အေမရိကန္ ႏုိင္ငံျခားေရး ၀န္ႀကီးအျဖစ္ ဂြ်န္ကယ္ရီကို ေရြးခ်ယ္

ဝါရွင္တန္ၿမိဳ႕၌ အထက္လႊတ္ေတာ္အမတ္ ဂြ်န္ကယ္ရီႏွင့္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္တို႔ ေတြ႔ဆံုစဥ္ (ဓာတ္ပံု – Reuters)

အေမရိကန္ သမၼတ မစၥတာ ဘားရက္ အုိဘားမားက လာမည့္ သက္တမ္းသစ္အတြက္ ႏုိင္ငံျခားေရး ၀န္ႀကီးသစ္အျဖစ္ ေရြးခ်ယ္လုိက္သူ အထက္လႊတ္ေတာ္အမတ္ ဂြ်န္ကယ္ရီသည္ ႏုိင္ငံတကာ ေခါင္းေဆာင္မ်ားႏွင့္ မ်က္ႏွာ မစိမ္းသူ ျဖစ္သကဲ့သုိ႔ ျမန္မာ့ ဒီမုိကေရစီႏွင့္ လူအခြင့္အေရးတုိ႔အတြက္ ေရွ႕တန္းက အားေပးေထာက္ခံခဲ့သူ တဦးလည္း ျဖစ္သည္။
အထက္လႊတ္ေတာ္ ႏုိင္ငံျခားဆက္ဆံေရး ေကာ္မတီ၏ ဥကၠ႒လည္းျဖစ္၊ သံတမန္ေရး ကြ်မ္းက်င္ၿပီး ႏုိင္ငံတကာ ေခါင္းေဆာင္မ်ားႏွင့္ပါ ရင္းႏွီးကြ်မ္း၀င္သူလည္းျဖစ္ၿပီး ၂၀၀၄ ခုႏွစ္က သမၼတေလာင္းအျဖစ္ ေရြးခ်ယ္ခံခဲ့သူလည္းျဖစ္သည့္ ဗီယက္နမ္ စစ္ျပန္ ဂြ်န္ကယ္ရီကုိ သမၼတ အုိဘားမားက လြန္ခဲ့သည့္ ေသာၾကာေန႔က ႏုိင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီးအျဖစ္ ေရြးခ်ယ္ ေၾကျငာခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။
ဂြ်န္ကယ္ရီသည္ အုိဘားမား အစုိးရအတြက္ ႏုိင္ငံတကာသို႔ လွည့္လည္ သြားခဲ့သူလည္းျဖစ္သလုိ ႏွစ္ေပါင္း ၃၀ နီးပါး အေမရိကန္ ႏုိင္ငံျခားေရးမူ၀ါဒ၏ အဓိက ေနရာက ပါ၀င္လႈပ္ရွားေနသကဲ့သုိ႔ အထက္လႊတ္ေတာ္တြင္လည္း ဒီမုိ ကရက္ပါတီႏွင့္ ရီပတ္ပလီကန္ပါတီ ၂ ရပ္လံုးက ေလးစားယံုၾကည္မႈရ၍ အထက္လႊတ္ေတာ္ကလည္း ႏုိင္ငံျခားေရး ၀န္ႀကီးအျဖစ္ လွ်င္ျမန္စြာ အတည္ျပဳေပးမည္ဟု ယံုၾကည္ေၾကာင္း သမၼတ အုိဘားမားက ေျပာသည္။
ဂြ်န္ကယ္ရီသည္ အေမရိကန္ ျပည္ေထာင္စုက ျမန္မာႏုိင္ငံအေပၚ စီးပြားေရး ဒဏ္ခတ္ပိတ္ဆုိ႔မႈ သက္တမ္းတုိးေရး ကိစၥ တြင္ အဓိက အခန္းက႑ကပါ၀င္ခဲ့ေသာ္လည္း ျမန္မာ- အေမရိကန္  ပံုမွန္ဆက္ဆံေရး ျပန္လည္ ရရွိေစရန္ အေမရိကန္ အမတ္မ်ားကို ျမန္မာအစုိးရက ျပည္၀င္ခြင့္ ေပးခဲ့သည့္အထဲ မန္ဆက္ခ်ဴးဆက္ ျပည္နယ္က အထက္ လႊတ္ေတာ္အမတ္ ဂြ်န္ကယ္ရီလည္း ပါ၀င္သည္။
