အခ်စ္ရဲ႕ ဖြင့္ဆိုခ်က္ေလး

I but know that I Love thee whatever thou art.

Coe, rest in this bosom,

Thomas Moore

မင္းဘယ္လုိပဲျဖစ္ေနျဖစ္ေန၊ မင္းကို ငါခ်စ္တယ္ဆုိတာ သိေနတယ္

ဒီရင္ခြင္မွာ နားခိုလွည့္ပါ

ေသာမတ္မိုး

“အခ်စ္ဆိုတာ ဘာလဲ”ဆိုတဲ့ ေမးခြန္းကို လူအေတာ္မ်ားမ်ား ေမးဖူးၾကမယ္၊ ၾကားဖူးၾကမယ္ ထင္ပါတယ္။

ကြ်န္ေတာ့္ဘဝမွာလည္း သည္ေမးခြန္းကို မၾကာခဏ အေမးခံရဖူးသလို ကြ်န္ေတာ္ကိုယ္တိုင္လည္း သည္ေမးခြန္း

ကို ေမးမိခဲ့ဖူးတယ္။ မိတ္ေဆြေလးတစ္ေယာက္က “အခ်စ္ဆိုတာ ဘာလဲ”ဆိုတဲ့ အပ္ေၾကာင္းထပ္ ေမးခြန္းကို

ေမးေနတာၾကားလိုက္ရတယ္။ ကြ်န္ေတာ့္ကို တည္ၿပီး ေမးတာမဟုတ္ေပမယ့္ ေျဖၾကည့္ခ်င္စိတ္ေတြ ေပါက္လာခဲ့မိ

ရပါတယ္။ သိုးေဆာင္းဘာသာစကားမွာေတာ့ ႏွစ္သက္စြဲလမ္းမႈကို INFATUATION လို႔ ေခၚပါတယ္။ အခ်စ္ဆိုတဲ့

LOVE နဲ႔ လံုးလံုး မသက္ဆိုင္တဲ့ ကိစၥပါ။ အရပ္သံုးစကားနဲ႔ အလြယ္ေျပာရမယ္ ဆိုရင္ေတာ့ “မႊန္စိတ္”လို႔ ေခၚရမယ္

ထင္ပါတယ္။ ႏႈတ္ခမ္းနီေလး တစ္ေတာင့္၊ ပိတ္စေလး တစ္စမွသည္ ကားတစ္စင္း၊ အိမ္တစ္လံုးအထိလည္း ႏွစ္သက္

စြဲလမ္းမႈဆိုတာ ျဖစ္ေပၚႏိုင္ပါတယ္။ ဒါက သက္မဲ့ အရာဝတၳဳေတြအေပၚ စြဲလမ္းႏွစ္သက္တာမ်ိဳးပါ။ အဲဒီ့ကမွ တစ္ဆင့္

ပန္းခ်ီကားတစ္ကား၊ စာတစ္ပိုဒ္၊ ကဗ်ာတစ္ပုဒ္၊ ေတးသြားတစ္စကို ႏွစ္သက္စြဲလမ္းတာမ်ိဳးလည္း ျဖစ္ႏိုင္ေသးတယ္။

ဒါမ်ိဳးက်ေတာ့ အႏုပညာရဲ႕ ဖမ္းစားမႈ “ေမွာ္”က ပါလာၿပီ။ အဲဒီ့က တစ္ဆင့္ အဆိုေတာ္တစ္ဦး၊ ႐ုပ္ရွင္သ႐ုပ္ေဆာင္

တစ္လက္ကို ႏွစ္သက္စြဲလမ္းမႈမ်ိဳးလည္း ရွိေနျပန္တယ္။ တရားသေဘာနဲ႔ ၾကည့္ရင္ေတာ့ တပ္မက္ျခင္းဆိုတဲ့

တဏွာက သက္ရွိကိုပဲ စြဲလမ္း၊ စြဲလမ္း၊ သက္မဲ့ကိုပဲ တြယ္ၿငိ၊ တြယ္ၿငိ၊ အတူတူပါပဲ။ ေလာကီ သံုးစကားျဖစ္တဲ့

