ဗုဒၶါႏုႆတိ ဘာ၀နာ

ဗုဒၶါႏုႆတိ ဘာ၀နာ
( ကမၼ႒ာန္း အားထုတ္ပါ )
( ကမၼ႒ာန္း )
ကမၼ႒ာန ပါဠိကို ျမန္မာလို ကမၼ႒ာန္း-ဟု ေခၚၾက၏။ ( ကမၼ-ဘာ၀နာအလုပ္၏၊ ဌာန-တည္ရာ )။
ကမၼ႒ာန္းအားထုတ္မႈကိုပင္ ဘာ၀နာအလုပ္-ဟုလည္း ေခၚ၏။
( ဘာ၀နာ-မိမိစိတ္ကို သာမန္လူမ်ားကဲ့သို႔ ေသးေသးသိမ္သိမ္ မျဖစ္ေစဘဲ ႀကီးမားေစျခင္း။ တိုးပြားေစျခင္း အလုပ္)
ကမၼ႒ာန္းအားထုတ္ရာ၌ အစဥ္အတိုင္း ျဖစ္ေနေသာစိတ္သည္ ဘာ၀နာအလုပ္ျဖစ္ေသာေၾကာင့္ ကမၼ-မည္၏။
ထိုဘာ၀နာကမၼ၏ တည္ရာျဖစ္ေသာ ဗုဒၶဂုဏ္ေတာ္စေသာ အာရံုမ်ားသည္ ဌာနမည္၏။
( ကမၼ႒ာန္း ၂-မ်ိဳး )
ထိုကမၼ႒ာန္းသည္ သမထကမၼ႒ာန္း၊ ၀ိပႆနာကမၼ႒ာန္း-ဟု ၂ မ်ိဳးရွိ၏။
ထိုတြင္ စိတ္တည္ၾကည္၍ ကိေလသာအပူေတြကို ျငိမ္းေစႏိုင္ေသာ သမာဓိကို သမထ-ဟုေခၚ၏။
ထိုသမထကမၼ႒ာန္းသည္ ဗုဒၶါႏုႆတိ၊ ေမတၱာ၊ အသုဘ၊ မရဏာႏုႆတိ၊ အာနာပါန စေသာအားျဖင့္ အက်ယ္ ၄၀-ရွိ၏။
ရုပ္ႏွင့္ စိတ္ေစတသိက္ကို သခၤါရ-ဟု ေခၚ၏။ ထိုရုပ္နာမ္သခၤါရတို႔ကို အနိစၥ၊ ဒုကၡ၊ အနတၱဟု ရႈေနေသာ ဉာဏ္ကို ၀ိပႆနာ-ဟုေခၚ၏။
ထို၀ိပႆနာကမၼ႒ာန္းကား အခ်ဳပ္အားျဖင့္ အနိစၥာႏုပႆနာ၊ ဒုကၡာႏုပႆနာ၊
အနတၱာႏုပႆနာ-ဟု ၃-မ်ိဳးသာရွိသည္။
( ကမၼ႒ာန္းအားထုတ္ )
ေလာက၌ တိုးတက္ႀကီးပြားေအာင္ မွန္းထားအပ္ေသာ အလုပ္ဟူသမွ်သည္ ႀကိဳးစားႏိုင္သူ တခ်ိဳ႔လူမ်ားအတြက္သာ အထေျမာက္၏။ တခ်ိဳ႔မွာ ႀကိဳးစားေသာ္လည္း အထမေျမာက္ဘဲ ပ်က္စီးတတ္ေသး၏။ မႀကိဳးစားလွ်င္ကား အဘယ္မွာ အက်ိဳးရပါေတာ့အံ႔နည္း။ ထို႔အတူ ဤကမၼ႒ာန္းအလုပ္ကိုလည္း ႀကိဳးႀကိဳးစားစား အားထုတ္ႏိုင္မွ တခ်ိဳ႔ အထေျမာက္၏။ မႀကိဳးစားလွ်င္ကား အထမေျမာက္ႏိုင္။ သို႔ေသာ္ ေနာင္ခါအတြက္ ပါရမီဓာတ္ခံေလာက္ေတာ့ ျဖစ္စရာရွိပါေသးသည္။
