'အပ်ိဳသီလ'

ဗုဒၶသာသနာေတာ္ကို ေလ့လာပါလ်ွင္ ဦးစြာပထမ သာသနာေတာ္သံုးရပ္ကို ေလ့လာရပါမည္။ သို႔မွသာ ျပည့္စံုပါမည္။

အခ်ဳပ္ကို ေလ့လာရေသာ္ -

(၁) ပိဋကတ္သံုးပံုျဖင့္ ေရတြက္အပ္ေသာ အလံုးစံုေသာ ဘုရားစကားတို႔သည္ ' ပရိယတ္ သာသနာေတာ္ ' မည္ပါ၏။

(၂) ငါးပါးသီလ၊ ရွစ္ပါးသီလ၊ ကိုးပါးသီလ၊ ဆယ္ပါးသီလ၊ ဓုတင္အက်င့္၊ ဝတ္အက်င့္နွင့္ သမထ ဝိပႆနာ အက်င့္တို႔သည္ ' ပဋိပတ္သာသနာ ' မည္ပါ၏။

(၃) မဂ္ေလးပါး၊ ဖိုလ္ေလးပါး၊ နိဗၺာန္သည္ ' ပဋိေဝဓ သာသနာ ' မည္ပါ၏။

ယင္းသာသနာေတာ္ သံုးရပ္တြင္ ပရိယတ္ သာသနာေတာ္သည္ ' သင္' သာသနာျဖစ္၏။ မိမိ၌ သင္ယူထားေသာ ဘုရားေဟာၾကား ပရိယတ္တရား တစ္ပုဒ္တစ္သုတ္မ်ွ မရထား၊ မေဆာင္ထားနိုင္ပါလ်ွင္ ပရိယတ္သာသနာ ပုဂၢိဳလ္ျဖစ္ေနသည္ကို အထူးသတိရွိပါ။

'ပဋိပတ္သာသနာ' ၌ ငါးပါးသီလသည္ ေအာက္ထပ္ဆံုး ပဋိပတ္ျဖစ္၏။ မိမိ၌ ငါးပါးသီလေလးမ်ဳိးမွ တစ္မ်ဳိးမ်ဳိးမ်ွ မရွိလ်ွင္ ပဋိပတ္သာသနာပျဖစ္ေနသည္ကို အထူးသတိရွိပါ။

ယင္းသို႔ ပရိယတ္၊ ပဋိပတ္ နွစ္ရပ္သာသနာ စပ္ခါက်င့္ပါမွ ပဋိေဝဓ သာသနာဆိုသည့္ မဂ္, ဖိုလ္, နိဗၺာန္ေတြ ေပၚလာမည္ စသည္ျဖင့္ မိမိသည္ တရားတစ္ပြဲ၌ သီလအေၾကာင္းကို ဦးစားေပးၿပီး ေဟာေျပာျပသလိုက္၏။

တရားပြဲၿပီးေသာ္ အမ်ဳိးသမီးတစ္စုေရာက္လာၿပီး ရွိခိုးဦးခ်ကာ တစ္ေယာက္က ေလ်ွာက္ထား၏။

" ဆရာေတာ္ဘုရား၊ ခုနက ေဟာၾကားတဲ့ တရားေတာ္မွာ ဘုရားတပည့္ေတာ္တို႔ မၾကားဘူး မနာဘူးတာေတြ အမ်ားႀကီးပါပါတယ္ဘုရား"

"ဘာေတြမ်ားပါလဲ"

"ဆရာေတာ္ဘုရားက ငါးပါးသီလ ေလးမ်ဳိးရွိတယ္တဲ့၊ အဲဒီေလးမ်ဳိးက ဘာေတြပါလဲ ဘုရား"

"အမယ္ေလး၊ မၾကားဘူးလို႔သာ မၾကားဘူးရတယ္။ အဲဒီေလးမ်ဳိးကို ဘုန္းႀကီး ခဏခဏ ေဟာျပေလ့ရွိပါတယ္"

"ဘုရားတပည့္ေတာ္တို႔ ဒီတစ္ခါ ပထမဆံုး ၾကားနာရျခင္းပါ ဘုရား"

"ကဲ… ဒါျဖင့္ မွတ္ထား၊ ရွင္းျပမယ္ လူအိုသီလ၊ အပ်ဳိသီလ၊ လူပ်ဳိသီလ၊ အနာဂါမ္သီလရယ္လို႔ ငါးပါးသီလ ေလးမ်ဳိးရွိတယ္"