တဏွာေပမကေတာ့ သက္မဲ့ေတြနဲ႔ မသက္ဆိုင္လွဘဲ သက္ရွိမ်ားအေပၚ စြဲလမ္းတပ္မက္စိတ္ကိုသာ တံဆိပ္ကပ္ေပး

ၾက႐ိုးပါ။ ဒါေတြက အခ်ိန္တန္ရင္၊ ဒါမွမဟုတ္ စိတ္ဝင္စားမႈ ေျပာင္းသြားရင္၊ ဒါမွမဟုတ္လည္း လိုခ်င္တာ ရၿပီး

႐ိုးအီသြားရင္ အလိုလို ေပ်ာက္သြားတတ္တဲ့ စြဲလမ္းတပ္မက္မႈမ်ိဳးပါ။

မ်က္ႏွာေလးကို ျမင္ေနရတာနဲ႔ ထမင္းေမ့၊ ဟင္းေမ့ျဖစ္ရတာဟာလည္း အဲဒီ့စြဲလမ္းတပ္မက္မႈပါပဲ။ ပင္လယ္ကိုပဲ ကူးရ

ကူးရ၊ ေတာင္ေတြကိုပဲ ေက်ာ္ရ ေက်ာ္ရ၊ ဆူးပံုကိုပဲ နင္းရ နင္းရ၊ ဘာကိုမဆို ေက်ာ္လႊား ရင္ဆိုင္ဖို႔ အဆင္သင့္ျဖစ္ေန

တာဟာ အဲဒီ့ “တပ္မက္စိတ္”ေၾကာင့္ပါပဲ။ တစ္နည္းေျပာရရင္ စြဲလမ္းတပ္မက္မႈဟာ လူကို ဆင္ျခင္တံုတရား ကင္းမဲ့

သြားေစတတ္ပါတယ္။ “မႊန္စိတ္”ဆိုတာ အဲဒီ့မွာ ေပၚလာေတာ့တာပါပဲ။

အဲဒါကိုပဲ အခ်စ္လို႔ ထင္မိ၊ ယံုမိတတ္ၾကတာလည္း လူတိုင္းေလာက္ နီးနီးပါပဲ။ သည္ေနရာမွာ လူပ်ိဳအပ်ိဳေဖာ္ဝင္ခါ

စမို႔လို႔၊ ငယ္ေသးလို႔၊ ႏုေသးလို႔ အဲသလိုျဖစ္ရတာလို႔ ထင္စရာ ရွိပါတယ္။ အမွန္ေတာ့ အဲဒီ့“မႊန္စိတ္”ဟာ အရြယ္

မေရြးပါဘူး၊  ေက်ာင္းသင္ပညာေတြနဲ႔လည္း သိပ္မဆိုင္ပါဘူး။ စြဲလမ္းမႈအတိုင္းအဆ ႀကီးရင္ႀကီးသလို အခ်ိန္

အရြယ္မေရြးဘဲ ေပၚလာတတ္တဲ့ စိတ္မ်ိဳးပါ။ အဲဒါကို သတိေတြ၊ ဉာဏ္ေတြနဲ႔ ထိန္းခ်ဳပ္ ကြပ္ကဲမႈ မျပဳႏိုင္ဘူးဆိုရင္

ေတာ့ ဘဝေလွပါ စံုးစံုးနစ္သြားရတတ္တယ္။

ပိုဆိုးတာက အဲဒီ့ “မႊန္စိတ္”ကိုပဲ “အခ်စ္”လို႔ ခမ္းနားတဲ့ တံဆိပ္တစ္ခု ကပ္လိုက္တာနဲ႔တင္ ထင္ရာစိုင္းလိုက္ခ်င္စရာ

ပိုေကာင္းသြားပါတယ္။ ဝတၳဳေတြ၊ သီခ်င္းေတြ၊ ႐ုပ္ရွင္ေတြကလည္း ခ်စ္ၿပီးရင္း ခ်စ္ျပေနေလေတာ့ကာ နဂိုကမွ