( အားထုတ္ပံု အစဥ္ )
ဆိတ္-တင္-ေျဖာင့္-ငါး၊ ေရွ႔-ျမဲ-ပြား၊ ႀကိဳးစားဘာ၀နာ-ဟူေသာ မဟာဂႏၶာရံုဆရာေတာ္၏ လကၤာေဆာင္ပုဒ္ႏွင့္အညီ-
( ဆိတ္ )
ကမၼ႒ာန္းအလုပ္ဟူသည္ ပဓာနအားျဖင့္ စိတ္အလုပ္ျဖစ္၏။
ထို႔ေၾကာင့္ မ်က္စိအာရံု၊ နားအာရံုျဖစ္ေသာ ရဟန္းရွင္လူေတြ မ်ားေသာေနရာ၊ စကားေျပာသံ၊ စာအံသံ၊ ဓာတ္စက္သံ ညံေနေသာေနရာသည္ ဆိတ္ျငိမ္ေသာေနရာ တိတ္ဆိတ္ေသာေနရာ မဟုတ္ပါ။ ထို႔ေၾကာင့္ လူအမ်ားကို မျမင္ရေသာ၊ မေတြ႔ရေသာ လူသံေတြ မၾကားရေသာ တိတ္ဆိတ္ေသာ၊ ဆိတ္ျငိမ္ေသာေနရာသာ ကမၼ႒ာန္းအားထုတ္ဖို႔ ေကာင္းေသာေနရာျဖစ္သည္။
( တင္ )
ဆိတ္ျငိမ္ေသာေနရာကို ရျပီးေသာအခါ ေယာက်္ားျဖစ္လွ်င္ တင္ပ်ဥ္ေခြ၍ ထိုင္ပါ။ မိန္းမျဖစ္လွ်င္ ယခုအခါ ဘုရားရွိခိုးရာ၌ ထိုင္သလို တ၀က္တင္ပ်ဥ္ေခြျဖင့္ထိုင္ပါ။ ဤနည္းကား က်မ္းဂန္တို႔၌ေတြ႔ရေသာ ထိုင္ပံုျဖစ္သည္။
( ယခုေခတ္ )
ယခုအခါ၌ကား တင္ပ်ဥ္ေခြ၍ ၾကာၾကာထိုင္လွ်င္ အေညာင္းေျပသြားတတ္ေသာ္လည္း ေန႔ရက္မ်ားေသာအခါ ထံုနာ၊ က်ဥ္နာ၊ စေသာ ေရာဂါတမ်ိဳးမ်ိဳး ျဖစ္လာတတ္၏။
ဘာေၾကာင့္နည္း-ၾကာၾကာေကြးေနရေသာ ေျခသလံုး ေပါင္တို႔၌ ေသြးေလတို႔သည္ အထက္ေအာက္ ေကာင္းစြာမေလွ်ာက္ရေသာေၾကာင့္တည္း။
( သက္သာသလိုထိုင္ )
ကမၼ႒ာန္းအလုပ္၌ သမာဓိရဖို႔က ပဓာနျဖစ္ေသာေၾကာင့္ ေျခကိုဆန္႔၍ထိုင္မွ သမာဓိရလွ်င္ ဆန္႔၍ထိုင္ပါ။ ကုလားထိုင္စေသာ ျငိမ္သက္ေသာ ထိုင္ခံု၌ ထိုင္မွ အေနသက္သာ၍ သမာဓိရလွ်င္ ထိုင္ခံု၌ ထိုင္ပါ။
ေညာင္းလွ်င္ မတ္မတ္ရပ္လိုက္ပါ။ လမ္းေလွ်ာက္လိုလွ်င္ လမ္းေလွ်ာက္လိုက္ပါ။
သို႔ေသာ္ ကမၼ႒ာန္းကိုေတာ့ ေပ်ာက္မသြားေအာင္ သတိစိုက္ထားဖို႔ လိုပါသည္။
