဆာင္ပုဒ္ေတြနဲ႔ စတင္ဦးေဆာင္ခ့ဲတ့ဲ စစ္အစိုးရႀကီးဟာ မ်ိဳးခ်စ္စိတ္အျပည့္နဲ႔ တိုင္းျပည္ႀကီးကို တည္ေထာင္ျပဳျပင္လိုက္ၾကတာ အတိုင္းတိုင္းအျပည္ျပည္က ေႂကြးၿမီေတြ ေလ်ာ္ပစ္တာေတာင္မွ ျမန္မာျပည္သား တဦးမွာေႂကြး ၄ သိန္းဆပ္ဖို႔ ရွိေနတာပါကလား။ ပါမစ္အေရာင္းအဝယ္နဲ႔ လုပ္စားတဲ့ Permit economy ရဲ႕ သေဘာသဘာဝအတိုင္း ခြင့္ျပဳခ်က္ရဖို႔ အခြင့္ထူးခံေတြကို ခ်ဥ္းကပ္ရင္း ခ်မ္းသာသူက ထားစရာမရိွ၊ ဆင္းရဲသူက စားစရာမရိွတ့ဲ စီးပြားေရးကြာဟခ်က္ ျမင့္မားမႈကို ခါးစည္းခံရင္းနဲ႔ ဒီအေျခအေန ေရာက္လာတာပါပဲ။
ဆိုလိုခ်င္တာကေတာ့ အဂတိလိုက္စားမႈ၊ လာဘ္စားမႈ၊ ဌာနတြင္း ျခစားမႈ ဆိုတာေတြဟာ ႐ိုးရာအစဥ္အလာ ဂါရဝျပဳမႈ ေက်းဇူးတုန္႔ျပန္မႈေတြနဲ႔ ေရာေထြးယွက္တင္ၿပီး ေရာင္းစားသူေရာင္စား၊ ေကာင္းစားသူ ေကာင္းစားေတာ့တာပါပဲ။ ဒီလို တိုင္းျပည္နဲ႔အဝွမ္း ညေစာင့္၊ သန္႔ရွင္းေရး၊ မင္းေစျပာတာအစ ရပ္ကြက္လူႀကီးအလယ္ ထိပ္ေခါင္အဆိုးဆုံး လာဘ္စားမႈကို အျပည့္အဝ လက္ခံက်င့္သုံးခဲ့ၾကပါတယ္။ Need driven corruption & greed driven corruption စသည္ျဖင့္ စီးပြားေရးပညာရွင္ ေဒါက္တာ ဦးျမင့္ကလည္း ခြဲျခမ္းစိတ္ျဖာေလ့လာၿပီး ေရးသားခ့ဲပါေသးတယ္။
ဒီလို ထုနဲ႔ထည္နဲ႔ လာဘ္စားသူေတြထဲမွာ တရားသူႀကီး ဆိုသူေတြကေရာ ဘာသားနဲ႔ထုထားလို႔ က်န္ခဲ့မွာတုန္း။ တရားသူႀကီးဆုိတာက မေက်နပ္သူ ႏွစ္ဖက္မွာ တဖက္ကို အႏုိင္ေပးဆုံးျဖတ္ရတာ မ်ားတယ္။ ေဘာလုံးပြဲလို သေရက်လို႔
အခ်ိန္ပိုကန္ရတာလည္း မရိွေတာ့ ရႈံးသူက မေက်နပ္ၾကဘူးေပါ့။ တရားစီရင္ေရး လုပ္ငန္းစဥ္ဆိုတာ မ်ားေသာအားျဖင့္ ရွည္ၾကာတတ္တယ္။ ဒါေတြကို နားလည္သည္းခံႏိုင္ဖို႔ဆိုတာ ဥပေဒယဥ္ေက်းမႈ (Legal Culture) ရိွမွျဖစ္မယ္။ ဥပေဒယဥ္ေက်းမႈျမင့္တဲ့ တိုင္းျပည္ေတြမွာ တရားစီရင္ေရးကို အခ်ိန္ႀကန္႔ၾကာမႈ စရိတ္ျမင့္မားမႈေၾကာင့္ “တရားခြင္ျပင္ပ တျခားနည္းနဲ႔ ေျဖရွင္းမႈ” (Alternative Dispute Resolution – ADR) ကို ပူးတြဲၿပီး က်င့္သုံးေနႀကတယ္။