"အျပည့္အစံုေလးရွင္းျပပါဦးဘုရား"

"ယခု အမ်ားစု အၿမဲတမ္းေဆာက္တည္ေနၾကတဲ့ ငါးပါးသီလကို 'လူအိုသီလ' လို႔ ေခၚပါတယ္။ ဘာျဖစ္လို႔ဆိုေတာ့ လူအိုေတြမွာ ဇနီးခင္ပြန္းရွိၾကတယ္။ အဲဒီ ဇနီးခင္ပြန္းအခ်င္းခ်င္း ေပါင္းသင္းဆက္ဆံခြင့္ရွိတယ္။ ေမထုန္ျပဳက်င့္နိုင္တယ္။ မိမိပိုင္ဆိုင္တဲ့ ဇနီးခင္ပြန္းမွတစ္ပါး အျခားကာမတို႔ႏွင့္ ေပါင္းသင္းဆက္ဆံခြင့္ မရွိဘူး။ ဒါေၾကာင့္ လူအိုေတြဟာ ပဥၥသီလေဆာက္တည္ၿပီး အိမ္ေထာင္နဲ႔ ေနၾကတာ။ ဒါေၾကာင့္ ေဆာက္တည္ေနက် ပဥၥသီလကို 'လူအိုသီလ' လို႔ေခၚပါတယ္။

'အပ်ဳိသီလ' 'လူပ်ဳိသီလ' ဟာ အခုေခတ္မွာ ေဆာက္တည္သူမရွိတဲ့အတြက္ ကြယ္ေနတယ္လို႔ ေျပာရမွာပဲ'အပ်ဳိ - လူပ်ဳိေတြမွာ အိမ္ေထာင္မရွိတာ။ ဇနီးခင္ပြန္းမွ မရွိတာ။ 'အျဗဟၼစရိယသိကၡာပုဒ္' ကို လံုၿခံဳေအာင္ ေစာင့္ထိန္းနိုင္တယ္။

အဲဒီသိကၡာပုဒ္က 'ကာေမသုမိစၦာစာရသိကၡာပုဒ္' ထက္ အဆင့္အတန္းျမင့္တယ္။ဟုတ္တယ္ေလ 'ကာေမသုမိစၦာစာရသိကၡာပုဒ္' ကို ေစာင့္ထိန္းထားသူ လူအိုတစ္ေယာက္ဟာ မိမိတို႔ ဇနီးေမာင္နံွ အခ်င္းခ်င္း ေပါင္းသင္းဆက္ဆံခြင့္ ရပါတယ္။ ေပါင္းသင္းဆက္ဆံျခင္းေၾကာင့္ အျပစ္မရွိပါဘူး။ အဲ - သူမ်ားကာမကို ေပါင္းသင္းဆက္ဆံလ်ွင္ေတာ့ အျပစ္ျဖစ္၏။

'အပ်ဳိသီလ' ကို 'ေကာမာရိျဗဟၼစရိယသီလ' လို႔ ေခၚပါတယ္။

' လူပ်ဳိသီလ' ကို 'ေကာမာရျဗဟၼစရိယသီလ' လို႔ ေခၚပါတယ္။

အပ်ဳိ - လူပ်ဳိေတြမွာ ဇနီးေမာင္နွံ မရွိေတာ့ 'ကာေမသုမိစၦာစာရသိကၡာပုဒ္' နွင့္ မသက္ဆိုင္ပါဘူး။'အျဗဟၼစရိယသိကၡာပုဒ္' ကို အပ်ဳိ - လူပ်ဳိေတြဟာ သဘာဝအားျဖင့္ ေစာင့္ထိန္းထားၿပီးသား ျဖစ္ေနပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အပ်ဳိ လူပ်ဳိေတြ ေစာင့္ရမယ့္ သီလဟာ 'ေကာမာရိျဗဟၼစရိယသီလ' နွင့္ 'ေကာမာရျဗဟၼစရိယသီလ' တို႔ ျဖစ္ပါတယ္။

" ဆရာေတာ္ဘုရား၊ ေဆာက္တည္ပံုကို ရွင္းျပေပးပါဦးဘုရား"

"အပ်ဳိေတြက…'အဟံဘေႏၲ တိသရေဏန သဟ ေကာမာရိျဗဟၼစရိယသီလံ ဓမၼံယာစာမိ အနုဂၢဟံကတြာ သီလံေဒထ ေမဘေႏၲ' လို႔ သီလေတာင္းပါ။ ဒုတိယမၸိ၊ တတိယမၸိ စသည္ ဆက္ဆိုပါ။အပ်ဳိသီလႏွင့္ လူပ်ဳိသီလမွာ 'ရ' မွာ လံုးႀကီးတင္ပါတာနွင့္ မပါတာပဲထူးပါတယ္။"