လူေတြမွာ ဂေယာင္ျပေနတဲ့ၾကားထဲ မီးေလာင္ရာ ေလပင့္သလိုေတြ ျဖစ္ကုန္ပါေရာလား။

တကယ္ေတာ့ အခ်စ္ေတြကို ဖြဲ႕ဆိုသီကံုးတင္ဆက္ေနၾကတဲ့ အႏုပညာသည္ အမ်ားစုကိုယ္တိုင္က မႊန္စိတ္နဲ႔ အခ်စ္နဲ႔

မခြဲတတ္ရွာၾကတာကို ဘယ္သူမွ သတိမထားမိဘူးလို႔ ထင္ပါတယ္။

ဒါေပမယ့္ အဲဒီ့“မႊန္စိတ္”က အခ်ိန္တစ္ခ်ိန္မွာ အေတာသတ္သြားတတ္စျမဲပါပဲ။ အထက္မွာေျပာခဲ့သလို ႐ိုးသြား၊

အီသြားခ်ိန္မွာ အခ်စ္လို႔ ထင္တာေတြ အားလံုးကို ျပည္ဖံုးကားခ်လိုက္ခ်င္လာၾကတာ လူတိုင္းမွာ ျဖစ္ေလ့ရွိတဲ့ကိစၥပါ။

အခ်စ္ဆိုတာ တမင္ ဖန္တီးယူလို႔လည္း မရ၊ ဇြတ္အတင္း ေဖ်ာက္ဖ်က္ပစ္လို႔လည္း မရစေကာင္းတဲ့အရာလို႔ ပထမဆံုး

ဖြင့္ဆိုလိုက္ခ်င္ပါတယ္။

 

ဒါျဖင့္ ေစာေစာကေျပာေနတဲ့ “မႊန္စိတ္”ဆိုတာကေရာ တမင္ ဖန္တီး ယူလို႔ ရႏိုင္သလားလို႔ ေမးစရာ ရွိပါတယ္။

ႀကိဳက္တယ္ဆိုတဲ့အထိက တမင္ ဖန္တီးလို႔ မရပါဘူး။ ႀကိဳက္တဲ့အဆင့္ကေန စြဲလမ္းႏွစ္သက္တာ၊ စံုမက္လာတာ

ကိုလည္း တမင္ ဖန္တီးလို႔ မရဘဲ သူ႔အလိုလို ျဖစ္ေပၚလာတာ မွန္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ အဲဒါကိုပဲ “အခ်စ္”ဆိုတဲ့

တံဆိပ္ ကပ္ေပးလိုက္မိခ်ိန္မွာေတာ့ “မႊန္စိတ္”ကို “သတိမဲ့” ပ်ိဳးယူလိုက္ရာ ေရာက္သြားပါတယ္။ အဲဒီ့မွာတင္ အယူ

အေကာက္ေတြ အကုန္လြဲၿပီး ထိန္းမႏိုင္၊ တားမရတဲ့ ဇာတ္လမ္းစံု ေပၚလာရေတာ့တာပါပဲ။

“အခ်စ္”ဆိုတာက်ေတာ့ မႊန္စိတ္လို ႐ုတ္ခ်ည္း ျဖစ္ေပၚျခင္း မရွိပါဘူး။ တစ္နည္းအားျဖင့္ “ခ်စ္လွေခ်ရဲ႕၊ ႀကိဳက္

လွေခ်ရဲ႕”လို႔  ကုန္းေအာ္မိရေလာက္ေအာင္ “အခ်စ္(အစစ္)”က မႏံုျခာလွပါဘူး။

 

“ျမင္ျမင္ခ်င္း ခ်စ္တယ္”တို႔၊ “ေရစက္ေဟာင္း”တို႔ဆိုတာက သီခ်င္းထဲ၊ ဝတၳဳထဲက စကားလံုးသက္သက္ေတြပါ။

တကယ္က အခ်စ္က မ်က္စိ မရွိတဲ့အတြက္ မျမင္ႏိုင္ပါဘူး။

 

“ျမင္တယ္”ဆိုတာ အာ႐ံုပါ။ အဲဒီ့ အာ႐ံုက ဦးေႏွာက္ကို ေစ့ေဆာ္လိုက္တဲ့အခါ ႀကိဳက္ျခင္း၊ မႀကိဳက္ျခင္းေတြ

