“ဧကံ သမယံ”ဆိုတဲ႔စကားက ဓမၼစၾကာတရားေဟာေတာ္မူတဲ႔ အခ်ိန္အခါကို ပိုင္းၿခားသတ္မွတ္ၿပတဲ႔
ပါဠိၿဖစ္ပါတယ္ မဟာသကၠရာဇ္(၁၀၃)ခု ၀ါဆိုလၿပည္႔ေန႔မွာ ေဟာေတာ္မူတာၿဖစ္ပါတယ္၊ သကၠရာဇ္အ
ေနနဲ႔တြက္လိုက္ရင္ ၿမန္မာသကၠရာဇ္က (၁၃၄၆)ခု၊အဲဒီၿမန္မာသကၠရာဇ္ကိုဘယ္ကစၿပီးေရတြက္သလဲဆိုေတာ႔ ဘု၇ားပရိနိဗၺာန္စံတဲ႔မဟာသကၠရဇ္(၁၄၈)ခုႏွစ္ကို အရွင္မဟာကႆပနဲ႔အဇာတသတ္မင္း တို႔ကအၾကြင္းမထားပဲ အကုန္ၿဖိဳခဲ႔ၿပီး အဲဒီကစလို႔ သာသနာသကၠရာဇ္နဲ႔အတူ ၿမန္မာသကၠရာဇ္ကို(၁)ကေနေရတြက္ခဲ႔ပါတယ္ ၊သာသနာသကၠရာဇ္၊ၿမန္မာသကၠရာဇ္(၆၂၄)ခုႏွစ္ အေရာက္ သေရခတၱရာေခတ္ သုမုႏၵရီမင္းလက္ထက္ ေဒါ၊ ေဒါ၊ ရသ ကိန္း(၆၂၂)ကိုၿဖိဳၿပီးႏွစ္ခုၾကြင္းထားခဲ႔ပါတယ္၊အဲဒီ(၂)ခုကစတင္ေရတြက္လွ်င္ (၅၆၂)ခုအေရာက္ ပုဂံေခတ္ပုပၸါးေစာရဟန္းမင္း လက္ထက္မွာလဲ ခ၊ ဆ၊ ပဥၥ ကိန္း(၅၆၀)ကိုၿဖိဳၿပီး ႏွစ္ခုၾကြင္းပဲထားခဲ႔ၿပန္ပါတယ္ ၊ ဦးဇင္းတို႔ ၿမန္မာသကၠရဇ္ကို(၂) ခါၿဖိဳခံခဲ႔ရပါတယ္ေပါ႔၊ (၆၂၂နဲ႔၅၆၀)ေပါင္းေတာ႔ (၁၁၈၂)
ရပါတယ္၊ေရာက္ဆဲၿမန္မာသကၠရာဇ္ (၁၃၆၄)နဲ႔ေပါင္းေတာ႔(၂၅၄၆)၊ဒါကိုသာသနာသကၠရာဇ္ လို႔ေခၚပါတယ္ အက်ည္ေဆာင္ ပုဒ္က “ေရာက္ဆဲၿမန္မာ၊ႏွစ္ေကာဇာတြင္၊ေဒြႏွင္႔အဌ၊ ဧက ဧကာ၊ေႏွားတံုပါမူ၊သာသနာသကၠရာဇ္၊မွန္စြာၿဖစ္၏” တဲ႔ သာသနာသကၠရာဇ္ (၂၅၄၆)ကို ဘု၇ား၀ါေတာ္(၄၅)နဲ႔ထည္႔ေပါင္းကာ (၂၅၉၁) ၀ါဆိုလၿပည္႔ေန႔မွာ ဓမၼစၾကာတရားကိုေဟာေတာ္မူပါတယ္၊“ဧကံ သမယံ ” ဟူေသာပါဠိ ၿဖင္႔ ဒမၼစၾကာတရားေဟာေတာ္မူတဲ႔အခ်ိန္အခါကို ၿပၿခင္းၿဖစ္ပါတယ္၊
ပါဠိၿဖစ္ပါတယ္ မဟာသကၠရာဇ္(၁၀၃)ခု ၀ါဆိုလၿပည္႔ေန႔မွာ ေဟာေတာ္မူတာၿဖစ္ပါတယ္၊ သကၠရာဇ္အ
