လက္ပံေတာင္းေတာင္စီမံကိန္းအား ႏိုင္ငံတကာ စံခ်ိန္စံညႊန္းနဲ႔အညီ စနစ္တက် ေရးဆြဲေစလိုေၾကာင္း ပညာရွင္မ်ားဆို

မံုရြာ၊ ဇန္နဝါရီ ၁၀။

မံုရြာခရိုင္၊ ဆားလင္းႀကီး ျမိဳ႕နယ္၌ ျပဳလုပ္လွ်က္ရွိေသာ လက္ပံေတာင္းေတာင္ ေၾကးနီ စီမံကိန္းအား ဆက္လက္လုပ္ေဆာင္ သြားမည္ဆိုပါက သဘာ၀ ပတ္၀န္းက်င္အား ထိခိုက္မႈ မရွိေစေရး အတြက္ ႏိုင္ငံတကာ စံခ်ိန္စံညႊန္း မ်ားနွင့္အညီ စနစ္တက် ျပန္လည္ေရးဆြဲ ေဆာင္ရြက္သြားရန္ လိုအပ္ေၾကာင္း သဘာ၀ ပတ္၀န္းက်င္ဆိုင္ရာ ပညာရွင္မ်ားက ဆိုသည္။

မႏၱေလးၿမိဳ႕ခံ စိမ္းေရာင္စို သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ထိန္းသိမ္းေရးအဖြဲ႔မွ တာ၀န္ရွိသူ ဦးတင္သစ္က “တကယ္လို႔ လက္ပံေတာင္းေတာင္မွာ လုပ္ငန္းေတြ ဆက္လုပ္ဦးမယ္ဆိုရင္ စြန္႔ပစ္ပစၥည္းေတြ၊ လုပ္ငန္းခြင္သံုး နည္းစနစ္ေတြ စတဲ့အဓိကက်တဲ့အပိုင္းေတြမွာ ႏိုင္ငံတကာ စံခ်ိန္စံညႊန္းနဲ႔ အညီ သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ကို မထိခိုက္ေအာင္ စနစ္တက် ေရးဆြဲ ေဆာင္ရြက္ေစခ်င္တယ္။ အဲဒီလို လုပ္ထားတာေတြကိုလည္း ေဒသခံ ေတြေရာ ပညာရွင္ေတြကိုပါ ခ်ျပေစခ်င္တယ္။ EIA / SIA ရွိထားမွပဲ ဒီလုပ္ငန္းေတြကို ဆက္လုပ္ေစခ်င္တယ္။ “အခု သူတုိ႔က ႏိုင္ငံတကာ စံခ်ိန္စံညႊန္းနဲ႔အညီ လုပ္တယ္ဆုိေပမယ့္ ေျမျပင္ေပၚမွာ အက္ဆစ္ကန္ ေတြက အခုထိ ရွိေနေသးတယ္။ ေၾကးနီစီမံကိန္း လုပ္ငန္းခြင္ေတြကေန ထြက္လာတဲ့ စြန္႔ပစ္ပစၥည္းေတြ ယမားေခ်ာင္းထဲ ေဖာက္ခ်ထားတာေတြ လည္း ေတြ႕ရတယ္။ ဒါေတြက ခ်င္းတြင္းျမစ္ေရ အပါအ၀င္ ပတ္၀န္းက်င္ တစ္ခုလံုးကို အတုိင္းအတာ တစ္ခုထိ ညစ္ညမ္းမႈျဖစ္ေစပါတယ္” ဟု ၎၏အျမင္ကို ေျပာသည္။

ျမစ္ဆံုစီမံကိန္းရပ္တန္႔ေအာင္ ကန္႔ကြက္လႈပ္ရွားခဲ့သူမ်ားထဲမွ တစ္ဦးျဖစ္သူ မံုရြာေဒသခံ ေဒၚေဒ၀ီသန္႔စင္ကလည္း ၂၀၁၂ခုႏွစ္အတြင္းက ထြက္ရွိခဲ့ေသာ သတၳဳတြင္းဥပေဒအတုိင္း လုိက္နာက်င့္သံုး အေကာင္အထည္ေဖာ္ေစလုိေၾကာင္း ျဖည့္စြက္ေျပာၾကားခဲ့သည္။