မစၥတာ ဂြ်န္ကယ္ရီသည့္ လြန္ခဲ့သည့္ႏွစ္ ၾသဂုတ္လက ျမန္မာႏုိင္ငံသုိ႔ လာေရာက္ခဲ့ၿပီး ျမန္မာအစုိးရ၏ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး လုပ္ေဆာင္မႈမ်ားကို အသိအမွတ္ျပဳ ႀကိဳဆုိခဲ့သည္။ သို႔ေသာ္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးႏွင့္ ဒီမုိကေရစီအေရး ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈမ်ား မည္သုိ႔ ဆက္လုပ္မည္ဆုိသည္ကို အနီးကပ္ေစာင့္ ၾကည့္ေနသည္ဟုလည္း သူက ေျပာခဲ့သည္။
ထုိ႔အျပင္ ျမန္မာႏုိင္ငံမွ စစ္ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေဟာင္း တခ်ိဳ႕ႏွင့္လည္း ရင္းႏွီးသကဲ့သို႔ သမၼတ ဦးသိန္းစိန္ႏွင့္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ တုိ႔၏ အေမရိကန္ ျပည္ေထာင္စု ခရီးစဥ္တြင္လည္း ဂြ်န္ကယ္ရီသည္ အဓိကအခန္းက ပါ၀င္ခဲ့ၿပီး ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ႏွင့္လည္း ေတြ႔ဆံုခဲ့ေသးသည္။
ယခုႏွစ္ဆန္းပိုင္းက ျမန္မာႏုိင္ငံႏွင့္ ပတ္သက္၍ မွတ္ခ်က္ေပးရာတြင္ ျမန္မာႏုိင္ငံ၏ ေျပာင္းလဲလာသည့္အသံကို အသိအမွတ္ျပဳကာ အားေပး ေထာက္ခံသြားေရးကိုလည္း ေဆာင္းပါးတပုဒ္ေရးၿပီး တုိုက္တြန္းခဲ့ဖူးသည္။
“ျမန္မာႏုိင္ငံက လမ္းဆံုလမ္းခြကို ေရာက္ေနၿပီ ေျပာလုိ႔ရတယ္။ အထိအခိုက္ မခံတဲ့ အေျခအေနရွိတဲ့ ႏုိင္ငံတခုအျဖစ္ ရွိေနေသးတယ္။ အေျပာင္းအလဲကို အားေပးဖုိ႔ ကြန္ဂရက္မွာလည္း က်ေနာ္တုိ႔ လုပ္ေဆာင္မွာပါ။ အဓိက က်ေနာ္တုိ႔ ေစာင့္ၾကည့္ေနတာကေတာ့ ျမန္မာအစုိးရဟာ ျမန္မာျပည္သူေတြအတြက္ ဘယ္က႑က ဘယ္လုိ အစျပဳ လုပ္မလဲဆုိတာနဲ႔ လက္တြဲေဖာ္ အသစ္ျဖစ္ေရးအတြက္ အနီးကပ္ေစာင့္ၾကည့္ေနပါတယ္” ဟု ဂြ်န္ကယ္ရီက Empowering Burma’s voices of change ေဆာင္းပါးတြင္ ေရးသားခဲ့ဖူးသည္။
ျမန္မာ့အေရးႏွင့္ ပတ္သက္၍ မၾကာခဏ တက္တက္ႂကြႂကြ ပါ၀င္လုပ္ေဆာင္ခဲ့ၿပီး ႏုိင္ငံတကာဆုိင္ရာ အေမရိကန္ မူ၀ါဒႏွင့္ ပတ္သက္၍ လက္ရွိ ႏုိင္ငံျခားေရး ၀န္ႀကီး ဟီလာရီက အားကုိးရသူ တဦးလည္း ျဖစ္သည္။