အရွင္အာနႏၵာသည္ စႀကႋသြားရင္း ကာယဂတာသတိကမၼ႒ာန္းကို အားထုတ္စဥ္ ၀ီရိယလြန္ေနေသာေၾကာင့္ တရားမေပါက္ဘဲ ရွိရကား ခုတင္ေပၚ၌ လဲေလ်ာင္းလိုက္ရာ ေခါင္းအံုးေပၚ၌ ဦးေခါင္းမေရာက္ေသးခင္ ရဟႏၲာျဖစ္ပါသည္။
( ေမတၱသုတ္ေတာ္ )
ေမတၱာကမၼ႒ာန္း အားထုတ္ရာ၌ တိ႒ံ စရံ နိသိေႏၷာ၀ါ။ သယာေနာ ယာ၀တႆ ၀ိတမိေဒၶါ၊ ဧတံ သတႎ အဓိေ႒ယ် ( သတၱ၀ါအာရံုေပၚ၌ ) ရပ္ေနရင္းလည္း ဤေမတၱာသတိကို စူးစူးစိုက္စိုက္ ထားရမည္။
စႀကႍသြားရင္းလည္း ဤေမတၱာသတိကို စူးစူးစိုက္စိုက္ ထားရမည္။
ထိုင္ေနရင္းလည္း ဤေမတၱာသတိကို စူးစူးစိုက္စုိက္ ထားရမည္။
လွဲေနရင္းလည္း ဤေမတၱာသတိကို စူစူးစိုက္စိုက္ ထားရမည္။
ဤသို႔ေမတၱသုတ္၌ ေဟာေတာ္မူပါသည္။
ထို႔ေၾကာင့္က်မ္းစာကလည္း ထိုင္၍ခ်ည္း အားထုတ္ရမည္လို႔ မဆိုလို၊ သက္သာသလိုေန၍ အားထုတ္ေစလိုပါသည္။
( ေျဖာင့္ )
ထိုင္၍အားထုတ္ေသာအခါ၌ကား ခါးမွအထက္ ကိုယ္ကို ေျဖာင့္ေျဖာင့္မတ္မတ္ (စန္႔စန္႔) ထားရမည္။
ဘာေၾကာင့္နည္း-ခပ္ကုန္းကုန္း ခပ္ေကြးေကြးထားလွ်င္ ေက်ာရိုးခ်င္း ထိ၍ ထပ္၍ ေနသည့္အတြက္ ၾကာၾကာမထိုင္ႏိုင္ဘဲ ေ၀ဒနာအမ်ိဳးမ်ိဳး ျဖစ္လာတတ္ေသာေၾကာင့္တည္း။
( ငါး )
အဆင္း၊ အသံ၊ အနံ႔၊ စားစရာ၊ ေတြ႔ထိစရာျဖစ္ေသာ ရူပါရံု၊ သဒၵါရံု၊ ဂႏၶာရံု၊ ရသာရံု၊ ေဖာ႒ာဗၺာရံုဟူေသာ အာရံုငါးပါးတို႔ကို စိတ္ထဲ၌ မထင္လာေအာင္ ဖယ္ရွားရမည္။
( ေနရာသေဘာအားျဖင့္လည္း ထိုအာရံုႏွင့္မေရာေအာင္ ဖယ္ရွား၍
စိတ္အားျဖင့္လည္း ထိုအာရံုမ်ားသို႔ မသြားေအာင္ ေစာင့္စည္းထားရမည္။
အကယ္၍ ျမင္ရ ၾကားရေသာ္ ျမင္ကာမတၱ၊ ၾကားကမတၱျဖင့္ စိတ္ကိုရပ္ေစ၍ ေရွ႔တိုးျပီး မစဥ္းစားဘဲ ေစာင့္စည္းထားရမည္။)
( ေရွ႔ျမဲ )
မိမိေရွ႔၌ အာရံုကို ျမဲျမဲထားရမည္။ ဗုဒၶါႏုႆတိ ဘာ၀နာကမၼ႒ာန္းကို အားထုတ္သူျဖစ္လွ်င္ မိမိေရွ႔မနီးမေ၀း၌ ဗုဒၶျမတ္စြာ ၾကြေရာက္လာသကဲ့သို႔ ထင္ျမင္ေအာင္ ျမဲျမဲထားရမည္။