"ဆရာေတာ္ဘုရား၊ 'ေကာမာရိ - ေကာမာရျဗဟၼစရိယ'အဓိပၸါယ္က ဘယ္လိုပါလဲဘုရား"

"ေၾသာ္… ေကာမာရိျဗဟၼစရိယသီလ(ဟာ) ငယ္မူျဖဳစင္သူတို႔၏ ျမတ္ေသာအက်င့္သီလဟူသာ ဓမၼသိကၡာပုဒ္အက်င့္ (လို႔) အနက္အဓိပၸါယ္ေဖာ္ရပါတယ္"

'ေကာမာရိ' နွင့္ 'ေကာမာရ' မွာ 'ရ' မွာ လံုးႀကီးတင္ပါတာမပါတာထူးေပမယ့္ အနက္အဓိပၸါယ္ကေတာ့ အတူတူပါပဲ။"

"ဆရာေတာ္ဘုရား ပို႔မယ့္ပို႔လ်ွင္ ကူးတို႔ေရာက္ေအာင္ ပို႔ပါဆိုတာလို အဲဒီ အပ်ဳိသီလ လူပ်ဳိသီလကို အစအဆံုးပဲ ယူပံုယူနည္း ျပန္ေျပာေပးပါဘုရား"

"အဟံဘေႏၲ တိသရေဏန သဟ ေကာမာရိျဗဟၼစရိယသီလံ ဓမၼံယာစာမိ အနုဂၢဟံကတြာ သီလံေဒထ ေမဘေႏၲ"

"အရွင္ဘုရား၊ ဘုရားတပည့္ေတာ္သည္ သရဏဂံုသံုးပါးနွင့္တကြ ငယ္ေသြးငယ္မူ ျဖဳစင္သူတို႔၏ ျမတ္ေသာအက်င့္သီလဟူေသာ သိကၡာပုဒ္အက်င့္ကို ေတာင္းပန္ပါ၏။ အရွင္ဘုရား… ဘုရားတပည့္ေတာ္အား ခ်ီးေျမွာက္ျခင္းကိုျပဳ၍ သီလကို ေပးေတာ္မူပါကုန္ဘုရား"

"ဒုတိယမိၸ နွစ္ႀကိမ္ေျမာက္လည္း"

"တတိယမိၸ သံုးႀကိမ္ေျမာက္လည္း"
ဆိုပါ အတူတူပါပဲ။"

နေမာ တႆနွင့္ ဗုဒၶံ သရဏံ ဂစၦာမိ" စသည္တို႔ဟာ အတူတူပါပဲ။

(၁) ပါဏာတိပါတာ ေဝရမဏိ သိကၡာပဒံ သမာဓိယာမိ - သူတစ္ပါးအသက္ကိုသတ္ျခင္းမွ ေရွာင္ၾကဥ္ေၾကာင္းျဖစ္ေသာ(ဝါ) ေရွာင္ၾကဥ္ရေၾကာင္း ေကာင္းျမတ္ေသာ သိကၡာပုဒ္ကို စိတ္ထဲ၌ ၿမဲစြာေဆာက္တည္ပါ၏။

(၂) အဒိႏၷဒါနာ ေဝရမဏိ သိကၡာပဒံ သမာဓိယာမိ - ပိုင္ရွင္မွ မေပးအပ္ေသာ သူ႔ဥစၥာကို ခိုးယူျခင္းမွ ေရွာင္ၾကဥ္ေၾကာင္းျဖစ္ေသာ(ဝါ) ေရွာင္ၾကဥ္ရေၾကာင္း ေကာင္းျမတ္ေသာ သိကၡာပုဒ္ကို စိတ္ထဲ၌ ၿမဲစြာ ေဆာက္တည္ပါ၏။

(၃) အျဗဟၼစရိယာ ေဝရမဏိ သိကၡာပဒံ သမာဓိယာမိ - မျမတ္ေသာေမထုန္အက်င့္မွ ေရွာင္ၾကဥ္ေၾကာင္းျဖစ္ေသာ (ဝါ) ေရွာင္ၾကဥ္ရေၾကာင္း ေကာင္းျမတ္ေသာ သိကၡာပုဒ္ကို စိတ္ထဲ၌ၿမဲစြာေဆာက္တည္ပါ၏။