ေနနဲ႔တြက္လိုက္ရင္ ၿမန္မာသကၠရာဇ္က (၁၃၄၆)ခု၊အဲဒီၿမန္မာသကၠရာဇ္ကိုဘယ္ကစၿပီးေရတြက္သလဲဆိုေတာ႔ ဘု၇ားပရိနိဗၺာန္စံတဲ႔မဟာသကၠရဇ္(၁၄၈)ခုႏွစ္ကို အရွင္မဟာကႆပနဲ႔အဇာတသတ္မင္း တို႔ကအၾကြင္းမထားပဲ အကုန္ၿဖိဳခဲ႔ၿပီး အဲဒီကစလို႔ သာသနာသကၠရာဇ္နဲ႔အတူ ၿမန္မာသကၠရာဇ္ကို(၁)ကေနေရတြက္ခဲ႔ပါတယ္ ၊သာသနာသကၠရာဇ္၊ၿမန္မာသကၠရာဇ္(၆၂၄)ခုႏွစ္ အေရာက္ သေရခတၱရာေခတ္ သုမုႏၵရီမင္းလက္ထက္ ေဒါ၊ ေဒါ၊ ရသ ကိန္း(၆၂၂)ကိုၿဖိဳၿပီးႏွစ္ခုၾကြင္းထားခဲ႔ပါတယ္၊အဲဒီ(၂)ခုကစတင္ေရတြက္လွ်င္ (၅၆၂)ခုအေရာက္ ပုဂံေခတ္ပုပၸါးေစာရဟန္းမင္း လက္ထက္မွာလဲ ခ၊ ဆ၊ ပဥၥ ကိန္း(၅၆၀)ကိုၿဖိဳၿပီး ႏွစ္ခုၾကြင္းပဲထားခဲ႔ၿပန္ပါတယ္ ၊ ဦးဇင္းတို႔ ၿမန္မာသကၠရဇ္ကို(၂) ခါၿဖိဳခံခဲ႔ရပါတယ္ေပါ႔၊ (၆၂၂နဲ႔၅၆၀)ေပါင္းေတာ႔ (၁၁၈၂)
ရပါတယ္၊ေရာက္ဆဲၿမန္မာသကၠရာဇ္ (၁၃၆၄)နဲ႔ေပါင္းေတာ႔(၂၅၄၆)၊ဒါကိုသာသနာသကၠရာဇ္ လို႔ေခၚပါတယ္ အက်ည္ေဆာင္ ပုဒ္က “ေရာက္ဆဲၿမန္မာ၊ႏွစ္ေကာဇာတြင္၊ေဒြႏွင္႔အဌ၊ ဧက ဧကာ၊ေႏွားတံုပါမူ၊သာသနာသကၠရာဇ္၊မွန္စြာၿဖစ္၏” တဲ႔ သာသနာသကၠရာဇ္ (၂၅၄၆)ကို ဘု၇ား၀ါေတာ္(၄၅)နဲ႔ထည္႔ေပါင္းကာ (၂၅၉၁) ၀ါဆိုလၿပည္႔ေန႔မွာ ဓမၼစၾကာတရားကိုေဟာေတာ္မူပါတယ္၊“ဧကံ သမယံ ” ဟူေသာပါဠိ ၿဖင္႔ ဒမၼစၾကာတရားေဟာေတာ္မူတဲ႔အခ်ိန္အခါကို ၿပၿခင္းၿဖစ္ပါတယ္၊
“ ဗရာဏသိယံ ” ဟူေသာပါဠိၿဖင္႔ ဗာရာဏသာ အမည္ရွိေသာ ဗာရာဏသီၿမိဳ႔ ၊တနည္းအားၿဖင္႔ ေၿမာက္ဥေခါင္းႏွင္႔တူေသာ ေက်ာက္တံုးရွိေသာေၾကာင္႔ ဗရာဏသီၿမိဳ႔ လို႔ေခၚပါတယ္၊ ဒီၿမိဳ႔ဟာ ဘဒၵကမၻာမွာပြင္ေတာ္မူၿပီးတဲ႔ ဘု၇ားေလး ဆူလက္ထက္မွာ နာမည္သံုးမ်ိဳးနဲ႔ ထင္ၿခားေက်ာ္ၾကားခဲ႔တဲ႔ၿမိဳ့တစ္ၿမိဳ့ၿဖစ္ပါတယ္၊ ကကုႆန္ဘုရားလက္ထက္မ်ာ “မကိလ” ဆိုတဲ႔နာမည္နဲ႔ထင္ရွားခဲ႔ၿပီး တရားက်င္႔ေဖၚက်င္႔ဖက္ ရဟန္းေလးေသာင္းကို ဓမၼစၾကာ တရားေဟာခဲ႔တာလဲ ဗာရာဏသီၿမိဳ႔ပဲၿဖစ္ပါတယ္၊ ေကာဏဂုဏ္ၿတ္စြာဘုရားလက္ထက္မွာ “သုဒႆန”ဆိုတဲ႔နာမည္နဲ႔ထင္ရွားခဲ႔ၿပီး တရားက်င္႔ေဖာ္က်င္႔ဖက္ ရဟန္းသံုးေသာင္းကို ဓမၼစၾကာတရားေဟာခဲ႔တာလဲ ဗာရာဏသီၿမိဳ့ပဲၿဖစ္ပါတယ္၊ ကႆပၿမတ္စါာဘုရားလက္ထက္မွာ “ဗာရဏသီ” ဆိုတဲ႔နာမည္နဲ႔ပဲထင္ရွာၿပီးတရားက်င္႔ေဖာ္က်င့္ဖက္ ရဟန္းေတာ္ေပါင္း ကုေဋတစ္သိန္း ကိုဓမၼစၾကာတရားေဟာခဲ႔တာလဲ ဗရာဏသီၿမိဳ့ပါပဲ၊ ဦးဇင္တို႔ ေဂါတမ ၿမတ္စြာဘုရားလက္ထက္မွာ လဲ “ဗာရာဏသီ”ဆိုတဲ႔နာမည္နဲ႔ထင္ရွားၿပီး ပဥၥ၀ဂၢီ ငါးဦးကို တရားဦးေဟာခဲ႔ပါတယ္ ေနာက္ပြင္႔ေတာ္မူ လတၱံ႔ အရိေမေတၱယ်ၿမတ္စြာ ဘရားလဲ ဒီေနရာမွာပဲ တရားဦးဓမၼစက္ ေဟာၿမြတ္ေတာ္မူးအံုးမွာၿဖစ္ပါတယ္။
“ဣသိပတေန” ဟူေသာပါဠိၿဖင္႔ဣသိ-က ရေသ့ရဟန္း၊ပတန-က သက္ဆင္းက်ေရာက္ရာေနရာ၊ဆာဒူးေတြ၊ပရဗိုဇ္ေတြ လာၿပီး တရားအားထုတ္ရာေနရာဌာန၊ဂႏၶမာဒန ေတာင္မွာသီတင္းသံုးတဲ႔ ပေစၥကဗုဒၶါအရွင္ၿမတ္ေတြၾကြလာၿပီး ဥပုဒ္ၿပဳရာဌာန၊ၿမတ္စြာဘုရားရွင္တို႔ တရားဦးဓမၼစက္ ေဟာၿမြတ္ေတာ္မူရာဌာန ၿဖစ္ေသာေၾကာင္႔ “ဣသိပတန” လို႔ အမည္ရပါတယ္၊“မိဂဒါေယ” ဟူေသာပါဌိၿဖင္႔ မိဂ- က သားသမင္၊ဒါယ-က ေဘးမဲ႔ေပးရာၿဖစ္ေသာေတာ၊ ရွင္ဘုရင္ကဒီေတာထဲမွာရွိေသာ သမင္၊ဒရယ္ စတဲ႔သားေကာင္ေတြကို မၿပစ္ရ၊မဖမ္းရ၊မသတ္ရလို႔အမိန္႔ထုတ္ကာ ေဘးမဲ႔ေပးထားတဲ႔ေတာကို “မိဂဒါယ”လို႔ေခၚပါတယ္။
“ဣသိပတေန” ဟူေသာပါဠိၿဖင္႔ဣသိ-က ရေသ့ရဟန္း၊ပတန-က သက္ဆင္းက်ေရာက္ရာေနရာ၊ဆာဒူးေတြ၊ပရဗိုဇ္ေတြ လာၿပီး တရားအားထုတ္ရာေနရာဌာန၊ဂႏၶမာဒန ေတာင္မွာသီတင္းသံုးတဲ႔ ပေစၥကဗုဒၶါအရွင္ၿမတ္ေတြၾကြလာၿပီး ဥပုဒ္ၿပဳရာဌာန၊ၿမတ္စြာဘုရားရွင္တို႔ တရားဦးဓမၼစက္ ေဟာၿမြတ္ေတာ္မူရာဌာန ၿဖစ္ေသာေၾကာင္႔ “ဣသိပတန” လို႔ အမည္ရပါတယ္၊“မိဂဒါေယ” ဟူေသာပါဌိၿဖင္႔ မိဂ- က သားသမင္၊ဒါယ-က ေဘးမဲ႔ေပးရာၿဖစ္ေသာေတာ၊ ရွင္ဘုရင္ကဒီေတာထဲမွာရွိေသာ သမင္၊ဒရယ္ စတဲ႔သားေကာင္ေတြကို မၿပစ္ရ၊မဖမ္းရ၊မသတ္ရလို႔အမိန္႔ထုတ္ကာ ေဘးမဲ႔ေပးထားတဲ႔ေတာကို “မိဂဒါယ”လို႔ေခၚပါတယ္။
မွတ္ခ်က္။ ။ ဗုဒၶေဟာၿမြတ္တရားဦးဓမၼစက္ စာအုပ္မွတဆင္႔ၿပန္လည္ေ၀မွ်ကုသိုလ္ၿပဳအပ္ပါသည္။ ............... ဆက္လက္ေဖာ္ၿပပါမည္။ ေလးစားစြာၿဖင္႔
No comments:
Post a Comment