“ေၾကးစင္ေတာင္နဲ႔လက္ပံေတာင္းေတာင္က ေၾကးနီထုတ္ယူမႈေတြေၾကာင့္ အဲဒီ အနီးတ၀ိုက္က ေဒသေတြရဲ႕ ေလထု၊ ေျမထုေရ၊ ေရထုပါ ထိခုိက္ ပ်က္စီးေနတဲ့ အေထာက္အထားေတြ ရွိပါတယ္။ ေရရွည္မွာ အဲဒါေတြက ေနတဆင့္ လူေတြရဲ႕ က်န္းမာေရးကိုပါ ထိခိုက္ပ်က္စီးေစပါလိမ့္မယ္။ အသက္အႏၱရာယ္ ရွိႏိုင္တာမ်ိဳးလည္း ရွိပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ၀မ္ေပါင္ ကုမၸဏီအေနနဲ႔ ဆက္လုပ္မယ္လို႔ ဆံုးျဖတ္ရင္လည္း သတၳဳ တြင္းဥပေဒကို တေလးတစား လိုက္နာေဆာင္ရြက္ေစခ်င္ပါတယ္”ဟု ျမန္မာ့အစိမ္းေရာင္ ကြန္ယက္မွ ဥကၠ႒ျဖစ္သူ ေဒၚေဒဝီသန္႔စင္က ဆိုသည္။

လက္ပံေတာင္းေတာင္အနီးရွိ စံပယ္ေတာင္တြင္ ေၾကးနီစတင္ထုတ္ယူစဥ္က အမႈန္႔ႀကိတ္ေခ်သန္႔စင္သည့္ နည္းစနစ္ကို အသံုးျပဳခဲ့ေသာ္လည္း စရိတ္ စကႀကီးမားေသာေၾကာင့္ မိုးကာေပၚပံုၿပီး ဆာလျဖဴရစ္အက္ဆစ္ ျဖန္းသည့္ စနစ္(စပန္လာစနစ္)ျဖင့္ ေျပာင္းလဲထုတ္လုပ္ခဲ့ၾကေၾကာင္း၊ အက္စစ္ျဖန္း ထားသည့္ေျမဧကမွာပင္ ၇၀၀ ေက်ာ္ရွိေနၿပီး မိုးရာသီတြင္ အက္စစ္မ်ား မျပန္႔ရန္ ဆည္ေဘာင္မ်ား ျပဳလုပ္ထားသည္ ဆိုေသာ္လည္း စနစ္တက် မရွိျခင္းေၾကာင့္ ေက်းရြာစိုက္ခင္းႏွင့္ ေရေျမာင္းမ်ားထဲသို႔ ပ်ံ႕ႏွံျခင္းမ်ား ရွိခဲ့ဖူးေၾကာင္း၊ စပယ္ေတာင္မွ ထြက္ရွိေသာ ေၾကးနီစြန္႔ပစ္ေျမမ်ားကို အနီးရွိ ကံကုန္းေက်းရြာ၊ ဒုန္းေတာေက်းရြာ၊ ဂံုေတာ္ေက်းရြာႏွင့္ ရြာသာေက်းရြာ မ်ားမွ လယ္ေျမမ်ားတြင္ စြန္႔ပစ္ထား ျခင္းေၾကာင့္ မူလစပယ္ေတာင္အျမင့္၏ ထက္၀က္ေက်ာ္သို႔ ေရာက္ရွိေနေၾကာင္းလည္း စပယ္ေတာင္ေၾကးနီထုတ္ ယူမႈအား ေလ့လာခဲ့သူ သစ္ပင္ခ်စ္သူမ်ားကြန္ယက္မွ ဦးစိုင္းေက်ာ္ေအးက လည္း ဆုိသည္။

