ဆီးရီးယားအေရး လုံၿခံဳေရးေကာင္စီမွာ ဆုံးျဖတ္ခ်က္မက်

 ဆီးရီးယား ျပႆနာနဲ႔ ပါတ္သက္ၿပီး ကုလသမဂၢလံုၿခံဳေရးေကာင္စီမွာ လြန္ခဲ့တဲ့ ၂ ႏွစ္ေက်ာ္ေက်ာ္ကတည္းက  ဘာမွမေဆြးေႏြးႏိုင္ပဲ  ျဖစ္ေနတာမို႔  အခုလည္း ဒီျပႆနာကို  လံုၿခံဳေရးေကာင္စီကို  တင္မယ္ ဆိုရင္  ေရွ႕ဆက္တိုးႏုိင္ စရာလမ္းမျမင္ဘူးလို႔  ကုသလမဂၢရဲ့ အေမရိကန္ႏုိင္ငံဆိုင္ရာ သံအမတ္ႀကီးက ေျပာၾကားလိုက္ပါတယ္။

ဆီးရီးယားကို စစ္ေရးအရ အေရးယူဖို႔ကိစၥမွာ  အေမရိကန္သမၼတ Barack Obama အတြက္ ပထမဆံုး ခက္ခက္ခဲခဲနဲ႔ ေက်ာ္ျဖတ္ရမယ္လို႔ တြက္ထားၾကတဲ့  အထက္လႊတ္ေတာ္ႏိုင္ငံျခားဆက္ဆံေရးေကာ္မတီကေန  ခြင့္ျပဳခ်က္ရ လိုက္ၿပီးတဲ့  ေနာက္တေန႔မွာပဲ   သံအမတ္ႀကီးက အခုလိုေျပာဆုိလုိက္တာလို႔   ကုလသမဂၢက  VOA  သတင္းေထာက္  Margaret Besheer  က သတင္းေပးပို႔ထားပါတယ္။ အျပည့္အစံုကို  ေဒၚခင္မ်ိဳးသက္က ေျပာျပေပးမွာပါ။

ဆီးရီးယားႏုိင္ငံမွာ သမၼတ ဘာရွာအယ္လ္အာဆတ္က သူ႔ျပည္သူေတြကို ၾသဂုတ္လ ၂၃ရက္ေန႔တုန္းက ဓာတုလက္နက္နဲ႔တုိက္ခုိက္ခဲ့တယ္လို႔ အေမရိကန္က ယံုၾကည္တာမို႔ အေရးယူဖို႔ အေမရိကန္ရဲ့ တခ်ိဳ႕မဟာမိတ္ေတြနဲ႔ သမၼတအိုဘားမားက အစီအစဥ္ေတြ ခ်ဖို႔ လုပ္ေဆာင္ေနတယ္လို႔ ကုလသမဂၢရဲ့ အေမရိကန္ႏုိင္ငံဆိုင္ရာ သံအမတ္ႀကီး Samantha Power က ေျပာပါတယ္။

အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုဟာ ၂၀၁၁ခုႏွစ္ကတည္းက ဆီးရီးယားကို အေရးယူဖို႔ အတြက္ ၁၅ႏိုင္ငံပါဝင္တဲ့ ကုလသမဂၢလံုျခံဳေရးေကာင္စီရဲ့ အစည္းအေဝးတုိင္းမွာ တင္ျပခဲ့တာျဖစ္ၿပီး ဒါကို အဓိက ႐ုရွႏိုင္ငံကေန တားဆီးတာကို ခံခဲ့ရတယ္ဆိုၿပီး မစၥစ္ပါဝါက သတင္းေထာက္ေတြကို ေျပာပါတယ္။ ကုလသမဂၢရဲ့ အာဏာအရွိဆံုး အဖြဲ႔အစည္းအေနနဲ႔ ကိုယ္ပိုင္ရပ္တည္ခ်က္ရွိသင့္သလို လုပ္ေဆာင္မႈလည္း ရွိသင့္ပါတယ္လို႔ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုက ယံုၾကည္ထားေပမဲ့ ဒီကုလသမဂၢလံုျခံဳေရးေကာင္စီအတြက္ က်နတဲ့ စနစ္တခု မရွိဘဲျဖစ္ေနတာကို ေတြ႔ရတယ္လို႔လည္း ေျပာပါတယ္။