ႏုိင္ငံျခားေရး ၀န္ႀကီး ဟီလာရီ ကလင္တန္ကလည္း ဂြ်န္ ကယ္ရီကို သူ၏ ယံုၾကည္စြာ လက္တြဲ လုပ္ေဆာင္ေနသည့္ လုပ္ေဖာ္ ကိုင္ဖက္ေကာင္းတဦး ျဖစ္ေၾကာင္း ေျပာသည္။
“အီရတ္စစ္ပြဲ အဆံုးသတ္ေရး သူ ကူညီခဲ့တယ္” ဟု မစၥ ဟီလာရီက ဆုိသည္။
ထုိ႔အျပင္ အာဖဂန္ အသြင္ကူးေျပာင္းေရးကာလ ေစ့စပ္ညွိႏႈိင္းမႈတြင္ ကူညီခဲ့သကဲ့သို႔ အီဂ်စ္ အပါအ၀င္ အေရွ႕အလယ္ပိုင္း၊ ပါကစၥတန္၊ ႐ုရွား စသည့္ ႏုိင္ငံမ်ားႏွင့္ အေရးႀကီးသည့္ ဆက္ဆံေရး ကိစၥမ်ားတြင္လည္း ကူညီခဲ့သူျဖစ္ေၾကာင္းလည္း မစၥ ဟီလာရီက ဆက္ေျပာသည္။
မစၥ ဟီလာရီသည္ မၾကာေသးမီက သမၼတ အုိဘားမား၏ လာမည့္ သမၼတ သက္တမ္းအတြက္ ႏိုင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီး တာ၀န္ကို ဆက္လက္ယူမည္ မဟုတ္ေၾကာင္း ေၾကညာထားၿပီးျဖစ္၍ ယခုကဲ့သုိ႔ ဂြ်န္ကယ္ရီကို ႏုိ္င္ငံျခားေရး ၀န္ႀကီးသစ္ အျဖစ္ သမၼတ အုိဘားမားက ေရြးခ်ယ္ခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။
အသက္ ၆၉ ႏွစ္ရွိၿပီျဖစ္သည့္ ဂြ်န္ကယ္ရီသည္ အေရွ႕အလယ္ပိုင္းမွ အစျပဳကာ ႏုိင္ငံတကာေရးရာ ဗဟုသုတ ႏွံ႔စပ္ ႂကြယ္၀သူျဖစ္ၿပီး ဂြ်န္ကယ္ရီကုိ စစ္ပြဲမ်ား၊ အစုိးရ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး၊ သံတမန္ေရး နယ္ပယ္မ်ားတြင္ စမ္းသပ္ခံၿပီးသား ျဖစ္ေၾကာင္း မစၥ ဟီလာရီက ဆုိသည္။
“ဂြ်န္ကယ္ရီဟာ ကမာၻတ၀န္းက အေမရိကန္ အက်ိဳးစီးပြားနဲ႔ တန္ဖုိးေတြကို ထိထိေရာက္ေရာက္ ေရွ႕တန္းေရာက္ေစဖုိ႔ မနားတမ္း ဦးေဆာင္ခဲ့တယ္။ သူနဲ႔ အရင္က အတူအလုပ္တြဲလုပ္ရတာကို က်မ ဂုဏ္ယူတယ္” ဟု ကုလ သမဂၢဆုိင္ရာ အေမရိကန္ သံအမတ္ႀကီး မစၥ ဆူဇန္ ႐ိုက္စ္က မွတ္ခ်က္ေပးသည္။
အလားတူ သူ၏ လုပ္ေဖာ္ကိုင္ဖက္ေဟာင္းမ်ား၊ လႊတ္ေတာ္အမတ္ အသီးသီးတုိ႔ကလည္း ဂြ်န္ကယ္ရီအား ႏုိင္ငံျခားေရး ၀န္ႀကီးအျဖစ္ ေမွ်ာ္လင့္သူမ်ား ရွိသကဲ့သို႔ ေမးခြန္းထုတ္သူမ်ားလည္း ရွိၾကသည္။