ျဖစ္ေပၚလာတတ္စျမဲပါပဲ။ အဲဒါကိုပဲ ျမင္ျမင္ခ်င္း ခ်စ္သြားတယ္လို႔ ေျပာရင္ အမွားႀကီး မွားပါလိမ့္မယ္။ အမွန္က

ႀကိဳက္မိတာကို သက္သက္မဲ့ “လံုးခ်”ခ်င္ေဇာနဲ႔ “ျမင္ျမင္ခ်င္းပင္ ဘာေၾကာင့္မ်ားခ်စ္ခ်င္တယ္”ေတြ၊ ဘာေတြဆိုၿပီး

စြတ္တင္ၾကေတာ့တာပါပဲ။

 

အခ်စ္က မ်က္စိ မရွိပါဘူး။ “ျမင္ၿပီးမွ ခ်စ္တယ္”ဆိုတဲ့ စကားထဲက “ခ်စ္”ဟာ တကယ္ေတာ့ “ခ်စ္ျခင္း(အစစ္)”ရဲ႕

အနက္နဲ႔ မသက္ဆိုင္ပါဘူး။ အဲဒီ့“ခ်စ္”က “ခ်စ္စရာေကာင္းတယ္”ဆိုတဲ့ အသံုးအႏႈန္းထဲက “ခ်စ္”မ်ိဳး၊ ခပ္ေပါ့ေပါ့ပဲ

ျဖစ္ပါတယ္။ လမ္းမွာ ဖ်တ္ခနဲ ေတြ႕လိုက္တဲ့ ကေလးငယ္တစ္ေယာက္ကို “သည္ကေလးေလးက သိပ္ခ်စ္စရာ

ေကာင္းတာပဲ”ဆိုတဲ့ စကားမ်ိဳးမွာျဖစ္ေစ၊ “သည္ထဘီဆင္ေလးက ခ်စ္စရာေလးေနာ္”ဆိုတဲ့ စကားမ်ိဳးမွာ ျဖစ္ေစ

ပါဝင္တဲ့ “ခ်စ္”ဆိုတဲ့ ေဝါဟာရရဲ႕ေလးပင္မႈေလာက္နဲ႔ သံုးမိတဲ့ “ခ်စ္”စကားဟာ မႊန္စိတ္နဲ႔ ယွဥ္ေနတတ္ပါတယ္။

“အခ်စ္ေယာင္”ကေတာ့ တစ္မ်ိဳးပါ။ အဲဒီ့အခ်စ္မ်ိဳးကိုေတာ့ “ကုန္းေအာ္ခ်စ္”လို႔ေတာင္ ေခၚႏိုင္ျပန္ေသးတယ္။

 

ဘာလို႔လဲဆိုေတာ့ “ခ်စ္တယ္၊ ခ်စ္တယ္”လို႔ တစ္ခ်ိန္လံုး ေအာ္ဟစ္ ျမည္တမ္းေနၿပီး ကိုယ့္ကို ျပန္မခ်စ္ေတာ့ဘူး

ဆိုတာနဲ႔  စိတ္ခ်ဥ္ေပါက္သြားတတ္တဲ့ အခ်စ္မ်ိဳးပါ။

တစ္နည္းအားျဖင့္ “အတၱဗဟိုျပဳအခ်စ္”လို႔လည္း ေခၚမယ္ဆို ေခၚႏိုင္ပါေသးတယ္။ ငါ့ကို ျပန္ခ်စ္ရင္ခ်စ္၊ မခ်စ္ရင္

နင့္ကို ငါ ဆက္မခ်စ္ႏိုင္ေတာ့ဘူးဆိုတာမ်ိဳးဟာ တကယ္ေတာ့ “အခ်စ္ေယာင္”ပါ။

 

တစ္ခါတစ္ရံမွာ လူတစ္ဦးတစ္ေယာက္ကိုျဖစ္ေစ၊ အိမ္ေမြးတိရစၦာန္ တစ္ေကာင္ေကာင္ကိုျဖစ္ေစ ခ်စ္လွပါေခ်ရဲ႕