"အခုေတာ့ လံုၿခံဳေရးေကာင္စီရဲ့ စနစ္ဟာ  ရုရွားအစိုးရရဲ့ ရပိုင္ခြင့္ေတြကို အကာကြယ္ေပးထားတာ ျဖစ္ေနပါတယ္။   ဆီးရီးယားမွာ ကုလသမဂၢ စံုစမ္းစစ္ေဆးေရးမႈးေတြ ဓါတုလက္နက္ကိစၥစံုစမ္းဖို႔  ေရာက္ေနခ်ိန္မွာပဲ  ဓါတုလက္နက္နဲ႔  ႏွစ္ေပါင္းအစိတ္အတြင္း ကမာၻမွာအဆိုးဝါးဆံုး  အတိုက္ခိုက္ခံခဲ့ရတာကို   အာဏာရွင္အားေပး ျဖစ္တဲ့ ရုရွားက   မ်က္ႏွာေျပာင္တုိက္ၿပီး ေထာက္ခံေနတာ ေတြ႔ရပါတယ္။"

အေမရိကန္နဲ႔ ရုရွႏွစ္ႏုိင္ငံၾကားမွာ ဆက္ဆံေရးတင္းမာမႈေတြ တုိးလာေနခ်ိန္မွာပဲ သံအမတ္ႀကီး ပါဝါက ရုရွအစိုးရကို အခုလိုစြတ္စြဲလိုက္တာျဖစ္ပါတယ္။ ရုရွဟာ ကုလသမဂၢလံုျခံဳေရးေကာင္စီကို တန္ဆာခံအျဖစ္ ထားၿပီး ဓာတုလက္နက္သံုးစြဲဖို႔ တားျမစ္တဲ့ ႏုိင္ငံေတြထဲမွာ ပါဝင္တဲ့ ႏုိင္ငံတစ္ႏုိင္ငံျဖစ္ေနသည့္တုိင္ ႏိုင္ငံတကာကေန တာဝန္သိသိ တုန္႔ျပန္ရမယ့္ ကိစၥမ်ိဳးကို ေသးသိမ္ေအာင္လုပ္ေနတယ္လို႔လည္း ေျပာပါတယ္။
အေမရိကန္သမၼတ ဘရက္္ခ္အိုးဘားမားဟာ ရုရွႏုိင္ငံ စိန္႔ပီတာစဘတ္စ္ၿမိဳ႕မွာ စက္မႈထိပ္သီး ႏိုင္ငံ ၂၀ရဲ့ အစည္းအေဝးကို တက္ေရာက္ေနတာပါ။ ဒီအစည္းအေဝးတက္ေရာက္ဖို႔ သြားေနစဥ္အတြင္း ရုရွသမၼတ ဘလာဒီမီယာပူတင္နဲ႔ တစ္ဦးခ်င္း ေတြ႔ဆံုမယ့္ အစီအစဥ္ကို အခုထိ မလုပ္ေသးသလို အစည္းအေဝး အတြင္း ႏွစ္ႏိုင္ငံေခါင္းေဆာင္ႏွစ္ ဦး ေတြ႔ဆံုၾကတဲ့ ပံုေတြကိုၾကည့္ရင္လည္း သူတို႔ရဲ့ ဆက္ဆံေရး ဟာ ေႏြးေႏြးေထြးေထြး မရွိလွပါဘူး။

ကုလသမဂၢအတြင္းေရးမွဴးခ်ဳပ္ မစၥတာဘန္ကီမြန္းဟာလည္း ဒီ G20 ထိပ္သီးအစည္းအေဝးကို သူ႔ရဲ့ ဆီးရီးယားႏုိင္ငံ အထူးသံတမန္ Lakhdar Brahimi လဗ္တာဘရာဟီမီနဲ႔ အတူ တက္ေရာက္ေနတာပါ။ အခုဆီးရီးယားမွာ ဓာတုလက္နက္နဲ႔ တိုက္ခိုက္တယ္ဆိုတဲ့ ေျပာဆိုခ်က္ေတြနဲ႔ ဆီးရီးယားက ဆိုးဝါးလွတဲ့ လူသားခ်င္းစာနာမႈအေျခအေနေတြနဲ႔ ကမာၻ႔ေခါင္းေဆာင္ေတြ အေနနဲ႔ ဆီးရီးယားျပႆနာ ကို ေဆြးေႏြးသင့္တယ္လို႔ လည္း ေျပာပါတယ္။

"ဒီျပႆနာေတြ တင္ျပႏိုင္ဖို႔အတြက္  ဂ်နီဗာမွာ ဒုတိယအႀကိမ္ေတြ႔ဆံုမႈေတြ  ေစာေစာစီးစီး က်င္းပႏုိင္ေအာင္ တုိက္တြန္းဖို႔    အခု St. Petersburg အစည္းေဝးပြဲကို  အထူးသံတမန္  Lakhdar Brahimi  ပါ   အတူတက္ဖို႔  ကၽြန္ေတာ္ေခၚခဲ့တာပါ။   စစ္ေရးအရေျဖရွင္းတာမ်ိဳး မရွိေစပဲ   ႏိုင္ငံေရးအရသာ အေျဖရွာဖို႔  လုပ္ရမွာျဖစ္ၿပီး     ဒီလိုလုပ္မွ  အခုလို  ေသြးထက္သံယိုျဖစ္ရတာမ်ိဳးေတြ ရပ္သြားၿပီး ၿငိမ္းခ်မ္းမႈကို ရမွာပါ။"   