(၄) မုသာဝါဒါ ေဝရမဏိ သိကၡာပဒံ သမာဓိယာမိ - မဟုတ္မွန္ေသာစကားကို ေျပာဆိုျခင္းမွ ေရွာင္ၾကဥ္ေၾကာင္းျဖစ္ေသာ(ဝါ) ေရွာင္ၾကဥ္ရေၾကာင္း ေကာင္းျမတ္ေသာသိကၡာပုဒ္ကို စိတ္ထဲ၌ ၿမဲစြာ ေဆာက္တည္ပါ၏။

(၅) သူရာေမရယ မဇၨပၸမာဒ႒ာနာ ေဝရမဏိ သိကၡာပဒံ သမာဓိယာမိ - ေမ့ေလ်ာ့ေပါ့ဆျခင္း၏ အေၾကာင္းစင္စစ္ မူးယစ္ေစတတ္ေသာ ေသရည္အရက္ကို ေသာက္စားျခင္းမွ ေရွာင္ၾကဥ္ေၾကာင္းျဖစ္ေသာ (ဝါ) ေရွာင္ၾကဥ္ရေၾကာင္း ေကာင္းျမတ္ေသာ သိကၡာပုဒ္ကို စိတ္ထဲ၌ ၿမဲစြာေဆာက္တည္ပါ၏။

ကဲ… ဒီေလာက္ဆိုလ်ွင္ သေဘာေပါက္ေလာက္ပါၿပီ။ ႐ိုး႐ိုးပဥၥသီလ လူအိုသီလထဲမွာ 'ကာေမသုမိစၦာစာရသိကၡာပုဒ္' ကိုျဖဳတ္ၿပီး 'အျဗဟၼစရိယသိကၡာပုဒ္' ထည့္လိုက္ရင္ ၿပီးတာပါပဲ။"

"ဆရာေတာ္ဘုရား၊ အဲဒီ အပ်ဳိသီလကို ေရွးက ဘယ္အပ်ဳိေတြ ေဆာက္တည္ၾကပါသလဲဘုရား"

"ေရွးက ကႆပျမတ္စြာဘုရား လက္ထပ္ေတာ္အခါက ကိကီမင္းႀကီးရဲ႕သမီးေတာ္ ခုနစ္ေဖာ္တို႔က ရဟန္းမိန္းမျပဳဖို႔ရာ ခြင့္ေတာင္းတာမရလို႔ အဲဒီသီလကို အပ်ဳိစင္ဘဝနဲ႔ အနွစ္နွစ္ေသာင္းတိုင္တိုင္ ေနထိုင္သြားၾကတယ္"

"အဲဒီ ကိကီမင္းႀကီးရဲ႕ သမီးေတာ္ ခုနစ္ေဖာ္တို႔ဟာဘုန္းႀကီးတို႔ဘုရားရွင္ လက္ထက္ေတာ္အခါမွာ ေခမာေထရီ၊ ဥပၸလႅဝဏၰာေထရီ၊ ပဋာစာရီေထရီ၊ ကု႑ေကသာေထရီ၊ ကိသာေဂါတမီ၊ ဓမၼဒိႏၷာေထရီႏွင့္ ဝိသာခါေက်ာင္းအမႀကီးတို႔ရယ္လို႔ အေက်ာ္အေမာ္ေတြ ျဖစ္လာပါတယ္။"

"ရွင္းပါၿပီ ဆရာေတာ္ဘုရား။ ငါးပါးသီလ ေနာက္တစ္မ်ဳိးျဖစ္တဲ့ အနာဂါမ္သီလကို ရွင္းျပပါဦးဘုရား"

"ေၾသာ္… အဲဒါက 'ျဗဟၼစရိယ ပဥၥမကသီလ' ကို 'အနာဂါမ္သီလ' လို႔ပဲ အလြယ္ေခၚတာပါ။ သီလေတာင္းလ်ွင္ -'အဟံဘေႏၲ တိသရေဏနသဟ ျဗဟၼစရိယ ပဥၥသီလံ ဓမၼံယာစာမိ အနုဂၢဟံကတြာ သီလံေဒထ ေမဘေႏၲ'ဒုတိယမိၸ၊ တတိယမိၸ စသည္ဆိုပါ။