လာဘ္စားသူခ်င္းတူေပမယ့္ တိုင္းျပည္ကို ဖြတ္ေၾကာျပာစု ခ႐ုဆံကြ်တ္ျဖစ္ေအာင္ေတာ့ မလုပ္ခ့ဲၾကပါဘူး။ လုပ္ခြင့္လည္း မရခ့ဲႀကပါဘူး။ ဒါေပမယ့္ ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္ထဲက ေျပာခြင့္လိုင္စင္ရသူ တခ်ိဳ႕ကေတာ့ ေျပာလိုက္ၾကတာ တရားစီရင္ေရးေၾကာင့္ပဲ ျမန္မာႏိုင္ငံႀကီး ေခ်ာက္ထဲက မတက္ႏိုင္ေတာ့သလို။
လြတ္လပ္တဲ့ တရားစီရင္ေရးတို႔၊ ဥပေဒျပဳေရး၊ တရားစီရင္ေရး၊ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးတို႔ အျပန္အလွန္ ထိန္းညိွေရး ဆိုတာေတြကို နားကလည္းမလည္ သို႔ေပမယ့္ တြင္တြင္ေျပာၿပီး တလြဲလုပ္ေဆာင္ေနတာဟာ အေတာ္ႀကီးကို စိတ္ပ်က္စရာ ေကာင္းပါတယ္။
ေသခ်ာ ျပန္ဆန္းစစ္မယ္ဆိုရင္ျဖင့္ ၈၈ အေရးအခင္းအၿပီး နဝတ/နအဖ ေခတ္မွာ ဝန္ထမ္းေတြ လာဘ္စားလို႔ တိုင္းျပည္ႀကီး ေခ်ာက္ထဲက်ခါနီး လက္တလံုးအလိုမွာ မလႊဲမေရွာင္သာသျဖင့္ သိမ္းခ်င္၍ သိမ္းလိုက္ရတဲ့ တိုင္းျပည္ အာဏာယူမႈအတြက္ ဆင္တ့ဲအကြက္ေတြန႔ဲ တူမေနေပဘူးလား။
နဝတ/နအဖ စစ္အစိုးရက ဦးေနဝင္း အစိုးရကို ကူးခ်ေပမယ့္ တခ်ိဳ႕ကိစၥေတြမွာက်ေတာ့ ေခတ္ခ်င္းက မတူေလေတာ့ ပိုတာေတြရိွသလို လိုတာေတြလည္း ရိွျပန္ေရာ။ ႏုိင္ငံတကာမွာ သတင္းျဖန္႔ခ်ိေရးလုပ္ငန္းေတြ Media Business ေတြရဲ႕ အေရးပါအရာေရာက္မႈကို ေကာင္းေကာင္းနားလည္ၿပီး ေကာင္းေကာင္း အသုံးခ်ႏုိင္ေအာင္ အေသးစိတ္ အစီအစဥ္ခ်ႏိုင္ခ့ဲတယ္။
ျပန္ၿပီးဆန္းစစ္ၾကည့္ေလ၊ ျမန္မာ့အသံနဲ႔ ႐ုပ္ျမင္သံၾကားကို အကန္႔အသတ္နဲ႔ ထားတယ္။ ျမဝတီ႐ုပ္ျမင္္သံၾကားကို စစ္တပ္ေနာက္ခံ အင္အားနဲ႔ ထူေထာင္တယ္။ ပေရာ္ဖက္ရွင္နယ္ မက်တဲ့ ဂ်ာနယ္ေတြကို ယခင္ လူႀကီး သားသမီး ေဆြမ်ိဳးရင္းျခာမ်ား၊ ပတ္သက္ရာ ပတ္သက္ေၾကာင္းမ်ားက ထုတ္ေဝခြင့္ရထားတယ္။