၎အျပင္ ေၾကးစင္ေတာင္ေၾကးနီစီမံကိ္န္းမွ စြန္႔ပစ္ေျမစာမ်ားေၾကာင့္ ေကာက္ပဲသီးနွံမ်ား စိုက္ပ်ိဳး၍ မရေတာ့ျခင္း၊ ေၾကးနီထုတ္လုပ္ရာတြင္ အသံုးျပဳသည့္ ဆာလျဖဴရစ္အက္ဆစ္မ်ား နီးစပ္ရာေရထဲသို႔ ပ်ံ႕နွံ႔ စိမ့္၀င္ျခင္းတို႔ေၾကာင့္ ေသာက္သံုးေရခက္ခဲျခင္းမ်ား ေတြ႕ႀကံဳေနရေၾကာင္း
ေဒသခံမ်ားကလည္း ဆိုသည္။

“သတၳဳတူးေဖာ္ေရး ကုမၸဏီကေန စြန္႔ပစ္ေျမစာပံုႀကီးေတြ လယ္ကြင္းထဲ လာပံုေတာ့ လယ္ထြန္လုိ႔လည္း မရေတာ့ဘူး။ စိုက္လုိ႔လည္း မရေတာ့ဘူး။ ဒီအတုိင္းထားလုိက္ရတယ္။ အစက သုံးႏွစ္သီးႏွံေလ်ာ္ ေၾကးေပးမယ္။ အဲဒီ ေနာက္ပုိင္း ျပန္စိုက္လုိ႔ရတယ္လို႔ ေျပာၿပီး အခုက်ေတာ့ ေျမေလ်ာ္ေၾကးလို႔ နာမည္တပ္ၿပီး ေျမပါသိမ္းသြားတယ္”ဟု ဆည္တည္းရြာသားတစ္ဦးက
ေျပာၾကားသည္။

စပယ္ေတာင္အနီးရွိ ကံကုန္းေက်းရြာမွ ရြာသားတစ္ဦးျဖစ္သူ ကိုမိုးခိုင္က လည္း “ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ရြာမွာ ေသာက္ေရေတာင္ ေသာက္လုိ႔ မရေတာ့ဘူး။ တရုတ္ကုမၸဏီတစ္ခုက ေရသန္႔စက္ လုပ္ေပးထားေပမယ့္ စက္ကေရက သိပ္မေကာင္းဘူး”ဟု ဆိုသည္။

လက္ပံေတာင္းေတာင္တြင္ လုပ္ေဆာင္ေနေသာ ေၾကးနီစီမံကိန္းႏွင့္ ပတ္သက္၍ ယခင္စံပယ္ေတာင္၊ ေၾကးစင္ေတာင္မ်ားတြင္ စီမံကိန္းမ်ား ျပဳလုပ္ခဲ့စဥ္က လုပ္ေဆာင္ခဲ့ေသာ သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ ထိန္းသိမ္းမႈမ်ား အတိုင္း ဆက္လက္လုပ္ေဆာင္သြားမည္ျဖစ္ေၾကာင္း ၀မ္ေပါင္ ကုမၸဏီ မွ သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ထိန္းသိမ္းေရးဌာနမွဴး ဦးကိုျမင့္က ေျပာၾကားခဲ့သည္။