အဓိပၸါယ္ကေတာ့'အရွင္ဘုရား၊ ဘုရားတပည့္ေတာ္သည္ သရဏဂံုသံုးပါးနွင့္တကြ ေကာင္းျမတ္ေသာအက်င့္လ်ွင္ ငါးခုေျမာက္ေသာ သီလဟူေသာ သိကၡာပုဒ္အက်င့္ကို ေတာင္းပန္ပါ၏။ အရွင္ဘုရား၊ ဘုရားတပည့္ေတာ္အား ခ်ီးေျမွာက္ျခင္းကိုျပဳ၍ သီလကို ေပးေတာ္မူပါကုန္ဘုရား'

ဒီေလာက္ဆိုလ်ွင္သေဘာေပါက္ပါၿပီေနာ္"

"မွန္ပါဘုရား၊ အဲဒီ သီလကို ေရွးက ဘယ္ပုဂၢိဳလ္ေတြ ေဆာက္တည္ခဲ့ပါသလဲဘုရား၊ အခုအခါမွာ ဘယ္သူေတြ ေဆာက္တည္သင့္ပါသလဲဘုရား"

"အဲဒီျဗဟၼစရိယ ပဥၥမသီလ အနာဂါမ္သီလကို ေရွးက ေဝသာလီျပည္သား ဥဂၢသူႂကြယ္နဲ႔ ဝဇၨီတိုင္းသား ဥဂၢသူႂကြယ္တို႔ဟာ အိမ္ရွိမယားတို႔ကိုစြန္႔ၿပီး တစ္သက္လံုး ေဆာက္တည္ၾကပါတယ္။ သူတို႔က အနာဂါမ္ေတြမို႔ ဒီသီလကို အနာဂါမ္သီလ ေခၚတာပါ။

အနာဂါမ္မဟုတ္ေသာ္လည္း အိမ္ေထာင္ရွင္မ်ား၊ အိမ္ေထာင္ပ်က္ေနၾကတဲ့ အိမ္ေထာင္ဘက္မရွိတဲ့ လူအိုမ်ားဟာ ဒီျဗဟၼစရိယ ပဥၥသီလကို ေဆာက္တည္သင့္ပါတယ္။ဟုတ္တယ္ေလ၊ သူတို႔မွာ ပင္ကိုယ္အားျဖင့္ အျဗဟၼစရိယသိကၡာပုဒ္ဟာ လံုၿခံဳေနၿပီပဲ။

အပ်ဳိလူပ်ဳိမ်ားကေတာ့ ေကာမာရိျဗဟၼစရိယသီလနွင့္ ေကာမာရျဗဟၼစရိယသီလ ေဆာက္တည္ရပါမယ္။သူတို႔ကလညိး ပင္ကိုယ္အားျဖင့္ အျဗဟၼစရိယသိကၡာပုဒ္ လံုၿခံဳေနၿပီပဲ။အဲဒီလို ပင္ကိုယ္အားျဖင့္ အျဗဟၼစရိယသိကၡာပုဒ္ လံုၿခံဳေနသူ လူအိုမ်ား၊ အပ်ဳိ လူပ်ဳိမ်ားဟာ ႐ိုး႐ိုးပဥၥသီလ၊လူတို႔ ငါးပါးသီလကိုသာ ေစာင့္ထိန္းေနလ်ွင္ မရႈံးဘူးလား"

"႐ႈံးပါတယ္ဘုရား"

"ေအး ႐ႈံးတယ္၊ အဲဒီသီလေတြဟာ ေဆာက္တည္သူမရွိလို႔ ကြယ္ေနတယ္၊ ယခု ေမးလို႔ သိသြားၿပီျဖစ္ေတာ့ မကြယ္ေအာင္ ေဆာက္တည္ၾကပါေနာ္။ ဘုန္းႀကီးတပည့္ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားဟာ အဲဒီသီလေတြကို ေဆာက္တည္ၾကပါတယ္"

"တပည့္ေတာ္တို႔ကိုလည္း တပည့္ရင္း မွတ္ပါဘုရား၊ တပည့္ေတာ္တို႔လည္း ယေန႔ကစၿပီး ေဆာက္တည္ၾကပါမယ္ဘုရား"

"ေအး… ေကာင္းတယ္၊ ေကာင္းတယ္"

*အားလံုးသႏၲာန္၊ အျမင္မွန္၊ လ်င္ျမန္ရေစေသာ္။
*******************************

ေက်းဇူးေတာ္ရွင္ ေတာင္စြန္း ဓမၼဒူတ ဆရာေတာ္ႀကီး၏ ဗုဒၶဓမၼျပႆနာမ်ား - ၁၁ စာအုပ္မွ ကူးယူပါသည္။