အခုလိုဆိုးဝါးတဲ့ ဓာတုလက္နက္နဲ႔ တုိက္ခုိက္တာမ်ိဳးေတြ လုပ္ခဲ့ၿပီးတဲ့ေနာက္မွာ ဂ်နီဗာမွာ ဆီးရီးယားအတြက္ ေဆြးေႏြးဖို႔ လာၾကပါလို႔ ဖိတ္ေခၚ တဲ့အခါ လူစုဖို႔ေတာင္ ေတာ္ေတာ္ခက္ခဲလိမ့္မယ္လို႔ သံအမတ္ႀကီး ပါဝါက ေျပာပါတယ္။ ၾသဂုတ္လ ၂၁ရက္ေန႔ တုိက္ခုိက္မႈအတြက္ စစ္ေရးအရ တုန္႔ျပန္တယ္ဆုိတာဟာ ဆီးရီးယားျပႆနာကို စစ္ေရးအရေျဖရွင္းဖို႔ အၾကံေပးတာမ်ိဳးမဟုတ္သလို ဆီးရီးယားျပႆနာ ေရရွည္အတြက္ အေျဖရွာတဲ့ေနရာမွာ စစ္ေရးနဲ႔ရွာလို႔ရမွာမဟုတ္ဘူးလို႔လည္း ေျပာပါတယ္။

ရုရွသမၼတပူတင္ကေတာ့ ကုလသမဂၢလံုျခံဳေရးေကာင္စီရဲ့ အတည္ျပဳခ်က္မရပဲ အေနာက္ႏုိင္ငံေတြက စစ္ေရးအရဝင္ၿပီးတိုက္တာမ်ိဳးကို လက္မခံႏိုင္ဘူးလို႔ ေျပာၾကားခဲ့ၿပီး တကယ္လို႔ ဒမတ္စကပ္မွာ ဓာတုလက္နက္သံုးၿပီးတုိက္ခုိက္ေၾကာင္း သက္ေသျပႏုိင္မယ္ဆိုရင္ေတာ့ သူပါဝင္ၿပီး တုိက္ခုိက္မယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။

သမၼတအိမ္ျဖဴေတာ္အၾကံေပး ဘမ္ရို႕စ္ကေတာ့ ရုရွသမၼတနဲ႔ အေမရိကန္သမၼတတို႔ ႏွစ္ဦးခ်င္း  သီးျခားေတြ႔ဆံုဖို႔ အစီအစဥ္ကိုအခုထက္ထိ မလုပ္ေသးေပမယ့္ အစည္းအေဝးရဲ့ ေဘးပန္းမွာ သီးျခားေတြ႔ဆံုတဲ့ အခြင့္အေရးမ်ိဳး ရခ်င္ရလာႏုိင္တယ္လို႔ ေျပာပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ ဒီတုိက္ခုိက္မႈမွာ ဆီးရီးယားအစိုးရ ပါဝင္ပတ္သက္ေနတဲ့ အေထာက္အထားေတြ အေမရိကန္ႏုိင္ငံက ရုရွကို ေပးဖို႔ရွိတယ္လို႔လည္း ေျပာပါတယ္။ ရုရွႏုိင္ငံ ဟာ ဆီးရီးယားရဲ့ မဟာမိတ္ျဖစ္ၿပီး ဆီးရီးယားႏုိင္ငံျခားေရးဝန္ႀကီး က ဆီးရီးယားျပႆနာကို တင္ျပဖို႔အတြက္ ရုရွႏိုင္ငံကို တနလၤာေန႔မွာ သြားေရာက္ခဲ့တယ္လို႔ ရုရွကေျပာပါတယ္။

ဆီးရီးယားက အာဆတ္အစိုးရကို အေရးယူဖို႔အတြက္ ကုလသမဂၢက လံုျခံဳေရးေကာင္စီက ဆံုးျဖတ္ခ်က္ ခ်ရမွာ ရုရွနဲ႔ တရုတ္ႏုိင္ငံေတြက သံုးႀကိမ္တိုင္တိုင္ ဗီတိုအာဏာသံုး ပယ္ခ်ခဲ့ၾကတာပါ။ အေမရိကန္ႏိုင္ငံျခားေရးဝန္ႀကီး ဂၽြန္ကယ္ရီဟာလည္း ေရွ႕သီတင္းပတ္ထဲမွာ အီးယူဥေရာပသမဂၢနဲ႔ အာရပ္အဖြဲ႔ခ်ဳပ္က ကိုယ္စားလွယ္ေတြနဲ႔ ဆီးရီးယားအေရး ေဆြးေႏြးဖို႔အတြက္ ဥေရာပကို သြားေရာက္မွာျဖစ္ပါတယ္။