ေတြ ျဖစ္ေနၿပီး ဂ႐ုေတြ လႊတ္စိုက္ေနမိတတ္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ အခ်စ္ခံလူ၊ ဒါမွမဟုတ္ သတၱဝါဆီက တံု႔ျပန္ဂ႐ု

စိုက္မႈကို ျပန္မရတဲ့အခ်ိန္မွာ စိတ္ခ်ဥ္ေတြ ေပါက္လာၿပီး “သင္းေတာ့လား၊ ေနႏွင့္ဦးေပါ့။ ငါမရွိမွ ငါ့တန္ဖိုးကို

သိမယ္။ ငါက ေစတနာ ထားရသေလာက္၊ ခ်စ္ရသေလာက္  သင္းကျဖင့္ ငါ့တစ္ဝက္ေလာက္ေတာင္ ငါ့အေပၚ

သိတတ္မႈ မရွိဘူး”စသျဖင့္ ဘာဘာညာညာေတြ ေတြးမိ၊ ရြတ္မိ ကုန္တဲ့အခ်စ္မ်ိဳးက “ခ်စ္တယ္”လို႔ ေၾကြးေၾကာ္ရင္း

နဲ႔ “အခ်စ္ခံခ်င္တယ္”ဆိုတဲ့ အတိတ္စိမ္းကို ေပးေနတဲ့ “အခ်စ္ေယာင္”ပါ။

 

တပ္မက္မႈကို အေျခခံေနတဲ့ “ရမၼက္”ေၾကာင့္ အခ်စ္ေယာင္ျဖစ္လာရတာပါ။ ဒါကိုေတာ့ အဂၤလိပ္လို

PASSION လို႔ ေခၚၾကပါတယ္။

တကယ့္အခ်စ္ (အစစ္)၊ ဒါမွမဟုတ္ ခ်စ္ျခင္းေမတၱာက အဲဒါေတြေလာက္ မေပါ့ပါဘူး။ အဲဒီ့ “အခ်စ္(အစစ္)”က

သိပ္ပါးရည္နပ္ရည္ရွိတယ္လို႔ေတာင္ ဆိုႏိုင္ပါေသးတယ္။ ဘာလို႔လဲဆိုေတာ့  သူက အခ်ိန္ ယူတာကိုး။

 

အခ်စ္တစ္ခု ျဖစ္လာဖို႔အတြက္က ပေယာဂေတြ အမ်ားႀကီး လိုတယ္။ အဲဒီ့ ပေယာဂေတြထဲမွာ “လွပတင့္တယ္မႈ”

ဟာ သိပ္ေနရာမရတတ္ဘူး။ အခ်စ္က မ်က္စိ မပါတဲ့အတြက္ “႐ုပ္”ကိစၥဟာ အခ်စ္မွာ အဓိက ဇာတ္လိုက္ မဟုတ္

ဘူး။ ဇာတ္ပို႔ဆိုရင္ေတာင္ “ျဖတ္ေလွ်ာက္”ေလာက္ ရိပ္ခနဲသာ ပါဝင္ခြင့္ရတဲ့ အႏုဉာတ ဇာတ္ပို႔မွ်သာ ျဖစ္ပါတယ္။

 

“အခ်စ္(အစစ္)”ရဲ႕အဓိက ဇာတ္လိုက္ေက်ာ္က “နီးစပ္မႈ” (familiarity) ပါ။ ဒါျဖင့္ နီးစပ္တိုင္း ခ်စ္ၾကသလားကြာ

လို႔ ေမးစရာ ရွိလာရျပန္တယ္။ အဲသလိုဆိုရင္ေတာ့ အေျဖရ ကsပ္ခ်င္ခ်င္ပါ။ ဒါေပမယ့္ ေသခ်ာတာက နီးစပ္ျခင္း

ဟာ ခ်စ္ျခင္းရဲ႕ အျမဳေတ ျဖစ္ေနတာပါပဲ။ သည္ေနရာမွာ “အျမဳေတ” (catalyst)လို႔ ဆိုလိုက္တာကို ဂ႐ုစိုက္ေစ