အျခားကမၼ႒ာန္းျဖစ္မူကား ထိုကမၼ႒ာန္းအားေလ်ာ္စြာ စိတ္၏ေရွ႔ေမွာက္၌ အာရံုေရာက္ေအာင္ စိတ္ထဲ၌ ျမဲျမဲထားရမည္။
( ပြား၊ ႀကိဳးစား )
စိတ္၌ ရာဂ၊ ေဒါသ၊ မာန၊ ဣႆာ၊ မစၧရိယတို႔ျဖစ္ေနလွ်င္ ေသးသိမ္ေသာစိတ္-ဟုေခၚရ၏။
ထိုအကုသိုလ္မ်ား မျဖစ္ဘဲ သဒၶါ၊ ပညာ၊ သတိ၊ သမာဓိ၊ ၀ီရိယတို႔ ျဖစ္ေနလွ်င္ တိုးပြားေသာစိတ္၊ ႀကီးျမင့္ေသာစိတ္-ဟုေခၚရသည္။ ထိုသို႔ ႀကီးျမင့္တိုးပြားေသာစိတ္ျဖစ္ေအာင္ ႀကိဳးစားျခင္းကို ဘာ၀နာပြား-ဟု ေခၚသည္။
( ဗုဒၶါႏုႆတိ ႀကိဳးစားနည္း )
လကၡဏာေတာ္ ႀကီးငယ္ အသြယ္သြယ္ျဖင့္-စေသာ လကၤာ၌ ပါသည့္အတိုင္း-
၁။ လကၡဏာေတာ္ႀကီးငယ္ အသြယ္သြယ္ျဖင့္ သပၸါယ္ေသာ ( ဗုဒၶျဖစ္ေတာ္မူခ်ိန္၀ယ္ ၃၅-ႏွစ္ အရြယ္မွ်သာ ရွိေသးေသာ ) ဗုဒၶျမတ္စြာ၏ မိမိေရွ႔ေမွာက္ မနီးမေ၀း၌ ေရာက္ေနပံုကို အာရံုယူပါ။
၂။ ဗုဒၶျမတ္စြာ၏ မ်က္ႏွာေတာ္စေသာ ကိုယ္အဂၤါတိုင္း၌ ေရွးေရွးပါရမီ ေကာင္းမႈမ်ားက မႊမ္းထံုထားေသာေၾကာင့္ ထူးထူးျခားျခား ၾကည္လင္ေနပံုကို အာရံုယူပါ။
၃။ အရဟတၱမဂ္ျဖင့္ ကိေလသာအားလံုးတို႔ကို ပယ္ျပီးျဖစ္၍ စိတ္ေတာ္အစဥ္ ၾကည္လင္သန္႔ရွင္းပံုကိုလည္း အာရံုယူပါ။
၄။ ထိုၾကည္လင္သန္႔ရွင္းေသာ စိတ္ေတာ္၌ အစြမ္းသံုးပါးႏွင့္ ျပည့္စံုေသာ သဗၺညဳတဉာဏ္ေတာ္ႀကီး ကိန္း၀ပ္ေတာ္မူပံုကိုလည္း အာရံုယူပါ။
၅။ ထိုဘုရားရွင္က မိမိ အပါယ္ဆင္းရဲ၊ ၀ဋ္ဆင္းရဲမွ ကယ္တင္ဖို႔ရာ ႀကီးစြာေသာ မဟာကရုဏာျဖင့္ ၾကည့္ေတာ္မူေနပံုကို အာရံုယူပါ။
၆။ ထိုကဲ့သို႔ အာရံုယူ၍ လက္အုပ္ခ်ီကာ ဗုေဒၶါ-ဗုေဒၶါ-ဟု အထပ္ထပ္ရြတ္ဆို၍ ၾကက္သီးထေလာက္ေအာင္ ပီတိျဖစ္ေသာအခါ ထိုပီတိကို အနိစၥ၊ ဒုကၡ၊ အနတၱ-ဟု ရႈပါ။