“အရင္ စံပယ္ေတာင္နဲ႔ ေၾကးစင္ေတာင္စီမံကိန္း အနီးတစ္၀ိုက္မွာရွိတဲ့ ကန္ကုန္းေက်းရြာမွာ (၁၁)လအတြင္း လူ၂၅ဦးေသတယ္။ (၉)ဦးက ကင္ဆာေရာဂါနဲ႔ ေသတယ္။ အက္စစ္အနံ႔ေတြေၾကာင့္ပဲ သူတို႔ခံစားေနရ တယ္လို႔ ေလ့လာတဲ့ပညာရွင္ေတြက ေျပာတယ္။ NLDက လႊတ္ေတာ္အမတ္ လာစစ္တုန္းကလည္း သူကိုယ္တိုင္ အက္စစ္အနံ႔ေတြ ရႈသြားရတယ္။ လက္ပံေတာင္းေတာင္ကို အရင္ေတာင္ေတြလို ဆက္ လုပ္မယ္ဆိုရင္ ဒီလိုိပဲဆက္ျဖစ္အုန္းမွာပဲ”ဟု ျမန္မာႏိုင္ငံ ဝိဇၨာသိပၸံတကၠသိုလ္ေက်ာင္း သားမ်ားကြန္ယက္မွ ကိုေသာ္ဇင္က ေျပာၾကားသည္။

စပယ္ေတာင္ႏွင့္ ေၾကးစင္ေတာင္တုိ႔တြင္ ေၾကးနီထုတ္ယူမႈတုိ႔ေၾကာင့္ ျဖစ္ေပၚလာေသာ သဘာ၀ ပတ္၀န္းက်င္အေျခအေနမ်ားေၾကာင့္ လက္ပံေတာင္း ေတာင္တြင္လည္း အလားတူထိခုိက္နစ္နာ ဆံုးရႈံးမႈမ်ား ျဖစ္ေပၚလာမည္ စိုးသည့္အတြက္ ေဒသခံမ်ားကမူ လက္ပံေတာင္းတာင္ စီမံကိန္း လံုး၀ ရပ္ဆုိင္ေပးရန္အတြက္သာ ေမွ်ာ္လင့္ေနၾကသည္။

ပထမအႀကိမ္ စံုစမ္းစစ္ေဆးေရးေကာ္မရွင္ ဖြဲ႕စည္းစဥ္က ပါ၀င္ခဲ့ၿပီး လက္ ပံေတာင္းေတာင္ေၾကးနီစီမံ ကိန္းရပ္ဆုိင္းေရးအတြက္ အဓိက ပါ၀င္ လႈပ္ရွား ခဲ့ေသာမသြဲ႕သြဲ႔၀င္းက “အခု တံုရြာမွာ သပိတ္စခန္း ဖြင့္ထားတယ္ဆိုေပမယ့္ ကြ်န္မတို႔က အဲ့ဒီကိုမသြားပါဘူး။ ေကာ္မရွင္၀င္ေနလို႔ ခဏ ေစာင့္ၾကည့္ေန တယ္။ ေကာ္မရွင္ရဲ႕ ဆံုးျဖတ္ခ်က္က ကြ်န္မတို႔ လိုခ်င္တဲ့ လက္ပံေတာင္းေတာင္ စီမံကိန္း လံုး၀ဖ်က္သိမ္းေပးမယ္ဆိုတဲ့ အေျဖမဟုတ္ရင္ေတာ့ ဆက္ လက္ဆႏၵေဖာ္ထုတ္သြားမွာပါ”ဟုဆိုသည္။

လက္ပံေတာင္းေတာင္ ေၾကးနီစီမံကိန္းႏွင့္ပတ္သက္၍ ျပည္တြင္းမွ သဘာ၀ ပတ္၀န္းက်င္ပညာရွင္မ်ားက လက္ရွိ လက္ပံေတာင္းေတာင္ ေၾကးနီစီမံကိန္း လုပ္ေဆာင္ခ်က္မ်ားအား စံုစမ္းစစ္ေဆးေနေသာ ေကာ္မရွင္၏အေျဖကို ေစာင့္ေမွ်ာ္ေနၾကၿပီး ေကာ္မရွင္၏ အေျဖေပၚ မူတည္၍ ဆက္လက္ ေတာင္း
ဆိုမႈမ်ား လုပ္ေဆာင္သြားမည္ျဖစ္ေၾကာင္း သိရွိရသည္။