ဂြ်န္ကယ္ရီသည္ ၁၉၄၃ ခုႏွစ္ ဒီဇင္ဘာလ ၁၁ ရက္ေန႔က ေမြးဖြားခဲ့သူျဖစ္ၿပီး ၁၉၆၆ ခုႏွစ္တြင္ ေယးလ္ တကၠသိုလ္မွ ဘြဲ႔ရခဲ့သည္။ ဗီယက္နမ္စစ္ပြဲ၌ အေမရိကန္ ေရတပ္တြင္ ဒုဗုိလ္အျဖစ္ တာ၀န္ထမ္းေဆာင္ခဲ့ၿပီး မဲေခါင္ျမစ္ တုိက္ခုိက္ေရး ေရယာဥ္မႉးအျဖစ္လည္း တာ၀န္ယူခဲ့ကာ ေငြၾကယ္၊ ေၾကးနီၾကယ္ႏွင့္ Purple Heart ဆုတံဆိပ္ ၃ ခု ရခဲ့သူျဖစ္သည္။
၁၉၇၀ ခုႏွစ္တြင္ ဗီယက္နမ္မွ အေမရိကန္သို႔ ျပန္လည္ ေရာက္ရွိခဲ့ၿပီး ဗီယက္နမ္ စစ္ဆန္႔က်င္ေရး အုပ္စုတခု၏ ေခါင္းေဆာင္ လုပ္ေဆာင္ခဲ့ၿပီး ေနာက္ပိုင္းတြင္ အေမရိကန္ ျပည္ေထာင္စု၌ လူသိမ်ားလာခဲ့သည္။
ဂြ်န္ကယ္ရီသည္ ၁၉၇၂ ခုႏွစ္က မက္ဆာခ်ဴးဆက္ျပည္နယ္ ေအာက္လႊတ္ေတာ္ အမတ္ေရြးပြဲတြင္ ၀င္ေရာက္ ယွဥ္ၿပိဳင္ခဲ့ေသာ္လည္း ရႈံးနိမ့္ခဲ့သည္။ ထုိ႔ေနာက္ ၁၉၈၂ ခုႏွစ္တြင္ ႏုိင္ငံေရးေလာကသို႔ ျပန္လည္ ၀င္ေရာက္လာခဲ့ၿပီး မက္ဆာခ်ဴးဆက္ျပည္နယ္၏ လက္ေထာက္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးမႉး ျဖစ္လာခဲ့သည္။ ၂ ႏွစ္ခန္႔ၾကာၿပီးေနာက္ အေမရိကန္ အထက္လႊတ္ေတာ္ အမတ္အျဖစ္ ေရြးခ်ယ္ခံခဲ့ရၿပီး ယခုတုိင္ ၅ ႀကိမ္ သက္တမ္းျဖင့္ မက္ဆာခ်ဴးဆက္ျပည္နယ္၏ အထက္လႊတ္ေတာ္ အမတ္အျဖစ္ တာ၀န္ထမ္းေနဆဲျဖစ္သည္။
ၿပိဳင္ဘက္ေဟာင္း ျဖစ္သကဲ့သို႔ လုပ္ေဖာ္ကိုင္ဖက္ ေဟာင္းလည္းျဖစ္သူ အထက္လႊတ္ေတာ္အမတ္ ဂြ်န္မက္ကိန္းက ယခုလဆန္းပိုင္းေလာက္ကတည္းက ဂြ်န္ကယ္ရီကို ရယ္ေမာကာ ႏုိင္ငံျခားေရး ၀န္ႀကီး ဂြ်န္ကယ္ရီဟု ေခၚဆုိခဲ့ေသးသည္။
မစၥတာ ဂြ်န္ကယ္ရီ ကုိယ္တုိင္ကလည္း ႏုိင္ငံျခားေရးဆုိင္ရာ လုပ္ငန္းမ်ားတြင္ ကြ်မ္းက်င္သူဟု သတ္မွတ္ထားေလ့ရွိေၾကာင္း သတင္းမ်ားတြင္ ေဖာ္ျပသည္။
မစၥတာ ဂြ်န္ကယ္ရီ ႏုိင္ငံျခားေရး ၀န္ႀကီးျဖစ္လာပါက ရင္ဆုိင္ေျဖရွင္းရမည့္ စိန္ေခၚမႈမ်ားက အသင့္ဆီးႀကိဳလွ်က္ရွိသည္။
ဆီးရီးယားႏွင့္ အစၥေရး-ပါလက္စတုိင္း စသည့္ အေရွ႕အလယ္ပိုင္းမွ အစ၊ ေျမာက္ကုိရီယား အဏုျမဴႏွင့္ ဒံုးက်ည္လက္နက္ ကိစၥႏွင့္ အာရွေရးရာ အလယ္၊ က်ဆင္းေနသည့္ အေမရိကန္ စီးပြားေရး ကိစၥမ်ားအဆံုး ကမာၻတ၀န္း အေမရိကန္၏ ဦးေဆာင္မႈ အခန္းက႑မ်ားအား မည္သုိ႔ လုပ္ေဆာင္သြားမည္ဆုိသည္ကို ေစာင့္ၾကည့္ရမည္ ျဖစ္ေပသည္။