၇။ ပီတိမျဖစ္ေသးလွ်င္ ဗုဒၶကိုအာရံုျပဳေသာ မိမိစိတ္အစဥ္၏ မျမဲပံုကို သတိျဖင့္စိုက္၍ အနိစၥ၊ ဒုကၡ၊ အနတၱ-ဟု ရႈပါ။
၈။ ဤသို႔ ေန႔စဥ္ မွန္မွန္ ႀကိဳးစားေသာအခါ ရာဂ၊ ေဒါသ၊ မာန၊ ဣႆာ၊ မစၧရိယ၊ မာယာ၊ သာေဌယ်၊ စေသာ အကုသိုလ္တရားေတြ နည္းပါး၍ သဒၶါ ပညာ သတိ သမာဓိ ၀ီရိယဟူေသာ ကုသိုလ္တရားမ်ား တိုးပြားလာပါလိမ့္မည္။
၉။ မဟာဂႏၶာရံုဆရာေတာ္ မိန္႔ေတာ္မူသည္မွာ ထမင္းကို မွန္မွန္စားသလို
ကမၼ႒ာန္းကိုလည္း မွန္မွန္ႀကိဳးစားရသည္။
ထမင္း စားခ်င္၍ စားေသာ္လည္း ျမိန္ခ်င္မွ ျမိန္မည္။
မစားခ်င္ဘဲ စားခ်ိန္က်၍ စားရေစကာမူ စားရင္းစားရင္း ျမိန္လာတတ္သည္။
ထို႔အတူ စိတ္အားထက္သန္စြာျဖင့္ အားထုတ္ေသာ္လည္း အာရံုထင္ခ်င္မွ ထင္သည္။
စိတ္မထက္သန္ဘဲ အခ်ိန္က်လို႔ အားထုတ္ေသာအခါ အရသာရွိရွိ ပီတိျဖစ္လာေအာင္ အာရံုထင္လာတတ္သည္။
၁၀။ ရုပ္တုေစတီေတာ္။
ဗုဒၶျမတ္စြာကို အာရံုယူရာ၌ ဉာဏ္အားနည္းေသးသူတို႔မွာ ရုပ္တုရုပ္ပြားေလာက္သာ ထင္လာတတ္၏။ ေစတီေတာ္ကို ဖူးေျမာ္ရာ၌လည္း ေစတီေတာ္အတိုင္းသာ အာရံုထင္လာတတ္၏။ ထိုအာရံုမ်ား ထင္လာရာ၌လည္း အက်ိဳးမနည္းပါ။ သို႔ေသာ္ ထိုအာရံုမ်ားမွတဆင့္ သက္ေတာ္ထင္ရွား ျမတ္ဘုရားကို အာရံုရေအာင္ ႀကိဳးစာမွသာ ဗုဒၶါႏုႆတိ ကမၼ႒ာန္းဘာ၀နာကို အားထုတ္ရာေရာက္ပါသည္။
( ဗုဒၶါႏုႆတိ ဘာ၀နာ၏ အက်ိဳး )
ဗုဒၶါႏုႆတိ ဘာ၀နာကို အားထုတ္ေသာ ပုဂၢိဳလ္တိုင္း၏ အက်ိဳးရပံုမွာ ( စ်ာန္ရမႈမွတပါး )
အျခားဘာ၀နာမ်ားထက္ အနည္းငယ္မွ် မေလ်ာ့ပါ။ ထူးျခားခ်က္ကား-
၁။ ဗုဒၶျမတ္စြာ၏ ဂုဏ္ေတာ္ကို အေတာ္မ်ားစြာ သိရေသာေၾကာင့္ ဗုဒၶျမတ္စြာကို အလြတ္ရိုေသ၍ ဗုဒၶျမတ္စြာ၏ စကားေတာ္ကို အလြန္လိုက္နာျခင္း။