ေဒသခံတခ်ိဳ႕ကလည္း ဆားလင္းႀကီးၿမိဳ႕နယ္ တံုေက်းရြာတြင္ လက္ပံေတာင္း
ေတာင္ ေၾကးနီစီမံကိန္း လံုး၀ရပ္ဆိုင္းေရး၊ စံုစမ္းစစ္ေဆးေရး ေကာ္မရွင္၏ ဆံုးျဖတ္ခ်က္မွ်တမွန္ကန္ေရးတို႔ကို သပိတ္စခန္းဖြင့္ၿပီး ဆက္လက္ေတာင္း ဆိုမႈမ်ား ျပဳလုပ္လွ်က္ရွိေနေၾကာင္း သိရသည္။

“လက္ရွိ အေျခအေနမွာေဒသခံေတြအေနနဲ႔ က်န္းမာေရး ထိခိုက္တာေတြ လယ္ေျမေတြ ဆံုးရႈံးၿပီး စား၀တ္ေနေရး က်ပ္တည္းေနတာေတြ၊ လူ႔ အခြင့္ အေရးဆံုးရႈံးေနတာေတြအတြက္ ထာ၀စဥ္တား၀ရမ္းထုတ္ဖို႔ လက္ရွိအစိုုးရကို တရားစြဲသင့္တယ္လို႔ အႀကံေပးခ်င္ပါတယ္။ ဒီေနရာမွာ ဒီ လုပ္ငန္းကို ဘယ္ေတာ့မွဆက္မလုပ္ဖို႔ တားျမစ္ေပးပါဆိုၿပီး တရားစြဲလို႔ရပါတယ္။ တရားစြဲဆို ၿပီးရင္ အစိုးရနဲ႔၀မ္ေပါင္ ခ်ဳပ္ဆိုထားတ့ဲ စာခ်ဳပ္ကို ေတာင္းၾကည့္လို႔ရသလို ဦးပိုင္က စစ္တပ္ျဖစ္ေနတဲ့အတြက္ လက္နက္ကိုင္အဖြဲအစည္းက စီးပြားေရး မလုပ္ရဘူးဆိုတဲ့ ဥပေဒလည္း ရွိေနတဲ့ အတြက္ ဒါေတြကို တရားစြဲၿပီး ဆက္ လက္ေထာက္ျပသြားရင္ ရႏိုင္ပါတယ္။ ေလ်ာ္ေၾကးယူလို႔ မရပါဘူး။ ကြ်န္
ေတာ့္အျမင္အရ ေဒသခံေတြဘက္က ႏိုင္ဖို႔ (၇၅%)ေလာက္ ရွိတယ္လို႔ ထင္ပါတယ္”ဟု လက္ပံေတာင္းေတာင္စီမံကိန္းအား ေလ့လာေနေသာ ဥပေဒပညာရွင္တစ္ဦးျဖစ္သူ ဦးျမင့္သြင္မွ အႀကံေပးေျပာၾကားသည္။

ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ သဘာ၀ပတ္ဝန္းက်င္အား ျပင္းထန္စြာ ထိခိုက္ေစႏိုင္
ေသာ ႏိုင္ငံျခားရင္းႏွီးျမဳပ္နွံမႈ စီမံကိန္းမွာ(၃)ခု ရွိေနၿပီး ၎တို႔မွာ ျမစ္ဆံု စီမံကိန္း၊ သဘာ၀ဓာတ္ေငြ႕ပိုက္လိုင္းစီမံကိန္းႏွင့္ ယခု လက္ပံေတာင္းေတာင္
ေၾကးနီစီမံကိန္းတို႔ ျဖစ္သည္။ ျမစ္ဆံုစီမံကိန္းအား ေခတၱရပ္ဆိုင္းထားရန္
ႏိုင္ငံေတာ္သမၼတက ယမန္နွစ္က ေၾကညာခဲ့သည္။

ေမာင္ထိန္လင္း - The Myanma Age
ဓာတ္ပံု - စူးရွ