တိုင္းျပည္ကို ကယ္တင္ခ်င္သူေတြ၊ ေစာင့္ေရွာက္ခ်င္သူေတြကေတာ့ ေရွ႕မ်က္ႏွာ ေနာက္ထားၿပီး မာနတရားကို အမ်ားအတြက္ဆိုၿပီး ခ်ိဳးႏွိမ္လို႔ပဲျဖစ္ျဖစ္ ခ်ဥ္းကပ္ၿပီး တတ္အားသေရြ႕ ေဆာင္ရြက္ၾကပါတယ္။ ထိေရာက္တာလည္းရိွရဲ႕၊ မထိေရာက္တာက မ်ားပါရဲ႕။
ဆိုလိုခ်င္တာကေတာ့ ဂ်ာနယ္ေတြစာေစာင္ေတြ ထုတ္ေဝခြင့္ကို ခ်ဳပ္ကိုင္ရတာ သိပ္ၿပီးတြက္ေျခကိုက္တယ္။ လုပ္ငန္းေတြကို စိတ္တိုင္းက် ေက်ာ္ေအာင္ညာတ႔ဲ ေၾကာ္ျငာေတြ ထည့္ခ်င္တိုင္း ထည့္လို႔ရတယ္။ ဇနီး၊ ခင္ပြန္း၊ သားသမီး ေျမးျမစ္ေတြရဲ႕ အာဏာစီးပြား ေပါင္းစည္းညီညာတဲ့ အလႉမဂၤလာ၊ လက္ထပ္မဂၤလာ၊ ဝမ္းေျမာက္ေၾကာင္းေၾကာ္ျငာ စတာစတာေတြကို ေဝေဝဆာဆာ ၿမိဳင္ၿမိဳင္ဆိုင္ဆိုင္ႀကီး ေၾကာ္ျငာလို႔ ေကာင္းတယ္။ လုပ္ပိုင္ခြင့္ရ သူေဌးႀကီးမ်ားရဲ႕ အလႉေတာ္မွတ္တမ္း ကမၺည္းထိုးၿပီး ဘြဲ႔ထူးဂုဏ္ထူးေတြ၊ အေဆာင္အေယာင္ေတြ ခ်ီးေျမာက္ေၾကာင္းလည္း ေၾကာ္ျငာလို႔ရတယ္။
တိုင္းျပည္ရဲ႕ မ႑ိဳင္ႀကီးေလးရပ္မွာ ဥပေဒျပဳေရးက အုပ္ခ်ဳပ္ေရးကုိ လွမ္းကိုင္ခ်င္တာရယ္၊ ျပည္သူေတြအေပၚ မ႐ိုးသားတာရယ္ေၾကာင့္ အာဏာရွင္ေတြ မုန္းတီးနာက်ည္းခ့ဲတ့ဲ သတင္းေလာကကို လက္နက္သဖြယ္ အသုံးျပဳၿပီး ဦးေနဝင္း မုန္းတီးခ့ဲတ့ဲ တရားစီရင္ေရးကို နင္းေခ်ေနတာလား၊ သို႔တည္းမဟုတ္ ျပည္သူေတြကို လွည့္စားေနတာလား။ ဘယ္ကိုဦးတည္ၿပီး ဘာေတြလုပ္ေနၾကတာလဲ။
ဦးေနဝင္းက တရားစီရင္ေရးကို မုန္းသလို သတင္းသမားေတြကိုလည္း မုန္းပါတယ္။ ဘယ္လိုပင္ သတင္းအေမွာင္ခ်ထားေပမယ့္ တိုင္းျပည္အေပၚ၊ လူမ်ိဳးအေပၚ၊ သတင္းပညာအေပၚ သစၥာရိွသူေတြေၾကာင့္ အာဏာရွင္ေတြ ေျပာင္းခ့ဲရတယ္။ ကံဆိုးတာက အာဏာရွင္ေတြဟာ ပုဂၢိဳလ္ေတြသာ ေျပာင္းတယ္၊ အစဥ္အလာနဲ႔ မူမေျပာင္းတာပါပဲ။ ဦးေနဝင္းက သတင္းသမားေတြကို ေထာင္ခ်တယ္၊ ျပည္ႏွင္တယ္၊ ထုတ္ေဝမႈေတြ ကန္႔သတ္တယ္၊
အေမြခံ အာဏာရွင္ နဝတ/နအဖက သတင္းေလာကကို ဗိုင္းရပ္စ္ထည့္တယ္။
အခုအခါေတာ့ မ႑ိဳင္ႀကီးေလးရပ္ အျမန္တည့္မတ္ႏိုင္ၿပီး ျပည္သူျပည္သားအက်ိဳး သယ္ပိုးႏိုင္ၾကေစခ်င္ပါတယ္။