ခ်င္ပါတယ္။ အဲဒီ့ အျမဳေတ ေပၚမွာမွ အျခား၊ အျခားေသာ ပေယာဂ ေပါင္းစံု ပူးလာဖို႔ လိုပါေသးတယ္။

 

နီးစပ္မႈေၾကာင့္ ရင္းႏွီးကြ်မ္းဝင္မႈ (friendliness) ေပၚလာရပါတယ္၊ ရင္းႏွီးကြ်မ္းဝင္မႈေနာက္မွာ ႏွစ္လိုျခင္း

(admiration) ဆိုတာ ေပၚလာပါ မယ္။ “ႏွစ္လိုျခင္း”ဟာ “ႏွစ္သက္ျခင္း (like)”ဆိုတာနဲ႔ မတူတာကိုလည္း သတိ

ထားရပါဦးမယ္။ ႏွစ္သက္တယ္ဆိုတာက ႀကိဳက္တဲ့အဆင့္မွာတင္ ရပ္ေနပါတယ္။ “ႏွစ္လို”တဲ့အခါမွာေတာ့

ႏွစ္သက္႐ံုမက လိုလားတာေတြပါ ပါလာတယ္။ လိုလားရာမွာလည္း မိမိအတြက္တင္မက တစ္ဖက္သားအတြက္

ပါ ကိုယ္က လိုလိုလားလား ရွိလာတာကိုမွ ႏွစ္လိုတာလို႔ ေျပာလိုက္ခ်င္ပါတယ္။

အဲသလိုနဲ႔ တစ္ဖက္သားအေပၚ တန္ဖိုးထားႏိုင္လာတယ္ (appreciation)၊ သံေယာဇဥ္ႀကီးစြာ တြယ္တာလာႏိုင္

တယ္ (attachment)၊ ျမတ္ႏိုးလို႔ လာႏိုင္ပါတယ္ (affection)။ အဲဒီ့ကမွ ေနာက္ဆံုး အဆင့္အေနနဲ႔ က႐ုဏာစိတ္

(compassion)ကလည္း ဆီးမႏိုင္၊ တားမရေအာင္ ပြားလာပါေတာ့တယ္။

 

အဲသလိုနဲ႔ နီးစပ္မႈကို အေျခခံၿပီး တေငြ႕ေငြ႕ ဖြဲ႕တည္လာတဲ့ အခ်စ္ (အစစ္)ဟာ လူတစ္ေယာက္ရဲ႕ဘဝထဲကို

ေရာက္လာတတ္ပါတယ္။ အခ်စ္ဆိုတဲ့စိတ္ ျဖစ္လာတဲ့ အခိုက္အတန္႔ကို အဲဒီ့လူကိုယ္တိုင္က သတိမထားမိလိုက္

ႏိုင္ပါဘူး။ တစ္နည္းေျပာရရင္ တစ္ဖက္သားအေပၚ ဘယ္အခ်ိန္၊ ဘယ္ကာလက စၿပီး ခ်စ္မိသြားတယ္ဆိုတာကို

တိတိပပ အေျပာရ ခက္ေနတတ္ပါတယ္။

 

အဲဒါဟာ အခ်စ္ပါလို႔ ႏႈတ္နဲ႔ ေၾကြးေၾကာ္ ျမည္တမ္းလိုက္ဖို႔လည္း အလြန္ ဝန္ေလးေနရတတ္ပါတယ္။ ရင္ထဲမွာ ထုနဲ႔

ထည္နဲ႔၊ အံုနဲ႔ က်င္းနဲ႔ ခမ္းခမ္းနားနားႀကီး တည္ေနတဲ့ ခံစားခ်က္တစ္ရပ္ကို “အခ်စ္”ရယ္လို႔ ခပ္ႏုတ္ႏုတ္ အမည္

ေပးလိုက္ရမွာကိုေတာင္ မဝံ့မရဲ ျဖစ္ေနရတတ္ပါတယ္။

 

ကြ်န္ေတာ့္ ပုဂၢလိက အေတြ႕အၾကံဳနဲ႔ အေတြးအျမင္အရ အဲဒါဟာ “အခ်စ္ (အစစ္)” ျဖစ္ေနပါတယ္။