၂။ ဂုဏ္ေတာ္မ်ားစြာကို သိရသည့္အတြက္ ဗုဒၶျမတ္စြာအေပၚ၌ ေသာတာပန္ကဲ့သို႔ ဉာဏ္ျဖင့္ သက္၀င္၍ နက္နက္နဲနဲ ၾကည္ညိဳျခင္း၊ ( ဗုဒၶအစစ္ကို ၾကည္ညိဳလွ်င္ ဗုဒၶျမတ္စြာ၏ သာသနာေတာ္ကို ျပဳစုလိုေသာစိတ္၊ အားေပးလိုေသာစိတ္ ရွိရကား သာသနာဖ်က္ ပုဂၢိဳလ္မ်ားကိုမူ ေရွာင္ရွားမည္သာ။)
၃။ ဗုဒၶျမတ္စြာကို မၾကာမၾကာ သတိရေနေသာေၾကာင့္ သတိေကာင္းျခင္း။
( အသက္ႀကီးေသာ္လည္း သတိမေမျ့ခင္း)
၄။ အလြန္နက္နဲေသာ ဗုဒၶဂုဏ္ေတာ္မ်ားကို သတိႏွင့္တကြ ဉာဏ္က်က္စားေနရသည့္အတြက္ အသိဉာဏ္လည္း တိုးတက္လာျခင္း။
၅။ ဗုဒၶျမတ္စြာ၏ ဂုဏ္ေတာ္တို႔သည္ အာရံုျပဳေသာသတိႏွင့္ ေစတနာမ်ိဳးေစ့တို႔၏ စိုက္ပ်ိဳးရာ မြန္ျမတ္ေသာ လယ္ယာေျမ ျဖစ္ေသာေၾကာင့္ ထိုဘာ၀နာကုသိုလ္ေကာင္းမႈ၏ ႀကီးက်ယ္ျမင့္ျမတ္ျခင္း။
၆။ ဂုဏ္ေတာ္တို႔ကို အာရံုျပဳေသာအခါတိုင္း၌ ၀မ္းေျမာက္ေသာ ပီတိပါေမာဇၨျဖစ္ျခင္း။
( စိတ္၏ ခ်မ္းသာၾကည္လင္ျခင္း၊ စိတ္ေအးျမျခင္း၊ တရံတခါ ၾကက္သီးထေလာက္ေအာင္ ပီတိျဖစ္ျခင္း။ )
၇။ ေၾကာက္စရာ ေဘးအႏၱရာယ္ႏွင့္ ႀကံဳေစကာမူ ထိုေဘးဒုကၡကို မေၾကာက္မရြံ႔ ရဲ၀ံ႔စြာ ခံႏိုင္ျခင္း။
၈။ ဗုဒၶျမတ္စြာကို မၾကာမၾကာ ေအာက္ေမ့တိုင္း ဗုဒၶျမတ္စြာႏွင့္ အတူေနရသကဲ့သို႔ျဖစ္၍ က်ဴးလြန္ရမည့္အျပစ္ကို မက်ဴးလြန္ေတာ့ျခင္း။
၉။ ၀ိပႆနာတက္၍ မဂ္ဖိုလ္တိုင္ေအာင္ မရႏိုင္လွ်င္ ယခုဘ၀၏ အျခားမဲ့ ေနာက္ဘ၀၌ ( ငါးပါးသီလ မပ်က္ပါမူ လိုရာသုဂတိဘ၀ကို ရဖို႔ေသခ်ာျခင္း။)
၁၀။ ေနာက္ေနာက္ ဘုရားသာသနာေတာ္ကို ဧကန္ႀကံဳေတြ႔ရမည္ျဖစ္၍ မိမိရည္မွန္းအပ္ေသာဆုႏွင့္ ကိုက္ညီေသာ ဘုရားသာသနာ၀ယ္ ဧကန္တရားထူးရႏိုင္ျခင္း။
ဤကား ဗုဒၶါႏုႆတိ ဘာ၀နာ၏ အက်ိဳးမ်ားတည္း။
( အရွင္ဇနကာဘိ၀ံသ ေတာင္ျမိဳ႔ မဟာဂႏၶာရံု ဆရာေတာ္ )